First Republic Bank: Τα απόνερα της SVB κλυδωνίζουν ξανά τον τραπεζικό τομέα των ΗΠΑ

Όταν στα μέσα Μαρτίου οι πληροφορίες για κλυδωνισμούς στην «τράπεζα των startups», την Silicon Valley Bank, μετατρέπονταν μέσα σε λίγες ώρες σε ένα καταιγιστικό bank run που θα οδηγούσε την τράπεζα στην χρεοκοπία, ένα ήταν το βασικό ερώτημα που έθεταν παράγοντες της αγοράς και αναλυτές: Οι κινήσεις των αμερικανικών αρχών – αλλά και των Ελβετικών και ευρωπαϊκών, αφού η κρίση μεταδόθηκε γρήγορα στη γηραιά ήπειρο οδηγώντας την Credit Suisse σε απορρόφηση-εξπρές από την UBS και προκάλεσε έντονες αναταράξεις στην Deutsche Bank – θα είναι αρκετές για να καθησυχαστούν επενδυτές και καταθέτες; Ή ο εκνευρισμός θα διατηρούταν, πυροδοτώντας αργά ή γρήγορα μία νέα, πιθανώς σοβαρότερη τραπεζική κρίση;

ΗΠΑ: Στον αέρα η τύχη της First Republic – Πρόσω ολοταχώς για μια τραπεζική κρίση μεγατόνων;

Από τα τέλη του προηγούμενου μήνα μέχρι πριν λίγα 24ωρα η εικόνα έμοιαζε αρκετά σταθεροποιημένη, επιτρέποντας σε ορισμένους να ανασάνουν με ανακούφιση αφού το κρίσιμο εκείνο δεκαπενθήμερο του Μαρτίου το «φάντασμα» του 2008 έμοιαζε να πλανάται πάνω από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Και όμως, λίγο παραπάνω από έναν μήνα μετά την πτώχευση της SVB η δημοσίευση των αποτελεσμάτων πρώτου τριμήνου της First Republic Bank – που επίσης είχε αντιμετωπίσει έντονους κλυδωνισμούς τον Μάρτιο – δείχνει ότι το πρόβλημα στον τραπεζικό τομέα των ΗΠΑ είναι πιο βαθύ – και ο κίνδυνος ενός «ντόμινο» πάντα παρών.

Ανησυχία

Οι ανησυχίες των επενδυτών για την υγεία της και τις προοπτικές της First Republic Bank αναζωπυρώθηκαν όταν από τα τριμηνιαία αποτελέσματα φάνηκε ότι οι καταθέσεις μειώθηκαν κατά 41% την περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου, ποσοστό μεγαλύτερο από τις εκτιμήσεις των αναλυτών. Η απόφαση των στελεχών της τράπεζας να μην απαντήσουν σε ερωτήσεις κατά την ενημέρωση των αναλυτών για τα αποτελέσματα αργά το βράδυ της Δευτέρας ενίσχυσε την αβεβαιότητα.

Όπως αναφέρει ο Economist, στο τέλος του 2022 η First Republic κατείχε περιουσιακά στοιχεία 213 δισ. δολαρίων, εκ των οποίων περίπου 167 δισ. δολάρια ήταν σε δάνεια και 32 δισ. δολάρια σε ομόλογα. Χρηματοδοτούνταν από καταθέσεις ύψους 176 δισ. δολαρίων, 7 δισ. δολάρια σε βραχυπρόθεσμη χρηματοδότηση και 9 δισ. δολάρια σε μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση. Η τράπεζα διέθετε επίσης 18 δισ. δολάρια σε κεφάλαια υψηλής ποιότητας.

Μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου όμως η τράπεζα είχε χάσει 102 δισ. δολάρια από τις αρχικές καταθέσεις της. Αυτά αντικαταστάθηκαν από ένα τεράστιο ποσό βραχυπρόθεσμου δανεισμού, το οποίο σκαρφάλωσε στα 80 δισ. δολάρια μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου, και από 30 δισ. δολάρια καταθέσεων από έξι μεγάλες τράπεζες, οι οποίες τοποθέτησαν χρήματα στο ίδρυμα για να του ρίξουν μια σανίδα σωτηρίας.

Πώς προκλήθηκαν οι κλυδωνισμοί

Όπως σημειώνει το βρετανικό έντυπο, η κρισιακή αυτή εικόνα της First Republic οφείλεται πρωτίστως στο ότι η τράπεζα δάνεισε πολλά χρήματα όταν τα επιτόκια ήταν χαμηλά, μεταξύ άλλων μέσω φθηνών ενυπόθηκων δανείων. «Ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ φέρεται να έχει συνάψει 30ετές ενυπόθηκο δάνειο για το σπίτι του στο Πάλο Άλτο αξίας 6 εκατ. δολαρίων με επιτόκιο 1,05%. Η αξία αυτών των δανείων θα έχει πέσει καθώς τα επιτόκια αυξήθηκαν», αναφέρεται.

