Ιταλία: Το πρόβλημα χρέους 127 δισ. δολ. που δεν μπορεί να επιλυθεί εύκολα

Την ώρα που ένα μεγάλο μέρος της «εταιρικής Ευρώπης» βλέπει τα κρατικά δάνεια που έλαβε εν μέσω πανδημίας να συρρικνώνονται, οι ιταλικές εταιρείες εξακολουθούν να κάθονται πάνω σε ένα βουνό τέτοιων δανείων, περιπλέκοντας ακόμα περισσότερο τις προσπάθειες της κυβέρνησης να τις βοηθήσει να ξεπεράσουν την τελευταία κρίση: το αυξανόμενο ενεργειακό κόστος.

Όπως γράφει το Bloomberg, επικαλούμενο στοιχεία από την Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών , oι ιταλικές εταιρείες κατείχαν ρεκόρ 123,2 δισεκατομμυρίων ευρώ πιστωτικών γραμμών με κρατική υποστήριξη από την εποχή της Covid έως τις 30 Ιουνίου, από 118 δισεκατομμύρια ευρώ το προηγούμενο τρίμηνο

Η χώρα έχει το περισσότερο εγγυημένο από την κυβέρνηση χρέος που δεν έχει ακόμη αποπληρωθεί στη ζώνη του ευρώ, παρόλο που δεν είναι η μεγαλύτερη οικονομία της περιοχής.

Αυτό θέτει τη νεοσύστατη κυβέρνηση της Τζόρτζια Μελόνι ενώπιον ενός μεγάλου διλήμματος: πώς και σε ποιο βαθμό μπορεί να συνεχίσει να υποστηρίζει εταιρείες που τώρα παλεύουν με υψηλότερο κόστος, ειδικά τους λογαριασμούς ενέργειας, σε ένα ταχέως επιβραδυνόμενο οικονομικό περιβάλλον;

Διαβάστε επίσης – Μελόνι εναντίον τεχνοκρατών σε μία «αμφίρροπη» μονομαχία

Το Bloomberg, υπενθυμίζει ότι η κυβέρνηση της Ιταλίας εφαρμόζει ένα πακέτο βοήθειας που επιτρέπει στις εταιρείες να κατανείμουν τους λογαριασμούς ενέργειας σε διάστημα έως και δύο ετών και παρέχει στους προμηθευτές φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας 90% κρατική εγγύηση για την έκθεσή τους στους επαναπρογραμματισμένους λογαριασμούς.

Διαβάστε επίσης: Iταλία: Δαπάνες 30 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης

«Λεπτός πάγος»

Οποιαδήποτε πρόσθετη στήριξη για τις εταιρείες με τη μορφή χρέους απλώς αναβάλλει τον πόνο, αφήνοντάς τες με υπερχρεωμένες εταιρικές δομές που θα μπορούσαν να γίνουν μη βιώσιμες εάν τα έσοδα και τα κέρδη πληγούν σε ένα περιβάλλον ύφεσης, προειδοποιεί ο Stefano Caselli, κοσμήτορας της SDA Bocconi School of Management στο Μιλάνο.

«Είμαστε σε πολύ λεπτό πάγο», είπε. «Εάν το σύστημα εισέλθει σε ύφεση και οι εντάσεις στις τιμές της ενέργειας παραμείνουν υψηλές, το χρέος των εταιρειών θα γίνει πρόβλημα».

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει ότι η ιταλική οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 0,2% το 2023.

Κορωνο-δάνεια

Τα κρατικά εγγυημένα πανδημικά δάνεια χορηγήθηκαν το 2020 καθώς ο κορωνοϊός προκάλεσε ξαφνική και εκτεταμένη αναστάτωση στις επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο και οι εταιρείες χρειάζονταν επειγόντως φθηνές πηγές ρευστότητας. Αλλά τώρα, σε μια εποχή υψηλότερων επιτοκίων και επιβράδυνσης της ανάπτυξης, πολλές ιταλικές εταιρείες διαπιστώνουν ότι τα δάνεια είναι δύσκολο να αντικατασταθούν ή να αποπληρωθούν. Ορισμένοι μάλιστα δεν πληρούν τους όρους που συνδέονται με τα δάνειά τους.

