Κάτι κινείται στην αυτοπαραγωγή ενέργειας 

Την ώρα που το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας έχει εκτιναχθεί σε πρωτόγνωρα ύψη και οι κρατικές επιδοτήσεις  των τιμολογίων ρεύματος των νοικοκυριών δεν επαρκούν για να καλύψουν τις υπέρογκες αυξήσεις, η αυτοπαραγωγή ενέργειας με φωτοβολταϊκά προβάλει ως μία λύση τόσο για οικιακούς όσο και για εμπορικούς καταναλωτές.

Αν και απέχουμε ακόμη αρκετά από το πραγματικό δυναμικό της χώρας, η ισχύς των εγκαταστάσεων αυτοπαραγωγής ενέργειας με φωτοβολταϊκά τη χρονιά που μόλις ολοκληρώθηκε (2021) αναμένεται να είναι διπλάσια από εκείνη του 2020, καταδεικνύοντας ότι   οι πολίτες αναγνωρίζουν πλέον τα οφέλη της ιδιοκατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας. Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία του ΔΕΔΔΗΕ, από το 2015 έως και τον Οκτώβριο του 2021, έχουν εγκατασταθεί συνολικά 85 μεγαβάτ (MW) φωτοβολταϊκών αυτοπαραγωγής με ενεργειακό (ή και εικονικό) συμψηφισμό, δηλαδή με net-metering και  virtual net-metering.

Να θυμίσουμε ότι στο virtual net-metering επιτρέπεται ο συμψηφισμός της παραγόμενης ενέργειας (από έναν φωτοβολταϊκό σταθμό) με την ενέργεια που καταναλώνεται από μία ή περισσότερες εγκαταστάσεις του αυτοπαραγωγού, χωρίς ωστόσο να υφίσταται ο περιορισμός (όπως συμβαίνει στο απλό net-metering) που επιβάλλει να βρίσκονται στον ίδιο, ή σε όμορο, χώρο οι εγκαταστάσεις παραγωγής και κατανάλωσης και να συνδέονται ηλεκτρικά.

Από τα 85  MW εγκατεστημένων φωτοβολταϊκών αυτοπαραγωγής στην Ελλάδα, τα 30 MW εγκαταστάθηκαν εντός του 2021. Εντούτοις, μόλις το 10% της συνολικής ισχύος είναι οικιακά συστήματα ενώ η πλειονότητα αφορά σε εμπορικά συστήματα. Προκειμένου να αρθεί αυτή η υστέρηση της αγοράς οικιακών συστημάτων αυτοπαραγωγής, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) προχώρησε σε αρκετές ρυθμίσεις στα τέλη Αυγούστου, που  ενίσχυσαν την ελκυστικότητα της αυτοπαραγωγής με χρήση φωτοβολταϊκών συστημάτων, καθώς το όριο ισχύος τους αυξήθηκε στα 3 MW (μεγαβάτ) – από 1 μεγαβάτ που ίσχυε στο διασυνδεδεμένο δίκτυο και 500 kW στην Κρήτη – ενώ στη Ρόδο διπλασιάστηκε από 500 kW (κιλοβάτ) σε 1 MW. Ωστόσο, ο ΔΕΔΔΗΕ δεν έχει εκδώσει ακόμη τις σχετικές οδηγίες και εγκυκλίους για να τεθούν σε εφαρμογή.

Το  «Superbonus»

Από την πλευρά του, ο Σύνδεσμος Εταιριών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ) προτείνει επιπλέον, την υιοθέτηση του ιταλικού μοντέλου «Superbonus» για την ενίσχυση των μικρών φωτοβολταϊκών συστημάτων που αποδείχτηκε ιδιαίτερα πετυχημένο στη γειτονική χώρα και το οποίο απογείωσε τις εγκαταστάσεις αυτοπαραγωγής. Πρόκειται για μια φορολογική παροχή που εφαρμόστηκε στην Ιταλία   και αυξάνει το ποσοστό της έκπτωσης φόρου στο 110% για τις επιλέξιμες δαπάνες που καταβάλλονται μεταξύ της 1ης Ιουλίου 2020 και της 31ης Δεκεμβρίου 2021.

Η  καινοτομία του μοντέλου  έγκειται στο ότι η  έκπτωση φόρου μπορεί να μεταφέρεται από τον καταναλωτή προς την εταιρεία που θα εγκαταστήσει το φωτοβολταϊκό. Ο ΣΕΦ έχει προτείνει στα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη την εφαρμογή ενός αντίστοιχου συστήματος και στην Ελλάδα, καλύπτοντας το κόστος αγοράς και εγκατάστασης συστημάτων αυτοπαραγωγής (με ή χωρίς αποθήκευση ενέργειας).

