Το’ ριξαν στο σορολόπ

Δεν ξέρουμε πότε θα γίνουν εκλογές. Πιθανώς μέσα στο 2022 – αν και ο Πρωθυπουργός μιλάει για το τέλος της τετραετίας (Ιούλιος 2023).

Ξέρουμε όμως με βεβαιότητα δύο απλά πράγματα.

Πρώτον, ότι θα γίνουν με απλή αναλογική.

Δεύτερον, ότι (λόγω απλής αναλογικής) μια ενδεχόμενη κυβέρνηση θα προκύψει μετεκλογικά μόνο από ένα σχήμα συνεργασίας μεταξύ διαφορετικών κομμάτων.

Αν δεν προκύψει κυβέρνηση, θα έχουμε πάλι εκλογές με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής που χρησιμοποιήθηκε σε όλες τις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις.

Αυτά είναι λίγο ή πολύ δεδομένα. Αλλά όχι μόνο αυτά.

Ξέρουμε επίσης ότι η ΝΔ, που σύμφωνα με όλα τα έως τώρα προγνωστικά θα είναι κατά πάσα πιθανότητα πρώτο κόμμα, δεν ενδιαφέρεται για καμία κυβερνητική συνεργασία. Ούτε προς τα δεξιά της (Ελληνική Λύση), ούτε προς το κέντρο (ΚΙΝΑΛ).

Θα επιδιώξει νέες εκλογές για να κατακτήσει την αυτοδυναμία (δήλωση Μητσοτάκη στη ΔΕΘ, Σεπτέμβριος 2021).

Είναι η μόνη έως τώρα σαφής και εύληπτη πολιτική θέση που έχει διατυπωθεί ενόψει των εκλογών. Ψηφίζεις Μητσοτάκη, παίρνεις κυβέρνηση Μητσοτάκη. Απλό.

Από εκεί και πέρα ξεκινάνε τα τρίφυλλα.

Παραδόξως ο ΣΥΡΙΖΑ δεν σηκώνει το γάντι, όπως θα έκανε η αξιωματική αντιπολίτευση σε ένα παραδοσιακό δικομματικό σύστημα.

Λάθος; Οχι. Μάλλον απροσδόκητη αίσθηση ρεαλισμού.

Εχει κι ο ίδιος ενστερνιστεί τη διαμορφωμένη εκτίμηση ότι δεν υπάρχει δικομματισμός, ούτε διπολισμός, αλλά ένα «σύστημα ενάμισι κόμματος» όπου ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το μισό. Τι γάντι να σηκώσει ένα «μισό κόμμα»;

Αντί για το γάντι λοιπόν καταφεύγουν στην αρπαχτή. Να μαζευτούμε εμείς κι εμείς, να φάμε τους άλλους. «Προοδευτική διακυβέρνηση».

Κανείς δεν ξέρει τι ακριβώς σημαίνει, ούτε ποιοι συμμετέχουν, ούτε ποιοι θα την ασκήσουν, ούτε με ποιες προτεραιότητες ή συσχετισμούς. Αλλά είναι τουλάχιστον μια φραστική διέξοδος απέναντι στη στρατηγική του Μητσοτάκη.

Μοιάζει αρκετά ασαφής για να μην την παίρνει κάποιος σοβαρά κι αρκετά αριστερή για να την παίρνουν σοβαρά όσοι δεν πρόκειται ποτέ να την υλοποιήσουν.

Αλλωστε πριν διατυπωθεί στην ελληνική πολιτική, η «προοδευτική διακυβέρνηση» είχε λανσαριστεί σκαμπρόζικα στον κινηματογράφο από την Αλίκη Βουγιουκλάκη στο «Αλητάκι μπατιράκι» (1968):

«Ενα, δύο, τρία οπ,

Το ‘ριξα στο σορολόπ!»

Ακόμη όμως κι ως αρπαχτή, το σενάριο έχει πολλές προϋποθέσεις.

Πρώτον, να βγει πρώτο κόμμα ο ΣΥΡΙΖΑ ή έστω να είναι δεύτερος σε απόσταση αναπνοής από την πρώτη ΝΔ. Δεν έχουμε καμία ένδειξη έως τώρα ότι μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο ή έστω κάτι παραπλήσιο.

Δεύτερον, να βγει αρχηγός στο ΚΙΝΑΛ ο Παπανδρέου ή ο Καστανίδης και το ΚΙΝΑΛ να μη διασπαστεί, αλλά ομόθυμα να συμπράξει σε μια διακυβέρνηση με τον ΣΥΡΙΖΑ. Ούτε καμία τέτοια ένδειξη υπάρχει, παρόλο που πάντα κυκλοφορούν «χρήσιμοι ηλίθιοι».

