Guardian: Τι είναι η «βρόμικη βόμβα» και πόσο επικίνδυνη μπορεί να αποδειχθεί

Η Ρωσία κατηγορεί την Ουκρανία για ενδεχόμενη χρησιμοποίηση «βρόμικης βόμβας», με το Κίεβο να απαντάει ότι μόνο η Μόσχα μπορεί να χρησιμοποιήσει όπλα μαζικής καταστροφής στον πόλεμο που ξεπέρασε πλέον τους οχτώ μήνες.

Ο Guardian, σε ανάλυσή του, εξετάζει το σενάριο μιας πιθανής χρησιμοποίησης ενός τέτοιου όπλου στα πεδία των μαχών. Το γνωστό βρετανικό μέσο, σημειώνει ότι οι «βρόμικες βόμβες» εδώ και καιρό θεωρούνται ως δυνητικό όπλο των τρομοκρατών, επειδή ο κύριος στόχος τους είναι να σπείρουν τον πανικό, τη σύγχυση και το άγχος εκτοξεύοντας ραδιενεργή σκόνη και καπνό στην ατμόσφαιρα.

Διαβάστε επίσης: «Καμπανάκι» για κίνδυνο πυρηνικής κλιμάκωσης στην Ουκρανία

Το Κρεμλίνο ισχυρίζεται ότι η Ουκρανία ετοιμάζεται να πυροδοτήσει μια «βρόμικη βόμβα» προκειμένου να επιρρίψει την ευθύνη στη Ρωσία και να επιβάλει κλιμάκωση του πολέμου. Οι δυτικές χώρες έχουν απορρίψει τον ισχυρισμό αυτό ως «καταφανώς ψευδή».

Αν και δεν έχει καταγραφεί ποτέ επίθεση με «βρόμικη βόμβα», αναφέρθηκαν δύο αποτυχημένες απόπειρες πυροδότησης ενός τέτοιου μηχανισμού στη νότια ρωσική επαρχία της Τσετσενίας πριν από δύο και πλέον δεκαετίες.

Πώς λειτουργεί μια «βρόμικη βόμβα»

Τεχνικά γνωστές ως συσκευές ραδιολογικής διασποράς, οι «βρόμικες βόμβες» είναι σχετικά πρωτόγονα, ανακριβή όπλα. Η κατασκευή τους είναι πολύ ευκολότερη και φθηνότερη από μια πυρηνική συσκευή και επίσης πολύ λιγότερο επικίνδυνη.

Για τις «βρόμικες βόμβες» χρησιμοποιούν συμβατικά εκρηκτικά, όπως δυναμίτη, που τοποθετούνται δίπλα σε ραδιενεργό υλικό, το οποίο στη συνέχεια εκσφενδονίζεται προς τα έξω από τη δύναμη της έκρηξης. Η ποσότητα του ραδιενεργού υλικού που διασκορπίζεται, αν και επικίνδυνη, δεν είναι απαραίτητα θανατηφόρα.

Το υλικό που χρησιμοποιήθηκε στη βόμβα θα μπορούσε να προέρχεται από ραδιενεργές πηγές που χρησιμοποιούνται στην ιατρική και τη βιομηχανία ή από ερευνητικές εγκαταστάσεις.

«Μια βρόμικη βόμβα είναι πραγματικά εύκολο να κατασκευαστεί», λέει ο Σκοτ Ρέκερ, αντιπρόεδρος του προγράμματος ασφάλειας πυρηνικών υλικών στην Πρωτοβουλία για την Πυρηνική Απειλή, μια μη κερδοσκοπική οργάνωση με έδρα την Ουάσιγκτον. «Είναι μια ακατέργαστη συσκευή», σημειώνει.

Τι ζημιά μπορεί να προκαλέσει;

Ο αριθμός των θυμάτων και η έκταση των ζημιών από μια «βρόμικη βόμβα» εξαρτάται από πολλές μεταβλητές.

Ένας βασικός παράγοντας είναι η ποσότητα και ο τύπος των συμβατικών εκρηκτικών που χρησιμοποιούνται, τα οποία καθορίζουν το μέγεθος της έκρηξης.

Η ποσότητα και το είδος των ραδιενεργών υλικών που απελευθερώνονται είναι άλλοι παράγοντες, όπως και οι καιρικές συνθήκες – ιδιαίτερα ο άνεμος – κατά τη στιγμή της έκρηξης. Μια δυνητικά ευρεία περιοχή θα μπορούσε να μολυνθεί.

Οι περισσότερες «βρόμικες βόμβες» δεν εκλύουν αρκετή ραδιενέργεια ώστε να προκαλέσουν θάνατο ή ακόμη και σοβαρή ασθένεια.

Τα χαμηλά επίπεδα έκθεσης σε ακτινοβολία συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα. Οι άνθρωποι μπορεί να μην γνωρίζουν αν έχουν εκτεθεί επειδή η ακτινοβολία δεν μπορεί να φανεί, να οσμιστεί ή να τη γευτεί κανείς.

«Είναι περισσότερο ένα ψυχολογικό όπλο»

Ο κύριος αντίκτυπός της είναι ψυχολογικός, γι’ αυτό και τέτοιες συσκευές αναφέρονται συχνά ως «όπλα μαζικής αναστάτωσης».

Οι «βρόμικες βόμβες» δεν προορίζονται για χρήση στο πεδίο της μάχης, καθώς αναπτύσσονται προφανέστερα σε αστικές περιοχές, δήλωσε ο Ρέκερ.

«Είναι περισσότερο ένα ψυχολογικό όπλο. Όταν προσπαθείς να τρομάξεις τους ανθρώπους, να εκφοβίσεις τους ανθρώπους, χρησιμοποιείς ένα τέτοιο όπλο», είπε.

Η ραδιενεργή σκόνη και ο καπνός μπορούν να εξαπλωθούν πολύ μακριά και είναι επικίνδυνα αν τα εισπνεύσει κανείς κοντά στην έκρηξη. Το ραδιενεργό σύννεφο θα εξαπλωνόταν πιθανότατα σε αρκετά οικοδομικά τετράγωνα, σύμφωνα με τον Ρέκερ. Αλλά καθώς το ραδιενεργό υλικό εξαπλώνεται στην ατμόσφαιρα, είναι λιγότερο συγκεντρωμένο και επομένως λιγότερο επιβλαβές.

Βασικοί παράγοντες για την έκθεση σε ακτινοβολία είναι το είδος της ακτινοβολίας, το πόσο καιρό εκτίθεται κάποιος σε αυτήν και αν η ακτινοβολία απορροφήθηκε μέσω του δέρματος, εισπνεύστηκε ή καταναλώθηκε από το στόμα.

Για την ανίχνευση της ακτινοβολίας απαιτείται εξειδικευμένος εξοπλισμός. Τα μολυσμένα σπίτια, οι επιχειρήσεις και οι δημόσιες υπηρεσίες θα μπορούσαν να τεθούν εκτός ορίων κυκλοφορίας για μήνες και να απαιτηθεί μια δαπανηρή επιχείρηση καθαρισμού, καταλήγει ο Guardian.