ΕΕ: Καταστροφικός ο νέος προϋπολογισμός, λένε οι ακτιβιστές

Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη συγκέντρωση μιας σειράς υφιστάμενων χρηματοδοτικών προγραμμάτων σε ένα ενιαίο «Ταμείο Ανταγωνιστικότητας», ως μέρος μιας ευρύτερης πρότασης πολυετούς προϋπολογισμού ύψους 1,816 τρισεκατομμυρίων ευρώ, έχει προκαλέσει αντιδράσεις τόσο τις κυβερνησεις της ΕΕ όσο και τις ομάδες της κοινωνίας των πολιτών.

Σύμφωνα με το νέο σχέδιο, οι στόχοι για τη βιοποικιλότητα δεν έχουν καθόλου δεσμευμένη χρηματοδότηση – και θα πρέπει να ανταγωνιστούν με τους άλλους περιβαλλοντικούς στόχους της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής αλλαγής, της ασφάλειας των υδάτων, της κυκλικής οικονομίας και της ρύπανσης, σημειώνει το POLITICO.

Ορισμένοι προειδοποιούν ότι, αν δεν υπάρξει σαφής κατανομή, τα χρήματα θα ρέουν αναπόφευκτα σε βιομηχανικά έργα που «ταιριάζουν» με την ατζέντα ανταγωνιστικότητας της Επιτροπής, αφήνοντας ασύμφορα αλλά όχι λιγότερο επείγοντα περιβαλλοντικά προγράμματα χωρίς χρηματοδότηση.

«[Υπάρχει] πραγματικός κίνδυνος να παραγκωνιστεί η βιοποικιλότητα υπέρ των βιομηχανικών προτεραιοτήτων που μπορεί να παρουσιαστούν ως πράσινες επενδύσεις», δήλωσε η Εστερ Ασιν, διευθύντρια του Γραφείου Ευρωπαϊκής Πολιτικής του WWF.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, η ΕΕ αντιμετωπίζει ήδη ένα εκτιμώμενο ετήσιο χρηματοδοτικό κενό ύψους 37 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη βιοποικιλότητα.

Οπως σχολιάζει το POLITICO, «Υπάρχει μια τρύπα σε σχήμα πεταλούδας στα σχέδια των Βρυξελλών για τη νέα δομή του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού».

Το μέλλον του «LIFE»

Στην προτεινόμενη νέα δομή του προϋπολογισμού, το υφιστάμενο ευρωπαϊκό πρόγραμμα περιβαλλοντικής χρηματοδότησης ύψους 5,45 δισεκατομμυρίων ευρώ, γνωστό ως LIFE, θα συγχωνευθεί με άλλα κονδύλια που προορίζονται για την ψηφιοποίηση και την άμυνα σε ένα ταμείο ανταγωνιστικότητας ύψους 409 δισεκατομμυρίων ευρώ. Τα χρήματα που προορίζονταν προηγουμένως ειδικά για τη βιοποικιλότητα έχουν επίσης συγχωνευθεί με έναν γενικό στόχο «περιβάλλον και κλίμα».

Το συνολικό ποσό που προορίζεται για τη χρηματοδότηση πράσινων προτεραιοτήτων θα αυξηθεί, υποστηρίζει η Επιτροπή, επειδή το 35% του συνολικού προϋπολογισμού – περίπου 700 δισ. ευρώ – θα αφιερωθεί στην επίτευξη των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ.
Περίπου το 43% του Ταμείου Ανταγωνιστικότητας θα κατευθυνθεί προς τους κλιματικούς και περιβαλλοντικούς στόχους, δήλωσε η Επιτροπή την Τετάρτη, για να συμβάλει σε αυτόν τον γενικό στόχο.