Τρίτον, να προκύψει κι ένα τρίτο κόμμα για συνεργασία σε περίπτωση που (όπως είναι μάλλον βέβαιο) δεν θα βγαίνουν οι αριθμοί σε μια σύμπραξη ΣΥΡΙΖΑ-ΚΙΝΑΛ.

Επειδή η διακυβέρνηση θα είναι «προοδευτική» δεν νομίζω ότι γίνεται να επιστρατευτεί ο Βελόπουλος ή κάποιος νέος Καμμένος. Η πάντα διαθέσιμη για καρέκλες ΔΗΜΑΡ διαλύθηκε. Κι έτσι θα καταφύγουν αναγκαστικά στον Βαρουφάκη ή το ΚΚΕ, το οποίο δηλώνει εξαρχής πως δεν ενδιαφέρεται.

Τι σημαίνουν αυτά; Πως ακόμη κι αν ικανοποιηθούν όλες οι παραπάνω προϋποθέσεις (πράγμα εξαιρετικά απίθανο στο διάστημα έως τις εκλογές…) η «προοδευτική διακυβέρνηση» θα προσωποποιηθεί τελικά σε ένα σχήμα Τσίπρας – Παπανδρέου ή Καστανίδης – Βαρουφάκης.

Μάλλον πριν ξανακλείσουν οι τράπεζες θα πρέπει να κλείσουν και τα σύνορα!

Αν όμως αλλάξουν οι συσχετισμοί; Είναι ωραία ιδέα, αλλά κανείς δεν ασχολείται επί της ουσίας να αλλάξουν οι συσχετισμοί.

Διότι και ο Τσίπρας και οι Παπανδρέου – Καστανίδης και ο Βαρουφάκης απευθύνονται στο ίδιο ακροατήριο και δεν έχουν καμία πρόσβαση στο πλειοψηφικό ακροατήριο του Μητσοτάκη.

Μπορεί να αλλάξουν οι συσχετισμοί μεταξύ τους (αν κι αυτό μοιάζει μάλλον δύσκολο…), αλλά δεν θα αλλάξει ο γενικός συσχετισμός. Κι αυτό είναι το μυστικό της υπόθεσης: για να σχηματιστεί μια κυβέρνηση είτε προοδευτική, είτε συντηρητική, είτε κανελί με άσπρες βούλες, χρειάζεται μια πλειοψηφία.

Στη δημοκρατία άλλη μέθοδος δεν προβλέπεται.

Γι’ αυτό (επιστρέφω στην αρχή) η απλή αναλογική δεν είναι λύση, ούτε ευκαιρία, ούτε καν ευκαιρία λύσης. Είναι σορολόπ.

Να συμπεράνουμε άραγε ότι δεν μπορούν να υπάρξουν στην Ελλάδα κυβερνήσεις συνεργασίας, όπως υπάρχουν σε ολόκληρη την Ευρώπη;

Κάθε άλλο. Ασφαλώς και μπορούν να υπάρξουν. Να θυμίσω πως και η Ελλάδα κυβερνήθηκε το 2011 έως το 2019 από κυβερνήσεις συνεργασίας, όποια γνώμη κι αν έχει ο καθένας για καθεμία από αυτές.

Αλλά οι κυβερνήσεις συνεργασίας στην Ευρώπη είναι κατά κανόνα σοβαρά σχήματα που συγκροτούνται σε σοβαρές χώρες με σοβαρές διαδικασίες από σοβαρούς ανθρώπους.

Οχι από τους Καμμένους και τη ΔΗΜΑΡ της κάθε περιοχής.

Αλλωστε ακόμη κι η κυβέρνηση Μητσοτάκη προκύπτει από μια μορφή σύμπραξης διαφορετικών πολιτικών χώρων σε μια ενιαία κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Η εποχή των μονολιθικών κομμάτων έχει παρέλθει χωρίς πιθανότητες επιστροφής. Ευλόγως αναζητούνται διευρύνσεις και συνθέσεις.

Το ζητούμενο λοιπόν δεν είναι να αποκλειστούν διά παντός οι κυβερνητικές συνεργασίες. Αλλά να αποκλειστεί το σορολόπ.

Να αποκλειστεί δηλαδή η αντίληψη της αρπαχτής που (υποτίθεται) θα χρησιμοποιήσουν οι ατσίδες για να ρίξουν τα κορόιδα.

Οχι μόνο επειδή οι αρπαχτές δεν αποδίδουν. Ούτε επειδή ξόφλησαν οι ατσίδες.

Αλλά επειδή σπανίζουν πια και τα κορόιδα!