Αναχρονιστικά σεξιστικοί και ρατσιστικοί οι αλγόριθμοι του Facebook

Για παραβίαση της βρετανικής νομοθεσίας περί ισότητας και για ενίσχυση των κοινωνικών διακρίσεων κατηγορείται το Facebook, με αφορμή τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται τις αγγελίες για προσφορά και ζήτηση εργασίας.

Έρευνα της οργάνωσης για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Global Witness εντόπισε το πρόβλημα στο γεγονός ότι οι αλγόριθμοι του δημοφιλέστερου μέσου κοινωνικής δικτύωσης επιλέγουν ποιος χρήστης θα δει μια συγκεκριμένη αγγελία και ποιος δεν θα τη δει με κριτήρια το φύλο, την ηλικία ή άλλα προσωπικά δεδομένα τα οποία ασφαλώς το Facebook γνωρίζει, αφού οι ίδιοι οι εγγεγραμμένοι σ’ αυτό τα αποκάλυψαν.

Σε ένα πείραμα που έκανε η Global Witness στη Βρετανία αποδείχθηκε ότι σχεδόν όλοι οι χρήστες του Facebook που είχαν πρόσβαση σε αγγελίες εργοδοτών που ζητούσαν μηχανικούς ήταν άνδρες, ενώ οι αγγελίες για νοσηλευτικό προσωπικό χειρουργείου ήταν ορατές σχεδόν αποκλειστικά από γυναίκες. Το Facebook σχολίασε το εύρημα αυτό λέγοντας ότι τα ηλεκτρονικά συστήματα που χρησιμοποιεί είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε να δείχνουν στους χρήστες του μέσου τις αγγελίες για τις οποίες κατά κύριο λόγο ενδιαφέρονται.

Γυναίκες και «υπερήλικες»

Για να διαπιστώσει τη μέθοδο και τις προϋποθέσεις ανάρτησης αγγελιών ευρέσεως εργασίας στο Facebook η εδρεύουσα στο Λονδίνο Μη Κυβερνητική Οργάνωση υπέβαλε στο μέσο δικτύωσης αίτημα για δημοσίευση δύο αγγελιών για προσφορά θέσεων εργασίας, ζητώντας η μία αγγελία να μην είναι ορατή από γυναίκες και η δεύτερη να μην είναι ορατή από άτομα άνω των 55 ετών, ανεξαρτήτως φύλου.

Το Facebook ενέκρινε τη δημοσίευση και των δύο αγγελιών, αλλά ζήτησε από τον εργοδότη (την Global Witness εν προκειμένω) να δηλώσει «τικάροντας» μια φράση σε ένα πλαίσιο που έλεγε ότι δεν ακολουθεί πολιτική διακρίσεων εις βάρος των δύο αυτών κατηγοριών εργαζομένων, δηλαδή των γυναικών και των άνω των 55 ετών. Οι εικονικές αγγελίες δεν δημοσιεύθηκαν, καθώς η  ΜΚΟ τις απέσυρε.

«Τα συστήματά μας λαμβάνουν υπόψη πληροφορίες διαφόρων κατηγοριών προσπαθώντας να εξυπηρετήσουμε άτομα που ενδιαφέρονται περισσότερο για μια θέση εργασίας. Σε κάθε περίπτωση θα μελετήσουμε τα ευρήματα της έρευνας της Global Witness», σχολίασε το Facebook.

Όπως αναφέρει το BBC, το 2019 το αμερικανικό υπουργείο Στέγασης και Αστικής Ανάπτυξης προσέφυγε στη Δικαιοσύνη κατά του Facebook κατηγορώντας το ότι είχε βάλει ως κριτήριο πρόσβασης σε αγγελίες για ενοικίαση κατοικιών την εθνικότητα του χρήστη. Το κοινωνικό δίκτυο συμφώνησε τότε να καταργήσει τις διακρίσεις αυτές σε τέτοιου είδους αγγελίες στις ΗΠΑ και τον Καναδά, ενώ υποσχέθηκε να επεκτείνει την απόφασή του αυτή και στις αγγελίες για εξεύρεση εργασίας, στέγης και πιστώσεων και σε άλλες χώρες.

«Είναι σοκαριστικό το γεγονός ότι είναι δυνατόν ένας εργοδότης στη Βρετανία να ζητήσει τον αποκλεισμό των γυναικών και των ατόμων άνω των 55 ετών από την πρόσβαση στην αγγελία που δημοσιεύει», δήλωσε στο BBC η Ναόμι Χερστ, υπεύθυνη της έρευνας που διενήργησε η Global Witness. Πρόσθεσε, όμως, ότι ακόμα πιο σοκαριστικό είναι πώς οι αλγόριθμοι του Facebook διαχειρίζονται αγγελίες στις οποίες ο εργοδότης δεν διευκρινίζει φυλετικά ή άλλα χαρακτηριστικά των υπαλλήλων που αναζητεί.

Ανακύκλωση στερεοτύπων

Η Global Witness ανήρτησε τέσσερις αγγελίες που αφορούσαν πραγματικές θέσεις εργασίας στην πλατφόρμα indeed.com. Μια αγγελία για θέση νοσηλευτή χειρουργείου, μία για πιλότο αεροσκάφους, μία για μηχανικό και μία για ψυχολόγο. Ο όμιλος διευκρίνισε μόνο ότι στις αγγελίες θα επιθυμούσε να έχουν πρόσβαση ενήλικες που διαμένουν στη Βρετανία. «Αυτό σημαίνει ότι ο αλγόριθμος του Facebook θα αποφάσιζε ποιοί χρήστες θα έβλεπαν την κάθε αγγελία και ποιοί όχι», είπε η Ναόμι Χερστ.

Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακά σεξιστικό: το 96% όσων είδαν την αγγελία για τη θέση μηχανικού ήταν άνδρες, το 95% όσων είδαν την αγγελία για νοσηλευτή χειρουργείου ήταν γυναίκες, το 75% όσων είδαν την αγγελία για πιλότο αεροπορικής εταιρείας ήταν άνδρες και το 77% όσων είδαν την αγγελία για ψυχολόγο ήταν γυναίκες.

Υποτίθεται ότι ο αλγόριθμος είναι σχεδιασμένος έτσι ώστε να εξασφαλίζει ότι την κάθε αγγελία θα τη δουν όσο το δυνατόν περισσότεροι χρήστες. Αλλά στην πράξη συντηρεί και ενισχύει σεξιστικά πρότυπα και έωλες κοινωνικές προκαταλήψεις.

«Παλαιότερα οι αγγελίες για μηχανικούς δημοσιεύονταν σε περιοδικά για άνδρες. Μια γυναίκα μηχανικός μπορούσε να αγοράσει το περιοδικό αυτό, όπως και οι άνδρες συνάδελφοί της και να ενημερωθεί για την προσφερόμενη εργασίας, έχοντας τη δυνατότητα μάλιστα να αντιμετωπίσει η ίδια τις σεξιστικές προκαταλήψεις, που πιθανόν να έχει κάποιος εργοδότης. Το Facebook δεν της δίνει τη δυνατότητα αυτή», σημειώνει η ερευνήτρια της Global Witness.