ΟΠΕΚΕΠΕ: Η ακτινογραφία των αγροτικών πληρωμών – Ποιοι μένουν εκτός

Σε μόλις 363 εκατ. ευρώ ανέρχεται η προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης, που θα αρχίσει να πιστώνεται από αύριο Παρασκευή 28 Νοεμβρίου σε 471.833 δικαιούχους, έναντι των 476 εκατ. ευρώ που πληρώθηκαν το 2024 σε 527.229 δικαιούχους, με 44.343 αγρότες να μένουν εκτός πληρωμών.

Όπως ανακοίνωσαν σε κοινή συνέντευξη Τύπου, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Κώστας Τσιάρας και ο διοικητής της ΑΑΔΕ Γιώργος Πιτσιλής, φέτος οι επιδοτήσεις κατανέμονται με βάση τα νέα δεδομένα που συμφωνήθηκαν με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ μέρος της μείωσης, η οποία χαρακτηρίζεται ως προσωρινή, αποδίδεται σε ελέγχους που θα γίνουν για την επαλήθευση των στοιχείων.

Δείτε εδώ ολόκληρη την παρουσίαση

Η ανακατανομή των ποσών που θα «περισσέψουν» μέσω των συνδεδεμένων ενισχύσεων και των οικολογικών σχημάτων

Έτσι, εκτός πληρωμών τίθενται από τα 471.833 μοναδικά ΑΦΜΑ, 44.343 αγρότες, οι οποίοι τίθενται σε διαδικασία διερεύνησης, ενώ μια ακόμη κατηγορία δεν θα λάβει ενισχύσεις καθώς σχετίζονται με παράνομες επιδοτήσεις και τα περιουσιακά τους στοιχεία έχουν «παγώσει».

Ειδικότερα, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του κυβερνητικού κλιμακίου, τις αμέσως επόμενες ημέρες θα καταβληθούν 538 εκατ. ευρώ εκ των οποίων τα 363 αφορούν την προκαταβολή της βασικής, τα 119 εκατ. προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης (κομφούζιο, αυτόχθονες φυλές, νιτρορύπανση) και τα 56 εκατ. ευρώ το έκτακτο μέτρο στήριξης των κτηνοτρόφων που επλήγησαν από την ευλογιά προβάτων.

Έως το τέλος του έτους αναμένονται περί το 1 δισ. ευρώ για άμεσες ενισχύσεις, επενδυτικά προγράμματα, προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης, ευλογιά κ.ά. Συνολικά οι πληρωμές των αγροτών για το 2025 φτάνουν στα 3,7 δισ. ευρώ.

Επίσης, εξαιρούνται των πληρωμών περί τα 195.900 κοφτολίβαδα από τα 212.117 δηλωθέντα, καθώς όπως ανέφερε ο κ. Τσιάρας, προέκυψε πρόβληματα με αναντιστοιχίες με τις δορυφορικές φωτογραφίες. Μετά από τη δυνατότητα που θα δοθεί να διορθωθούν τα στοιχεία μέσω ενστάσεων, όσα αγροτεμάχια κριθούν επιλέξιμα θα πληρωθούν στη συνέχεια. Επίσης, εκτός μένουν και 15.116 αγροτεμάχια με ΚΑΕΚ στις ΠΕ Σερρών, Δράμας και Θεσσαλονίκης.

Η «δεύτερη κατανομή»

Ωστόσο, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Χατζηδάκης, η χώρα δεν πρόκειται να χάσει ευρώ από τους πόρους που θα περισσέψουν και αφού καταβληθούν η βασική ενίσχυση, η συνδεδεμένη, η εξισωτική αποζημίωση και τα οικολογικά σχήματα θα ακολουθήσει μια «δεύτερη κατανομή» για τους ειλικρινείς αγρότες.

Η ανακατανομή των ποσών που θα «περισσέψουν», θα γίνει όπως διευκρίνισε ο κ. Τσιάρας, μέσω των συνδεδεμένων ενισχύσεων και των οικολογικών σχημάτων.

Μετά την πληρωμή της προκαταβολής της  βασικής ενίσχυσης ο ΟΠΕΚΕΠΕ, όπως αναφέρθηκε θα πραγματοποιηθεί σε μια συμπληρωματική κατανομή βάσει των τιμολογίων του γάλακτος και του κρέατος που πούλησαν καθώς και των ζωοτροφών που αγόρασαν έτσι ώστε να μην αδικηθούν από τις πληρωμές. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται περί τους 13.421 κτηνοτρόφους που θίγονται.

Το μεταβατικό σύστημα

«Η Κομισιόν αμφισβήτησε την αξιοπιστία του συστήματος πληρωμής και ελέγχου των αγροτικών επιδοτήσεων και ζήτησε δραστικές αλλαγές», τόνισε εισηγητικά ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, παραθέτοντας τα γεγονότα με τις δύο επιστολές του DG Agri, με τις οποίες ζητήθηκε η συμμόρφωση της χώρας στις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις.

«Ξεκίνησε ένας αγώνας δρόμου για να δημιουργηθεί ένα διαφανές και συμβατό με τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις σύστημα», σημείωσε ο κ. Χατζηδάκης, περιγράφοντας τόσο τα οφέλη για τον αγρότη και τη χώρα, αλλά και το τι περιλαμβάνει το μεταβατικό σύστημα, με βάση το οποίο θα γίνουν οι πληρωμές μέχρι το τέλος του 2025 και το οποίο συμφωνήθηκε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Όπως ανέφερε υποχρεωτική είναι από φέτος η δήλωση του Αριθμού Ταυτότητας Ακινήτου (ΑΤΑΚ) για όλα τα αγροτεμάχια και του Κωδικού Αριθμού Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ)  για μικρά αγροτεμάχια έως 20 στρέμματα, για τον υπολογισμό των αγροτικών εκτάσεων και για την αντιμετώπιση των φαινομένων των εικονικών μισθωτηρίων και των καταπατήσεων.

