ΕΚΤ – Η νέα στρατηγική και οι 3 παράμετροι για αύξηση των επιτοκίων

Στις αρχές Ιουλίου το Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) δημοσίευσε τη νέα στρατηγική νομισματικής πολιτικής του.

Η νέα στρατηγική υιοθετεί συμμετρικό στόχο για ρυθμό πληθωρισμού 2% μεσοπρόθεσμα. Ενώ το Διοικητικό Συμβούλιο στην ανακοίνωσή του επιβεβαίωσε ότι ο ΕνΔΤΚ παραμένει ο ενδεδειγμένος δείκτης μέτρησης των τιμών και συνιστά τη συμπερίληψη της ιδιοκατοίκησης με την πάροδο του χρόνου.

Ο Φίλιπ Λέιν, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, με άρθρο του στο blog της ευρωπαϊκής τράπεζας επιχειρεί να εξηγήσει την αναθεώρηση των κατευθυντήριων γραμμών, και να αναλύσει τις επιπτώσεις για το μέλλον.

Σύμφωνα με τον κ.Λέιν η απόφαση αυτή θα πρέπει να θεωρηθεί ως ένα θεμελιώδες βήμα για την εφαρμογή της νέας στρατηγικής νομισματικής πολιτικής, καθώς είναι απαραίτητο η προσέγγισή για τον καθορισμό της επιτοκιακής πολιτικής να είναι πλήρως ευθυγραμμισμένη με την επίτευξη του συμμετρικού στόχου πληθωρισμού δύο τοις εκατό μεσοπρόθεσμα.

Η μελλοντική καθοδήγηση για την πορεία των επιτοκίων είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο για να κατευθύνει τις προσδοκίες των επιτοκίων.

Προς μία κατεύθυνση, εάν οι προοπτικές πληθωρισμού βελτιωθούν περισσότερο από το προβλεπόμενο, τότε ο εκτιμώμενος χρονικός ορίζοντας για την πρώτη αύξηση των επιτοκίων μειώνεται αυτόματα. Προς την άλλη κατεύθυνση, εάν υπήρχαν αναποδιές στις προοπτικές του πληθωρισμού, ο χρόνος αναμονής θα παρατείνονταν αυτόματα.

Σε γενικές γραμμές, η συστηματική προσέγγιση της νομισματικής πολιτικής που ενσωματώνεται στην καθοδήγηση για τα μελλοντικά επιτόκια έχει τη δυνατότητα να ενισχύσει τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό και να ενισχύσει έτσι τη δυναμική του πληθωρισμού.

Η νέα στρατηγική νομισματικής πολιτικής

Η νέα στρατηγική νομισματικής πολιτικής ενσωματώνει δύο καινοτομίες που επέβαλαν την ενημέρωση των μελλοντικών κατευθυντήριων γραμμών για τα επιτόκια, σύμφωνα με τον κ.Λειν: πρώτον, ο επαναπροσδιορισμός του στόχου για τη σταθερότητα των τιμών ως συμμετρικός στόχος πληθωρισμού δύο τοις εκατό μεσοπρόθεσμα. και, δεύτερον, μια υπό όρους δέσμευση να ληφθούν υπόψη οι επιπτώσεις του αποτελεσματικού κατώτατου ορίου κατά την άσκηση πολιτικής σε περιβάλλον δομικά χαμηλών ονομαστικών επιτοκίων.

Ο στόχος του πληθωρισμού δύο τοις εκατό προορίζεται να παρέχει ένα επαρκές περιθώριο ασφάλειας για την προστασία της αποτελεσματικότητας της νομισματικής πολιτικής στην αντιμετώπιση των αποπληθωριστικών κραδασμών. Η συμμετρία του στόχου για τον πληθωρισμό σημαίνει ότι το Διοικητικό Συμβούλιο θεωρεί εξίσου ανεπιθύμητες τις αρνητικές και θετικές αποκλίσεις του πληθωρισμού από τον στόχο.