Για παράδειγμα, η εταιρεία παιχνιδιών Giochi Preziosi SpA το 2020 έλαβε δάνειο 85 εκατομμυρίων ευρώ από τράπεζες, το 90% του οποίου ήταν εγγυημένο από το ιταλικό κράτος. Νωρίτερα αυτό το έτος, η εταιρεία είπε ότι δεν είναι σε θέση να τηρήσει τους όρους που συνδέονται με τα πιστωτικά όρια και επισήμανε πιθανούς κινδύνους για τις δραστηριότητές της από μια παρατεταμένη ύφεση.

«Κοιτάζοντας πίσω τι έγινε στα χρόνια του κορωνοϊού, αυτό που τους έλειπε ήταν η πεποίθηση να ακολουθήσουν μια οδό κεφαλαιοποίησης για τις εταιρείες, αντί να τους παράσχουν νέο χρέος», είπε ο Caselli. «Το ζήτημα με το ιταλικό εταιρικό χρέος είναι η έλλειψη ιδίων κεφαλαίων στους ισολογισμούς».

Μεγάλες Εγγυήσεις

Κάθε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανέπτυξε το δικό του σχέδιο δημόσιας εγγύησης για την πανδημία.

Στην Ιταλία, το πλαίσιο — που ονομάζεται Garanzia Italia — απαιτούσε από τις εταιρείες να υποβάλουν αίτηση για μια γραμμή χρηματοδότησης από μια τράπεζα, η οποία στη συνέχεια θα ζητούσε κρατική εγγύηση μέσω του οργανισμού εξαγωγικών πιστώσεων SACE SpA ή της κρατικής τράπεζας Mediocredito Centrale – Mezzogiorno SpA. Μόλις έπαιρνε το πράσινο φως, ο δανειστής χορηγούσε τη διευκόλυνση.

Η εγγύηση κάλυπτε μεταξύ 70% και 90% των νέων πιστωτικών γραμμών. Η Ιταλία έχει το μεγαλύτερο ποσοστό που καλύπτεται από την κρατική εγγύηση, ή 84,8% των συνολικών δανείων που έχουν εκδοθεί έναντι 78,9% και 65,8% στην Ισπανία και τη Γαλλία αντίστοιχα, σύμφωνα με την έκθεση της EBA. Συλλογικά, η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία αντιπροσωπεύουν περίπου το 90% των δανείων με κρατική εγγύηση που εξακολουθούν να εκκρεμούν σε ολόκληρη την ΕΕ.

Εγγυήσεις προσφέρθηκαν σε εταιρείες σε όλο το φάσμα της πίστωσης, ακόμη και σε εταιρείες με «άχρηστη αξιολόγηση». Οι τράπεζες ήταν πρόθυμες να παράσχουν πιστωτικές γραμμές, γνωρίζοντας ότι θα καλύπτονταν σε μεγάλη πλειοψηφία από το κράτος. Η Intesa Sanpaolo SpA, η UniCredit SpA και η Banco BPM SpA συγκαταλέγονται στις τράπεζες με τα μεγαλύτερα ανοίγματα.

«Υπάρχουν ακόμη ορισμένες ανησυχίες σχετικά με την ποιότητα του ενεργητικού αυτών των ανοιγμάτων, αλλά για τις τράπεζες μπορεί να είναι λιγότερο πρόβλημα λόγω των εγγυήσεων», δήλωσε ο Andreas Pfeil, ανώτερος αναλυτής του τραπεζικού τομέα στο τμήμα Οικονομικής και Ανάλυσης Κινδύνων στην EBA.

Ερώτηση αποπληρωμής

Το βασικό ερώτημα λοιπόν τώρα είναι πότε και πώς θα αποπληρωθεί όλο αυτό το χρέος.

«Υπάρχει μια αυξανόμενη αναγνώριση από τις κυβερνήσεις ότι ορισμένα από αυτά τα δάνεια θα πρέπει να αναδιαρθρωθούν, με τον απλούστερο τρόπο να παρατείνουν τις προθεσμίες», δήλωσε ο Justin Holland, διευθύνων σύμβουλος της DC Advisory. «Πολλά θα εξαρτηθούν από το πού κατατάσσεται το δάνειο και πού βρίσκεται εντός της κεφαλαιακής διάρθρωσης».
Στην Ιταλία, τέτοια δάνεια κατατάσσονται ψηλά στην κεφαλαιακή διάρθρωση, πράγμα που σημαίνει ότι έχουν προτεραιότητα πληρωμής έναντι άλλων χρεών σε ένα σενάριο αναδιάρθρωσης.