Πριν από 99 χρόνια, έφυγε από τη ζωή ο σπουδαίος Έλληνας πεζογράφος Ανδρέας Καρκαβίτσας.
Οι πιο διαβασμένοι τον αναγνώριζουν ως μία από τις πιο εμβληματικές προσωπικότητες της νεοελληνικής λογοτεχνίας.
Οι νεότερες γενιές τον γνώρισαν κυρίως μέσα από τη δημοφιλέστατη συλλογή διηγημάτων του «Τα λόγια της πλώρης».
Τα «ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΝΕΑ» της 14ης Μαρτίου 1936 και ο Στέφανος Στεφάνου μάς βοηθούν να τον γνωρίσουμε περισσότερο.
«Ο Ανδρέας Καρκαβίτσας (…) δεν υπήρξεν απλώς ένας από τους μεγαλειτέρους διηγηματογράφους μας, αλλά και ένας ελευθερωτής του ελληνικού εγκεφάλου από τη δουλείαν της ξένης επιδράσεως και από την σήψιν της καθαρευούσης, όχι πλέον ως γλωσσικού οργάνου, αλλά και ως περιεχομένου φιλολογικής συγκινήσεως.
»Ο Παπαδιαμάντης, ο Καρκαβίτσας, ο Βλαχογιάννης, ο καθένας με την ιδιαιτέραν του σφραγίδα, παρά τα κοινά και των τριών γνωρίσματα, είνε οι συνεχισταί του Δροσίνη, του Βικέλα, του Βιζυηνού, που υπήρξαν οι πρωτεργάται όχι της αναγεννήσεως, αλλά της γεννήσεως του ελληνικού διηγήματος, που εις την παγκόσμιον λογοτεχνίαν το φιλολογικόν αυτό είδος αντικαθιστά και συμπληρώνει την επικήν μούσαν και την κριτικήν σκέψιν.
(…)
»Η ύπαρξις της ελληνικής ζωής ήτο άγνωστος. Τον καθαρόν αέρα, τον απολυτρωτικόν, τον αναζωογονητικόν, τον γεμάτων από αρώματα, χρώματα και ήχους της ελληνικής πραγματικότητος, τον έφεραν αυτοί οι τρεις αληθινοί επαναστάται.
Ο Κωστής Παλαμάς
»Ο Καρκαβίτσας – όπως έγραψε κάποτε ο Παλαμάς περί αυτού – υπήρξεν ο ένδοξος αναγεννητής και πλουσιοπάροχος τροφοδότης της ελληνικής διηγηματογραφίας.
»Συγγραφεύς που εζωογόνησε την καθαρεύουσα μ’ έξοχα έργα, όπως “Οι νέοι Θεοί” και ο “Αφωρεσμένος”, συγγραφεύς που ανύψωσε την δημοτικήν εις περιωπήν φιλολογικής γλώσσης. (…)
Η μονομαχία
Το 1897 ο Καρκαβίτσας γράφει τον «Ζητιάνο» και μπαίνει σε περιπέτειες.
«Ο “Zητιάνος” ένα μυθιστόρημα, εις το οποίον η δημιουργική δύναμις του συγγραφέως φανερώνεται διάπλατα. Τότε ο αξιωματικός του πεζικού Περικλής Γραβάνης, νομίσας ότι με το έργον του Καρκαβίτσα προσβάλλεται η ιδιαιτέρα του πατρίς, η Ναύπακτος, καλεί εις μονομαχίαν τον συγγραφέα. Παρεμβαίνουν κοινοί φίλοι και η μονομαχία αποσοβείται.
«Τα λόγια της πλώρης»
«Τα “Λόγια της πλώρης” εις το 1899 είνε από τα ωραιότερα που έγραψεν ο Καρκαβίτσας. Είχε ζήση πολύν καιρό ως γιατρός ενός πλοίου και είχε γνωρίση καλά τη θάλασσα.
»Υπήρξε ένας θαυμάσιος βουτηχτής των ολοκυάνων και διαφανεστάτων ελληνικών θαλασσών, από τους πυθμένας και τα βάθη των οποίων επανήρχετο κάθε τόσο φέρων μαζί του τα καλλίτερα τραγούδια, τα λαμπρότερα χρώματα, τους μουσικώτερους αχούς του γαλανού πελάγους.