Περιορισμένη ικανότητα μείωσης των επιτοκίων

Σύμφωνα με το μέλος της ΕΚΤ, ενώ οι κεντρικές τράπεζες μπορούν τεχνικά να αυξήσουν τα ονομαστικά επιτόκια χωρίς όρια, υπάρχει μόνο περιορισμένος χώρος για χαμηλότερα επιτόκια σε αρνητικό έδαφος, λόγω του χαμηλότερου ορίου μετρητών. Αυτή η περιορισμένη ικανότητα μείωσης των επιτοκίων, αν δεν αντιμετωπιστεί, θα οδηγήσει σε επίμονες καθοδικές αποκλίσεις του πληθωρισμού από τον στόχο, ειδικά εάν η οικονομία πλήττεται επανειλημμένα από αποπληθωριστικούς κραδασμούς. Με τη σειρά του, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε υποχώρηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό κάτω από το στόχο πληθωρισμού της κεντρικής τράπεζας.

Για να αντιμετωπιστεί η ασυμμετρία του αποτελεσματικού κατώτερου ορίου, η δέσμευση για συμμετρικό στόχο πληθωρισμού απαιτεί ιδιαίτερα ισχυρή ή επίμονη δράση νομισματικής πολιτικής όταν η οικονομία βρίσκεται κοντά στο αποτελεσματικό κατώτερο όριο, για να αποφευχθούν οι αρνητικές αποκλίσεις από τον στόχο πληθωρισμού να εδραιωθεί. Η εγγύτητα προς το κατώτερο όριο μπορεί να προκύψει είτε από χαμηλό ισοζύγιο πραγματικών επιτοκίων είτε από μεγάλες και επίμονες αποπληθωριστικές επιπτώσεις που επηρεάζουν τις πληθωριστικές προσδοκίες που ενσωματώνονται στα ονομαστικά επιτόκια, είτε από συνδυασμό των δύο παραγόντων.

Υπό τις συνθήκες που αντιμετωπίζουμε σήμερα, συνεχίζει ο κ. Λέιν, η μελλοντική καθοδήγηση ενισχύει τη δέσμευση του Διοικητικού Συμβουλίου για την επίτευξη του στόχου για τον πληθωρισμό διευκρινίζοντας ότι η επιτοκιακή πολιτική θα αρθεί μόνο εάν τα αποδεικτικά στοιχεία είναι αρκετά ισχυρά για να μας επιτρέψουν να δούμε με υψηλό βαθμό εμπιστοσύνης ότι ο ρυθμός πληθωρισμού θα ανέλθει σε δύο τοις εκατό σε σταθερή βάση.

Συγκεκριμένα, η αναθεωρημένη μελλοντική καθοδήγηση αναφέρει πώς η πολιτική αντίδραση θα είναι ιδιαίτερα επίμονη σε συνθήκες στις οποίες τα ονομαστικά επιτόκια βρίσκονται κοντά στο κατώτατο όριο τους για κάποιο χρονικό διάστημα και οι προοπτικές για τον πληθωρισμό εξακολουθούν να είναι πολύ κάτω από τον στόχο μας.

Οι τρεις βασικές προϋποθέσεις

Και αποκαλύπτει ότι η μελλοντική καθοδήγηση περιγράφει τρεις βασικές προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται πριν από την αύξηση των επιτοκίων:

Ο πρώτος όρος « μέχρι να δούμε τον πληθωρισμό να φτάνει το 2 % πολύ πριν από το τέλος του ορίζοντα προβολής μας » παρέχει διαβεβαίωση ότι η σύγκλιση του πληθωρισμού προς τον νέο στόχο θα πρέπει να είναι αρκετά προχωρημένη και ώριμη τη στιγμή της άρσης της επιτοκιακής πολιτικής. Επιπλέον, η απαίτηση για επίτευξη του στόχου για τον πληθωρισμό «πολύ πριν από το τέλος του ορίζοντα προβολής » συμβάλλει στην αντιστάθμιση της νομισματικής πολιτικής έναντι του κινδύνου αντίδρασης σε σφάλματα πρόβλεψης, τα οποία τείνουν να είναι μεγαλύτερα σε μεγαλύτερους ορίζοντες.

