Η τρέλα του Ελ Σαλβαδόρ με το Bitcoin

Project Syndicate

Tο Ελ Σαλβαδόρ αυτόν τον μήνα έγινε η πρώτη χώρα που υιοθέτησε ένα κρυπτονόμισμα – στην περίπτωση αυτή, το Bitcoin – ως νόμιμο νόμισμα. Λέω το πρώτο, γιατί μπορεί να ακολουθήσουν και άλλα. Αλλά θα πρέπει να το σκεφτούν δύο φορές, γιατί η ιδέα είναι εξαιρετικά αμφίβολη – και πιθανόν να είναι οικονομικά επικίνδυνη για τις αναπτυσσόμενες χώρες ειδικότερα.

Θα παραδεχτώ ότι δεν καταλαβαίνω καθόλου την ανάγκη για κρυπτονομίσματα. Οπως πολλοί οικονομολόγοι, αδυνατώ να δω τι πρόβλημα λύνουν. Δεν είναι καλά σχεδιασμένα για να εκπληρώσουν οποιαδήποτε από τις κλασικές λειτουργίες του χρήματος – μονάδα λογαριασμού, αποθήκευση αξίας ή μέσο πληρωμής – επειδή οι τιμές τους είναι εξαιρετικά ασταθείς. Αυτή η αστάθεια δεν προκαλεί έκπληξη, διότι τα κρυπτονομίσματα δεν υποστηρίζονται ούτε από αποθεματικά ούτε από τη φήμη ενός καθιερωμένου θεσμού, όπως μια κυβέρνηση ή ακόμα και μια ιδιωτική τράπεζα ή άλλη αξιόπιστη εταιρεία.

Στην πραγματικότητα, το Bitcoin και τα άλλα κρυπτονομίσματα γεννήθηκαν από μια αναρχοφιλελεύθερη δυσπιστία προς τις κεντρικές τράπεζες. Είναι αλήθεια ότι πολλές κεντρικές τράπεζες, ειδικά στις αναπτυσσόμενες χώρες, έχουν ιστορικό υποτιμήσεως των νομισμάτων τους. Αλλά η υιοθέτηση του Bitcoin ως νόμιμου χρήματος δεν έχει νόημα για το Ελ Σαλβαδόρ.

Το 2001 το Ελ Σαλβαδόρ υιοθέτησε το αμερικανικό δολάριο ως νόμιμο χρήμα για να διασφαλίσει τη νομισματική σταθερότητα που το εθνικό νόμισμα της χώρας δεν είχε ιστορικά. Η μεταρρύθμιση λειτούργησε: ο ετήσιος ρυθμός πληθωρισμού της χώρας, ο οποίος είχε ξεπεράσει σημαντικά το 10% μεταξύ 1977 και 1995, έχει μειωθεί σημαντικά από την υιοθέτηση του δολαρίου, κάτω από 2% από το 2012 και σχεδόν μηδενικός από το 2015 – κάτι σπάνιο στη Λατινική Αμερική.

Το Bitcoin είναι απίθανο να αποτελέσει λύση. Υπάρχουν άλλα μέσα για τη μείωση του κόστους συναλλαγών που φαίνονται πιο ελπιδοφόρα. Και η κατοχή ή η συναλλαγή σε ένα τέτοιο ασταθές περιουσιακό στοιχείο είναι μια ιδιαίτερα κακή ιδέα για άτομα με χαμηλά εισοδήματα, τα οποία δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά να βλέπουν αλλαγές τιμών έως και 30% σε μία ημέρα.

Το Bitcoin έχει τετραπλασιαστεί σε τιμή τον τελευταίο χρόνο, κάτι που αποτελεί μέρος της έλξης. Αλλά και αυτό που ανεβαίνει κατεβαίνει. Πολλές πτυχές των κρυπτονομισμάτων είναι μπερδεμένες. Αλλά η υιοθέτηση του Bitcoin ως νόμιμου χρήματος από το Ελ Σαλβαδόρ είναι ίσως το πιο παράξενο και δυνητικά το πιο ανησυχητικό παράδειγμα από όλα.

Ο Jeffrey Frankel είναι καθηγητής Δημιουργίας Κεφαλαίου και Ανάπτυξης στο Harvard University. Εχει διατελέσει μέλος του οικονομικού συμβουλίου του προέδρου Μπιλ Κλίντον. Είναι ερευνητής του National Bureau of Economic Research (NBER) των ΗΠΑ.