ΔΝΤ – Οι οικονομικές προκλήσεις της ΕΕ μετά την πανδημία

«Η Ευρώπη αντιμετώπισε την πανδημία COVID-19 με θράσος και φαντασία και απολαμβάνει μια ισχυρή αλλά ανώμαλη οικονομική ανάκαμψη. Αντιμετωπίζει τώρα δύο προκλήσεις πολιτικής: τον έλεγχο του πληθωρισμού και την χαλάρωση της δημοσιονομικής στήριξης»

Ο Άλφρεντ Κάμερ , Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Τμήματος στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, έδωσε σήμερα Τετάρτη στη δημοσιότητα τις εκτιμήσεις του Ταμείου για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ στην περίοδο μετά την πανδημία.

Ο κ. Κάμερ αναφέρει ότι ενώ υπάρχει σημαντική αβεβαιότητα σχετικά με τον πληθωρισμό, οι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν μεγάλη εμπειρία να τον αντιμετωπίσουν και μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα εργαλεία τους γρήγορα και ευέλικτα.

Αντίθετα, η χαλάρωση των έκτακτων μέτρων που έλαβαν οι κυβερνήσεις για να στηρίξουν τις οικονομίες τους είναι μια σημαντική, πολύπλοκη προσπάθεια. «Εάν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής το κάνουν λάθος, κινδυνεύουν να επαναλάβουν τη χαμηλή ανάπτυξη που ακολούθησε την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008» αναφέρει.

Το ΔΝΤ προβλέπει ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα των βασικών προηγμένων ευρωπαϊκών οικονομιών θα μειωθεί κατά περίπου 4 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ το 2022, ποσό κατά πολύ μεγαλύτερο από αυτό που ακολούθησε την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση.

Η διαφορά αυτή αντιπροσωπεύει κυρίως τη χαλάρωση της υποστήριξης που σχετίζεται με την πανδημία, με μόνο ένα μέρος των πόρων να ανακατανέμονται για την τόνωση των προσλήψεων και των επενδύσεων.

Επαναφορά θέσεων εργασίας

Ωστόσο, οι κίνδυνοι είναι πολλοί. Όπως τονίζει το ΔΝΤ, κάθε τρίμηνο καθυστέρησης στην επίτευξη πλήρους απασχόλησης θα φέρει τις κυβερνήσεις αντιμέτωπες με την πρόκληση της επαναφοράς των ανθρώπων στην εργασία.

Το ζήτημα απασχολεί πολύ λιγότερο τις αναδυόμενες ευρωπαϊκές οικονομίες, κυρίως επειδή εφαρμόζουν λιγότερα κίνητρα και απολαμβάνουν υψηλότερους δυνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Παρ ‘όλα αυτά, θα υποφέρουν από τη μειωμένη ζήτηση για εξαγωγές σε σχέση με τους προηγμένους ευρωπαίους ομολόγους τους.

Ο υψηλότερος πληθωρισμός, από την άλλη πλευρά, καθοδηγήθηκε σε μεγάλο βαθμό από δυνάμεις που αναμένεται να εξασθενίσουν με την πάροδο του χρόνου. Όπως και κατά την ανάκαμψη της περιόδου 2010–11 από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, έτσι και σήμερα -σύμφωνα με το ΔΝΤ- η ενέργεια ήταν η μεγαλύτερη κινητήριος δύναμη, αντανακλώντας σε μεγάλο βαθμό την ισχυρή ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας.

Η πρόσφατη αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου αντανακλά επίσης βραχυπρόθεσμους παράγοντες-συμπεριλαμβανομένων των μειωμένων αποθεμάτων μετά από έναν σκληρό χειμώνα και ένα καυτό καλοκαίρι το 2021, τις ελλείψεις στην παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε ορισμένα μέρη και τη λιγότερη προσφορά.

Αυτές οι αναντιστοιχίες προσφοράς-ζήτησης αναμένεται να υποχωρήσουν κατά τη διάρκεια του 2022 καθώς θα εξομαλυνθούν τα πρότυπα κατανάλωσης, θα ανανεωθούν τα αποθέματα και θα λυθούν τα εμπόδια στο εμπόριο, ιδίως η προσφορά εμπορευματοκιβωτίων. Επιπλέον, ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ καθοδηγήθηκε επίσης από μοναδικούς παράγοντες, όπως η λήξη στη Γερμανία της περικοπής του φόρου προστιθέμενης αξίας που θεσπίστηκε τον Ιανουάριο του 2021.

Δεύτερος γύρος συνεπειών

Όπως υπογραμμίζει το ΔΝΤ κανένας από τους παράγοντες που οδηγούν τώρα τον πληθωρισμό δεν είναι αρκετός για να οδηγήσει σε αλλαγές στη νομισματική πολιτική.
Αντίθετα, η νομισματική πολιτική θα πρέπει να διασφαλίσει ότι δεν θα προκληθούν μεγάλες αυξήσεις στις τιμές. «Ευτυχώς, ο κίνδυνος ενός δεύτερου γύρου τέτοιων επιπτώσεων είναι περιορισμένος σε πολλές προηγμένες ευρωπαϊκές οικονομίες, όπου η χαλάρωση της αγοράς εργασίας παραμένει σημαντική. Για παράδειγμα, εκτιμούμε ότι οι ώρες εργασίας εξακολουθούν να είναι περίπου 3 τοις εκατό κάτω από τα επίπεδα πριν από τον COVID. Και στην απασχόληση πριν από την κρίση, οι κεντρικές τράπεζες αντιμετώπισαν τον πληθωρισμό που ήταν πολύ χαμηλός, όχι πολύ υψηλός» τονίζει το ΔΝΤ.

Διατήρηση της ορμής

Σύμφωνα με το ΔΝΤ, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα μπορούσαν εύκολα να βρεθούν σε μια κατάσταση που μοιάζει τρομακτικά παρόμοια με εκείνη των πρώτων σταδίων της ανάκαμψης από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση πριν από μια δεκαετία.

Υπάρχει μια ισχυρή περίπτωση μείωσης των πολύ υψηλών δημοσιονομικών ελλειμμάτων.

Αλλά αυτό θα απαιτήσει επίσης ισχυρή αύξηση εσόδων και συνεπώς ισχυρή δραστηριότητα, η οποία θα μπορούσε να υποστηριχθεί με πρόσθετη στήριξη σε νοικοκυριά που έχουν ανάγκη, περισσότερες δαπάνες για κίνητρα προσλήψεων και πιστώσεις φόρου επενδύσεων.

Σύμφωνα με το ΔΝΤ είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς πότε πρέπει να αρθούν τα μέτρα στήριξης στην Ευρώπη.