Η δεύτερη προϋπόθεση ότι αναμένουμε ότι ο πληθωρισμός θα φθάσει το δύο τοις εκατό όχι μόνο πολύ πριν από το τέλος του ορίζοντα προβολής, αλλά και τηλεγραφικά «διαρκώς για τον υπόλοιπο ορίζοντα προβολής» ότι η επίτευξη του στόχου του πληθωρισμού θα πρέπει να είναι διαρκής και όχι μόνο το αποτέλεσμα βραχυχρόνιων δυνάμεων που οδηγούν σε εφάπαξ αυξήσεις των τιμών που είναι απίθανο να οδηγήσουν σε επίμονα υψηλότερο πληθωρισμό από έτος σε έτος.

Η τρίτη προϋπόθεση «η πρόοδος του υποκείμενου πληθωρισμού έχει προχωρήσει αρκετά ώστε να είναι συνεπής με τον πληθωρισμό να σταθεροποιείται στο 2 % μεσοπρόθεσμα » σηματοδοτεί ότι η πολιτική επιτοκίων δεν πρέπει να αρθεί, εκτός εάν ο υποκείμενος πληθωρισμός κριθεί επίσης ότι έχει σημειώσει ικανοποιητική πρόοδο προς τον στόχο. Αυτή η συνθήκη βασίζεται στα δεδομένα που πραγματοποιήθηκαν και παρέχει μια πρόσθετη εγγύηση έναντι μιας αυστηρής πολιτικής ενόψει σοκ που προκαλούν δαπάνες που ενδέχεται να αυξήσουν τον πληθωρισμό προσωρινά, αλλά να εξασθενίσουν γρήγορα.

Ο υποκείμενος πληθωρισμός

Είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι ο «υποκείμενος πληθωρισμός» είναι μια ευρεία έννοια και αναφέρεται στη συνεχή συνιστώσα του πληθωρισμού που φιλτράρει βραχυχρόνιες, αναστρέψιμες κινήσεις του πληθωρισμού και παρέχει τον καλύτερο οδηγό για τις μεσοπρόθεσμες εξελίξεις του πληθωρισμού.

«Λόγω της ενδεχόμενης φύσης των δυνάμεων που διαμορφώνουν τις υποκείμενες τάσεις του πληθωρισμού, ο υποκείμενος πληθωρισμός δεν αντιπροσωπεύεται από κανέναν μοναδικό δείκτη και οι κεντρικές τράπεζες παρακολουθούν τακτικά μια σειρά μέτρων υποκείμενου πληθωρισμού» υπογραμμίζει.

Τέλος, η πρόταση ότι η μελλοντική καθοδήγηση « μπορεί επίσης να συνεπάγεται μια μεταβατική περίοδο κατά την οποία ο πληθωρισμός είναι μέτρια πάνω από τον στόχο» καθιστά σαφές -σύμφωνα με τον Λέιν – ότι οι κατευθυντήριες γραμμές προς τα εμπρός που δεσμεύονται να αποφύγουν την πρόωρη σύσφιξη ενδέχεται να συνεπάγονται ότι ο πληθωρισμός τρέχει μέτρια πάνω από τον στόχο για μια προσωρινή περίοδο.

Ωστόσο, μια τέτοια μεταβατική δυναμική είναι απόλυτα σύμφωνη με την επίτευξη του στόχου πληθωρισμού δύο τοις εκατό μεσοπρόθεσμα.

«Είμαστε έτοιμοι να προσαρμόσουμε όλα τα μέσα μας, ανάλογα με την περίπτωση, για να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός σταθεροποιείται στο στόχο μας του 2 % μεσοπρόθεσμα. Η αναθεώρηση της καθοριστικής καθοδήγησης αποτελεί μόνο το πρώτο βήμα στην εφαρμογή της νέας μας στρατηγικής. Η δήλωση στρατηγικής για τη νομισματική πολιτική παρουσιάζει το φάσμα των παραγόντων που θα διαμορφώσουν τις αποφάσεις νομισματικής πολιτικής μας τους επόμενους μήνες και έτη (…). Συνεπώς, η νέα στρατηγική νομισματικής πολιτικής θα πρέπει να θεωρείται ότι θέτει ισχυρά θεμέλια για μελλοντική λήψη αποφάσεων, στην υπηρεσία της επίτευξης του στόχου μας για τη σταθερότητα των τιμών» καταλήγει ο κ. Λέιν.