Για αγροτεμάχια και ειδικότερα κοπτολίβαδα που έχουν προκύψει ευρήματα από τους ελέγχους (πχ. αναντιστοιχίες με δορυφορικές φωτογραφίες), κυρίως σε περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας και της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, θα κληθούν οι αγρότες, αφού κάνουν ενστάσεις, μέσω συστήματος φωτογράφησης να διορθώσουν τις αναντιστοιχίες αυτές. Και αφού αξιολογηθούν και στη συνέχεια θα πληρωθούν τα αγροτεμάχια που θα κριθούν επιλέξιμα.

Σε ό,τι αφορά το ζωικό κεφάλαιο, ο υπολογισμός του, δηλαδή ο αριθμός των ζώων,  προσδιορίζεται με βάση τα τιμολόγια πώλησης γάλακτος κρέατος, καθώς και αγορών ζωοτροφών. Τα στοιχεία αντλούνται από τον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, από το MYDATA και τις Δηλώσεις Ε3.

Για τους βοσκότοπους ξεκαθάρισε ότι «δεν μπορεί κανείς πλέον να ενεργοποιεί δικαιώματα σε βοσκότοπους που βρίσκονται εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από το μαντρί του» και ότι οι ενισχύσεις «θα δίνονται εκεί όπου πράγματι βόσκουν τα ζώα και παράγεται προϊόν»

Να σημειωθεί ότι οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι θα έχουν το δικαίωμα ένστασης.  Ο ΟΠΕΚΕΠΕ το προσεχές διάστημα αναμένεται να ανακοινώσει διαδικασία υποβολής ενστάσεων για τη θεραπεία των όποιων προβλημάτων.

Τι έρχεται από το 2026

Στις επερχόμενες αλλαγές από το 2026 στο σύστημα πληρωμών και ελέγχου αναφέρθηκε στη συνέχεια ο κ. Πιτσιλής, οι οποίες περιλαμβάνονται στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και περιλαμβάνουν τη δημιουργία νέου ψηφιακού γεωχωρικού χάρτη της χώρας, νέο τρόπο καταγραφής των αιγοπροβάτων, περισσότερους ελέγχους και ελέγχους του ιδιοκτησιακού καθεστώτος.

«Το πιο δύσκολο κομμάτι της νέας μεταρρύθμισης θα ξεκινήσει από την 1/1/2026, όταν δηλαδή θα βρίσκεται στην αρχή η ουσιαστική ενσωμάτωση», είπε χαρακτηριστικά, σημειώνοντας ότι το νέο ενιαίο ψηφιακό πλαίσιο θα θωρακίσει τους συνεπείς αγρότες.

Όπως επισήμανε ο κ. Πιτσιλής, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων θα παραμείνει αρμόδιο για τη χάραξη του στρατηγικού σχεδιασμού για την αγροτική πολιτική και την παροχή κατευθυντήριων οδηγιών προς την ΑΑΔΕ.

Σε ό,τι αφορά τις αλλαγές, ανάφερε την κατάρτιση ψηφιακού γεωχωρικού χάρτη, ο οποίος θα είναι βασισμένος σε δορυφορικές εικόνες πολύ υψηλής ανάλυσης και τη χρήση «έξυπνων» εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης, θα επιτρέπει τον διαχωρισμό των επιλέξιμων και μη επιλέξιμων εκτάσεων για ενισχύσεις.

Επίσης, θα δημιουργηθεί ενιαία ψηφιακή βάση δεδομένων για την ακριβή καταγραφή και παρακολούθηση κάθε ζώου. Κάθε αιγοπρόβατο θα σημαίνεται με ηλεκτρονικό «βώλο» και τα στοιχεία του θα τηρούνται αποκλειστικά στη νέα βάση, η οποία θα συνδεθεί απευθείας με το ΟΣΔΕ.

Ακόμη, με την εφαρμογή εργαλείων ανάλυσης κινδύνου θα γίνονται οι έλεγχοι στις δηλώσεις. Οι διοικητικές και γεωχωρικές διασταυρώσεις πραγματοποιούνται με βάση επίσημα δεδομένα (παραγωγής, φορολογίας, κτηματολογίου) τηρούμενα σε εθνικές βάσεις δεδομένων οι οποίες πλέον αξιοποιούνται στο έπακρο, ώστε να εντοπίζονται περιπτώσεις πλασματικής δραστηριότητας ή παραπλάνησης του συστήματος με δημιουργία τεχνητών (ψεύτικων) συνθηκών όπως γινόταν στο παρελθόν. Παράλληλα, οι επιτόπιοι έλεγχοι διενεργούνται από μικτά κλιμάκια, με περιορισμένη διακριτική ευχέρεια και προκαθορισμένα πρωτόκολλα ελέγχου.

Μάλιστα, από το επόμενο έτος θα πραγματοποιούνται διασταυρωτικοί έλεγχοι με τα στοιχεία του Εθνικού Κτηματολογίου και του νέου Μητρώου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΜΙΔΑ) της ΑΑΔΕ.