«Νομίζω ότι αυτός ο προϋπολογισμός το εξετάζει πραγματικά με ολοκληρωμένο τρόπο», δήλωσε η Επίτροπος Περιβάλλοντος  Τζεσικα Ροσγουολ  στο POLITICO. «Έχουμε πολλές [περιβαλλοντικές] νομοθεσίες που είναι πραγματικά καλές, αλλά τώρα πρέπει επίσης να δώσουμε τα αποτελέσματα, και αυτός ο προϋπολογισμός αντιμετωπίζει στην πραγματικότητα ακριβώς αυτό».

Όμως δεν πιστεύουν όλοι στην ιδέα αυτή.

«Αυτό είναι ένα καταστροφικό πλήγμα για τη φύση της Ευρώπης και τους πολίτες της», δήλωσε σε δήλωσή της η Ανουκ Πουγιμαρτιν  της Birdlife Europe, προειδοποιώντας ότι η βιοποικιλότητα «χάνει τη θέση της στον προϋπολογισμό της ΕΕ χωρίς ειδική χρηματοδότηση ή σαφή ιεράρχηση προτεραιοτήτων».

Βιωσιμότητα

Με τη νέα δομή του προϋπολογισμού, η Επιτροπή επιθυμεί να θεωρηθεί η προστασία του περιβάλλοντος ως οριζόντιο ζήτημα και όχι ως αυτόνομη χρηματοδοτική προτεραιότητα.

Η δομή θα «διασφαλίσει ότι οι οριζόντιες προτεραιότητες εφαρμόζονται με συνεπή τρόπο σε ολόκληρο τον προϋπολογισμό της ΕΕ, μεταξύ άλλων για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα, την αρχή της μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης, τις κοινωνικές πολιτικές και την ισότητα των φύλων», γράφει στο έγγραφο του προϋπολογισμού.

Η αρχή της “μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης” υπαγορεύει ότι οι πολιτικές και τα κονδύλια της ΕΕ δεν πρέπει να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στους έξι περιβαλλοντικούς στόχους της ΕΕ, οι οποίοι περιλαμβάνουν την προστασία και την αποκατάσταση της φύσης.

«Αυτό που έχει σημασία τώρα είναι πώς η βιωσιμότητα ενσωματώνεται στη διακυβέρνηση και τη δομή του προϋπολογισμού της ΕΕ», δήλωσε ο Cornelius Müller, υπεύθυνος πολιτικής του Sustainable Banking Coalition, ενός λόμπι για την πράσινη χρηματοδότηση. «Η ΕΕ πρέπει να ενσωματώσει αυτές τις αρχές σε όλα τα χρηματοπιστωτικά μέσα».

Ωστόσο, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η διατήρηση ενός τμήματος της χρηματοδότησης με επίκεντρο τη φύση είναι απαραίτητη.

Βιοποικιλότητα

Η Ασίν του WWF ζητά «ισχυρές και διαφανείς μεθοδολογίες παρακολούθησης» – χωρίς τις οποίες ο στόχος του 35% κινδυνεύει «να γίνει κάτι περισσότερο από μια άσκηση δημοσίων σχέσεων».

Στην τρέχουσα δομή του προϋπολογισμού – πέραν του στόχου του 30% για τις δαπάνες για το κλίμα – το 7,5% των ετήσιων δαπανών επρόκειτο να διατεθεί για στόχους βιοποικιλότητας το 2024, με αύξηση στο 10% το 2026 και το 2027. Σύμφωνα με τη νέα πρόταση, δεν προβλέπεται στόχος για τη βιοποικιλότητα.

Επίσης, δεν υπάρχουν δεσμευμένα μετρητά που να διατίθενται ειδικά για την ανθεκτικότητα των υδάτων, ένα βασικό μέλημα των Βρυξελλών σύμφωνα με τις προτεραιότητές τους για την περίοδο 2024-2029.

Ορισμένες από τις χώρες μέλη της Ευρώπης που αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες δυσκολίες όσον αφορά το νερό, όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία, είχαν ζητήσει να αφιερωθούν περισσότερα χρήματα στην ανθεκτικότητα του νερού και στη διαχείριση των κινδύνων.