Ολιστική μεταρρύθμιση στον χώρο της εκπαίδευσης

Το σχέδιο δράσης για το πανεπιστήμιο του 2030 στάθηκε αφορμή ώστε να ξανανοίξει στο δημόσιο διάλογο η συζήτηση για το τι πανεπιστήμιο θέλουμε στη χώρα μας. Σπανίως ωστόσο βλέπουμε μια αντικειμενική ανάγνωση της κατάστασης καθώς όπως οι περισσότερες συζητήσεις στη χώρα μας έτσι και αυτή διεξάγεται στο πλαίσιο του «τηλεπαράθυρου», της συνθηματολογίας και της γρήγορης ατάκας και όχι στην αντιπαράθεση επιχειρημάτων κατόπιν γόνιμης σκέψης. Το βέβαιο είναι ότι η συνεχής επαναφορά του ζητήματος στη δημόσια σφαίρα και στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης υποδηλώνει ότι υπάρχει πρόβλημα το οποίο ζητά τη λύση του. Ωστόσο οι μέχρι σήμερα φέρελπις παρεμβάσεις στέφθηκαν από αποτυχία μερικώς ή εν συνόλω.

Για να αντιμετωπίσεις ένα πρόβλημα πρέπει να κάνεις σωστή διάγνωση. Να δεις μακρυά από ιδεοληψίες τι πάει σωστά και τι λάθος. Οι ισοπεδωτικές και υποτιμητικές αναλύσεις που συλλήβδην προσπαθούν να κλονίσουν το κύρος και δυσφημούν τα ελληνικά πανεπιστήμια και την ακαδημαϊκή κοινότητα παρουσιάζοντας εικόνες χάους, σίγουρα αδικούν το μεγάλο έργο που συντελείται σε αυτά και την προσφορά τους στην κοινωνία και σε μεγάλο βαθμό δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

Αντίθετα υπάρχουν πολλά θετικά στοιχεία στα ελληνικά πανεπιστήμια που συχνά αποσιωπώνται ενώ είναι αυτά στα οποία θα έπρεπε να επενδύουμε ώστε να θεραπεύσουμε τις παθογένεις. Ενδεικτικά, το διδακτικό προσωπικό είναι υψηλού ακαδημαϊκού επιπέδου με φιλόδοξους στόχους για την ερευνητική τους δουλειά, εργατικότητα και διάθεση για συνεργασία με τους φοιτητές αλλά και με συναδέλφους τους στο εξωτερικό . Αντίστοιχα η εργατικότητα και ο επαγγελματισμός διακρίνουν και τους φοιτητές. Απόδειξη αυτού και της υψηλής κατάρτισης τους είναι η εξαιρετικές εντυπώσεις που κατά γενική ομολογία αφήνουν στα πανεπιστημιακά ιδρύματα του εξωτερικού.

Ωστόσο, υπάρχουν σοβαρά δομικά προβλήματα στη χώρα μας που επηρεάζουν την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Το σημαντικότερο είναι η ανεργία των νέων πτυχιούχων. Παρά τα πολλά τους προσόντα στη μεγάλη τους πλειοψηφία οι νέοι αδυνατούν να βρουν εργασία στο αντικείμενο σπουδών τους με αποτέλεσμα τη φυγή στο εξωτερικό ή την απασχόληση σε «δουλειές του ποδαριού». Πολλοί φοιτητές γνωρίζοντας το δυσοίωνο μέλλον χάνουν έτσι τα κίνητρα τους για καλές επιδόσεις και έγκαιρη ολοκλήρωση των σπουδών τους. Η σμίκρυνση του ακαδημαϊκού χάρτη της χώρας με το κλείσιμο σχολών δεν θα δώσει καμία λύση εάν δεν σταθούμε στο κύριο ζήτημα που είναι το σοβαρό έλλειμμα σχεδιασμού στον τομέα της οικονομίας και η μη διασύνδεση της οικονομίας με τις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες. Επομένως πρέπει να μιλήσουμε για το κοινωνικό τρίπτυχο Κοινωνία-Οικονομία-Πανεπιστήμιο και όχι για τεχνοκρατικό δίπτυχο Αγορά-Πανεπιστήμιο. Άλλωστε ο βασικότερος στόχος του πανεπιστημίου μέσα από την παραγωγή γνώσης είναι η πρόοδος και η ευημερία της κοινωνίας.

Πέρα από τα αυτά υπάρχουν και προβλήματα που δημιουργήθηκαν εξ αιτίας της υποχρηματοδότησης των ελληνικών πανεπιστημίων και επηρεάζουν πολλούς τομείς από τις υποδομές μέχρι την φοιτητική μέριμνα . Το βέβαιο είναι ότι η χώρα μας χρειάζεται μια ολιστική μεταρρύθμιση στο χώρο της εκπαίδευσης συνολικά και όχι μόνο στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης όπως συνηθίζεται μέχρι σήμερα. Επίσης σίγουρο είναι ότι Λύσεις δεν θα βρούμε σε αναχρονιστικές πολιτικές ούτε στο αναμάσημα αποτυχημένων νομοθετικών παρεμβάσεων που όχι μόνο δεν εκσυγχρόνισαν το ελληνικό πανεπιστήμιο αλλά δημιούργησαν περισσότερα προβλήματα από αυτά που κατά τα λεγόμενα τους προσπάθησαν να λύσουν.

Ο Σπύρος Κόντης είναι μεταπτυχιακός φοιτητής στο πανεπιστήμιο Αθηνών