Το Superbonus αποτελεί βασική συνιστώσα του ιταλικού σχεδίου ανάκαμψης COVID-19, το οποίο συνδυάζει την οικονομική ανάπτυξη με την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές των κατοικιών _ τα κτίρια καταναλώνουν το 40 % της συνολικής ενέργειας στην ΕΕ γεγονός που θα καθιστά τον κτιριακό τομέα εξαιρετικά ρυπογόνο. Οι παρεμβάσεις που πληρούν τις προϋποθέσεις για την πίστωση φόρου στην Ιταλία είναι η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, δομικές σεισμικές βελτιώσεις, ηλιακοί συλλέκτες (θερμικοί), φωτοβολταϊκά συστήματα και συστήματα αποθήκευσης, σταθμοί φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων, παράθυρα με διπλά τζάμια.   Η πίστωση φόρου αντισταθμίζει την πληρωτέα φορολογία του φυσικού προσώπου για πέντε συνεχόμενα φορολογικά έτη.

Κάτι τέτοιο, σύμφωνα με τον ΣΕΦ, δεν θα έδινε απλώς μια προσωρινή ανάσα στα νοικοκυριά, αλλά θα τα βοηθούσε να μειώσουν δραστικά τους λογαριασμούς ηλεκτρικού σε βάθος 25ετίας, κάνοντάς τα κοινωνούς της πράσινης μετάβασης. Ειδικά,  σε μια περίοδο που οι τιμές στο ρεύμα καλπάζουν, το όφελος για ένα νοικοκυριό ή μια επιχείρηση
από την εγκατάσταση φωτοβολταϊκού στη στέγη, στην πέργκολα, σε αγροτικές αποθήκες, κτηνοτροφικές μονάδες κ.λπ. είναι σημαντικό.

Τα οφέλη στην …πράξη

Ειδικότερα, σύμφωνα με υπολογισμούς του ειδικού συμβούλου του ΣΕΦ κ. Στέλιου Ψωμά, το τιμολόγιο ρεύματος ενός μέσου νοικοκυριού (κατηγορία Γ1) με κατανάλωση 5.000 κιλοβατώρες ετησίως (υπολογισμένο με τιμή χονδρεμπορικής ρεύματος 210 ευρώ/MWh) μπορεί να έχει όφελος 1.391 ευρώ με εγκατάσταση φωτοβολταϊκού 3 κιλοβάτ.

Χωρίς φωτοβολταϊκό ο ετήσιος λογαριασμός θα ήταν 1.774,64 ευρώ και με φωτοβολταϊκό 383,21 ευρώ. Κι αυτό διότι ο περιορισμός της κατανάλωσης ρεύματος από το δίκτυο, μειώνει τόσο τις ανταγωνιστικές χρεώσεις (προμήθεια, ρήτρα αναπροσαρμογής και πάγιο)
στα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας όσο και τις ρυθμιζόμενες (χρεώσεις χρήσεις
δικτύων, ΥΚΩ, ETMEΑΡ κ.ά.).

Αντιστοίχως, σε ένα επαγγελματικό τιμολόγιο (κατηγορία Γ22) με κατανάλωση 60.000 κιλοβατώρες ετησίως, το όφελος μπορεί να φτάσει τα 9.361 ευρώ ετησίως, με φωτοβολταϊκό
20 κιλοβάτ.

Αλλά ακόμη κι εάν οι τιμές στη χονδρεμπορική υποχωρήσουν έπειτα από κάποιους μήνες, για παράδειγμα στα 55 ευρώ/MWh, το ετήσιο όφελος για κατανάλωση 5.000 κιλοβατώρες ενός νοικοκυριού θα είναι περίπου 537 ευρώ. Ειδικότερα, χωρίς φωτοβολταϊκό τα τιμολόγια ρεύματος για ένα έτος θα ήταν 825,46 ευρώ, ενώ με το φωτοβολταϊκό θα έπεφταν στα 288,29 ευρώ. Το επενδυτικό κόστος των 5.000 ευρώ για την αγορά του φωτοβολταϊκού των 3 κιλοβάτ, με ίδια κεφάλαια, θα αποσβεστεί σε 9 χρόνια, με τελική εξοικονόμηση χρημάτων στην 25ετία 15.539 ευρώ και απόδοση επένδυσης 10,5%.

Για τον εμπορικό καταναλωτή (φούρνος, καφέ, εστιατόριο κ,λπ.) που καταναλώνει 60.000 κιλοβατώρες, το επενδυτικό κόστος 16.500 ευρώ (4.950 ίδια κεφάλαια και τα υπόλοιπα με δάνειο πενταετίας) θα αποσβεστεί νωρίτερα, στα έξι χρόνια (διότι συμψηφίζεται ο ΦΠΑ) και το όφελος στην 25ετία θα είναι 70.355 ευρώ, αφαιρώντας έξοδα συντήρησης-ασφάλισης, με τον βαθμό απόδοσης της επένδυσης να υπολογίζεται στα 26,7%