»Με το έργον αυτό ο Καρκαβίτσας – που δεν ήξερε καμμιά ξένη γλώσσα – παρουσιάζει έναν νατουραλισμόν δυνατόν. (…) Τα διηγήματα και τα μυθιστορήματα του Καρκαβίτσα είνε – όπως λέει ο Καμπάνης- προϊόντα ωμού νατουραλισμού, τέχνης αντικειμενικής. Δεν είνε ειδυλλιακός, αισιόδοξος, ενθουσιώδης. Δεν είναι δημαγωγός. Και δε μελετά τα ήθη μόνο και μόνο για να βρη πως είμαστε άξιοι απόγονοι προγόνων λαμπρών. (…)
Περί αρχαιολατρείας
»Ο συγγραφεύς είνε εναντίον της προγονοπληξίας, όπως ήτο ο Βενιζέλος. Αποδίδει στην αρχαιολατρεία, στην υποτίμησι της μεσαιωνικής και νεωτέρας ιστορίας μας, όλες τις αποτυχίες του έθνους ύστερα’ απ’ την Επανάστασι! Οι νέοι Έλληνες πρέπει να γράψουν καινούργια ιστορία. (…)
»Ο Καρκαβίτσας είναι αναμφισβητήτως ο σπουδαιότερος αντιπρόσωπος του ελληνικού νατουραλισμού, το έργον του οποίου εδράζεται επί της μελέτης των ηθών και εθίμων των Ελλήνων αγροτών, ποιμένων και ναυτίλων. (…)
»Άρχισεν ως καθαρευουσιάνος και ετελείωσεν ως δημοτικιστής. Χωρίς να παρασυρθή από τας ακρότητας του ψυχαρισμού (…)
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος
»Εις το 1916, ο Καρκαβίτσας υπηρετούσεν ως στρατιωτικός γιατρός εις τη Θεσσαλονίκη. Είχεν εκραγή το κίνημα. (σ.σ. Κίνημα Εθνικής Αμύνης του Ελευθέριου Βενιζέλου). Ο Καρκαβίτσας ηρνήθη να προσχωρήση εις την επανάστασιν.
»Τον έρρικαν αμέσως εις τας φυλακάς. Έμεινε δυο-τρεις μήνες κλεισμένος μέσα σ’ ένα σκοτείνο και υγρό μπουντρούμι.
»Τον έβγαλεν αργότερα από τη φυλακή ο ίδιος ο Βενιζέλος, όταν έμαθεν ότι ο Καρκαβίτσας είχε φυλακισθή.
– Δε θα φύγω απ’ εδώ, είπεν ο Βενιζέλος, εάν δεν τον βγάλετε αμέσως από τη φυλακή!»
Ο Ανδρέας Καρακαβίτσας πέθανε στις 22 Οκτωβρίου 1922.
«Λίγοι φίλοι τον έθαψαν στο Μαρούσι. Μετά τρία τέσσερα χρόνια τα οστά του μεγάλου συγγραφέως μετεφθέρθησαν εις την πατρίδα του, εις στα Λεχαινά».
Latest News
Πόσα δαπάνησαν οι Έλληνες από την τσέπη τους για την Υγεία το 2023
Τι δείχνουν τα στοιχεία για τις δαπάνες του δημοσίου - Σε ποια κατεύθυνση κινήθηκαν οι δαπάνες των πολιτών
Πόσο τοξική είναι η αφρικανική σκόνη - Τι να προσέξετε
Για τις ευπαθείς ομάδες, συνήθως χρειάζεται μια εντατικοποίηση της αγωγής είτε αυξάνοντας τη δόση του φαρμάκου είτε τη συχνότητα, λέει ο κ. Βασιλακόπουλος
Fika ή αλλιώς εργασία και χαρά – Οι Σουηδοί δείχνουν τον τρόπο
Πάρτε τον συνάδερφό σας, βγείτε για έναν καφέ, συζητήστε και θα σας βγει σε καλό
Οι έννοιες του Νοήματος και της Διαδικασίας στο σύγχρονο Μάνατζμεντ
Η κατανόηση πρέπει επιτακτικά να αντικαταστήσει τη ξέφρενη διαδικασία, διαφορετικά το μάνατζμεντ θα συνεχίσει να είναι μια απανθρωποποιημένη βιομηχανία τέτοιων παράλογων κανονισμών
Ποιοι κλάδοι στην Ελλάδα έχουν επιτύχει πλήρη ισότητα των φύλων στην εργασία
Γεμάτος προκλήσεις ο δρόμος προς την ισότητα στον χώρο εργασίας - Οι εργοδότες κερδίζουν με πρωτοβουλίες και καινοτομία
Επιστροφή στα σινεμά - Πόσα εισιτήρια κόπηκαν το 2023
Η ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Οπτικοακουστικού Παρατηρητηρίου για την κίνηση των κινηματογράφων και τα στοιχεία για την Ελλάδα
Λαζαράκου: «Βελτιώνουμε περαιτέρω το πλαίσιο για την εταιρική διακυβέρνηση»
Η πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς μιλάει στο «Βήμα» σημειώνοντας και την ενίσχυση των εργαλείων εποπτείας ώστε να αντιμετωπιστούν καλύτερα σκάνδαλα τύπου Folli Follie
Αισιόδοξο μήνυμα από CEOs - «Αλώβητες» οι επιχειρήσεις από πολέμους και επιτόκια
Το 58% – σχεδόν τριπλάσιοι σε σχέση με τον Ιούλιο του 2023 – επιταχύνουν τα σχέδια μετασχηματισμού των επιχειρήσεών τους
Προετοιμασία στην Ε.Ε. για τον άγνωστο ιό της «νόσου Χ»
Στο «μικροσκόπιο» των λοιμωξιολόγων της Ευρώπης, μπαίνει κάθε γνωστό και άγνωστο παθογόνο βακτήριο και ιός
Αυτά είναι τα έσοδα που θα λάβουν οι ομάδες στο νέο Champions League
Η UEFA γνωστοποίησε τον τρόπο με τον οποίο θα γίνει η διανομή των εσόδων στις ομάδες που θα λάβουν μέρος στο νέο Champions League.