Το δεύτερο στοιχείο – συνεχίζει το δημοσίευμα του Economist – είναι ότι η συμφωνία με πολλούς εύπορους πελάτες ήταν ότι εκείνοι θα μετέφεραν και τις καταθέσεις τους στην τράπεζα. «Όμως οι πελάτες αυτοί, οι οποίοι είχαν μεγάλα υπόλοιπα ανασφάλιστα από τις ρυθμιστικές αρχές, έχουν πλέον φύγει. Χωρίς φθηνή χρηματοδότηση καταθέσεων, η First Republic στράφηκε στη βραχυπρόθεσμη χρηματοδότηση – μεγάλο μέρος της οποίας παρέχεται από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα Αποθεμάτων και τις Ομοσπονδιακές Τράπεζες Δανείων, που υποστηρίζονται από την κυβέρνηση, σε επιτόκια της αγοράς. Αυτό έχει πιθανώς κατεδαφίσει την ικανότητά της να αποκομίζει κέρδη.»

Πλέον, η τράπεζα έχει περιέλθει σε μια κατάσταση πλήρους στασιμότητας: Πληρώνει τόσα για τη χρηματοδότησή της όσα εισπράττει από τα δάνειά της.

Από αυτή την κατάσταση δεν υπάρχει ορατή διέξοδος – εκτός και αν με κάποιον τρόπο οι καταθέτες πείθονταν να επιστρέψουν. Με την ανυπαρξία επενδυτών πρόθυμων να στηρίξουν ενδεχόμενη ανακεφαλαιοποίηση, στις 25 Απριλίου η μετοχή της τράπεζας κατακρημνίστηκε κατά 50%. Η κεφαλαιοποίησή της είναι τώρα 1,2 δισ. δολάρια, από 23 δισ. δολάρια τον Ιανουάριο, ανοίγοντας τον δρόμο σε μία εκκαθάριση τύπου SVB – για την οποίαν η First Republic φέρεται να βρίσκεται σε συζητήσεις με τις ρυθμιστικές αρχές.

Διελκυστίνδα

Μετά από μία ακόμη πτώση της μετοχής της κατά 30% την Τετάρτη, πλέον – όπως σημειώνει το Bloomberg – εκτυλίσσεται μία διελκυστίνδα μεταξύ των μεγαλύτερων τραπεζών των ΗΠΑ και της αμερικανικής κυβέρνησης, αναφορικά με το ποιος θα αναλάβει να σώσει την προβληματική τράπεζα. Οι αμερικανικές αρχές υπολογίζουν ότι οι τράπεζες που ενίσχυσαν της FRB με 30 δισεκατομμύρια δολάρια τον Μάρτιο, όταν και πάλι αντιμετώπιζε αναταράξεις, θα παρέμβουν προκειμένου να μη χάσουν τα χρήματά τους από ενδεχόμενη χρεοκοπία. Και προς τούτο, οι ρυθμιστικές αρχές φέρονται – σύμφωνα με το οικονομικό πρακτορείο – να συζητούν ακόμα και το ενδεχόμενο τεχνητού περιορισμού της πρόσβασής της στη χρηματοδότηση της Fed, προκειμένου οι μεγάλες ιδιωτικές τράπεζες να αναγκαστούν να παρέμβουν.

Το «φάντασμα» της SVB

Πάντως, όπως σημειώνει το Reuters, αυτό που εξακολουθεί να στοιχειώνει κρατικούς αξιωματούχους και στελέχη του χρηματοπιστωτικού συστήματος των ΗΠΑ μετά και την νέα κρίση της First Republic Bank, δεν είναι κάποιο συγκεκριμένο στοιχείο αλλά ένας αριθμός: Το νούμερο 36.

Πρόκειται, όπως αναφέρει το βρετανικό πρακτορείο, για τον αριθμό των ωρών που χρειάστηκαν για να μετατραπεί η SVB από μια λειτουργική περιφερειακή τράπεζα σε έναν χρεοκοπημένο οργανισμό. Εκείνες τις ημέρες, καταθέσεις ύψους 42 δισ. δολαρίων αποσύρθηκαν μέσα σε 24 ώρες από την τράπεζα, στο μεγαλύτερο bank run στην ιστορία των ΗΠΑ. Και άλλα 100 δισ. προγραμματιζόταν να αποσυρθούν πριν η τράπεζα διακόψει τις δραστηριότητές της.

Τις πταίει;

Η κρίση της First Republic Bank, της 14^ης μεγαλύτερης τράπεζας των ΗΠΑ, προέκυψε ενώ οι ρυθμιστικές αρχές της Ομοσπονδιακής Τράπεζας και της Ομοσπονδιακής Εταιρείας Ασφάλισης Καταθέσεων των ΗΠΑ ετοιμάζονταν να δημοσιεύσουν την Παρασκευή δύο εκθέσεις που θα περιγράφουν τι πήγε στραβά στην περίπτωση της SVB και της Signature Bank (κατέρρευσε λίγο μετά την τράπεζα της Σίλικον Βάλεϊ).

Σύμφωνα με το Reuters, η έκθεση της Fed θα επικεντρωθεί στην SVB, η οποία πέρασε υπό τον έλεγχο των ρυθμιστικών αρχών στις 10 Μαρτίου. Ο αντιπρόεδρος της Fed Μάικλ Μπαρ δήλωσε ότι η επισκόπηση θα περιλαμβάνει συστάσεις πολιτικής, καθώς και εμπιστευτικές εποπτικές πληροφορίες που συνήθως δεν δημοσιοποιούνται.

Η έκθεση της FDIC σχετικά με την εποπτεία της Signature Bank, η οποία έκλεισε λίγες ημέρες μετά την SVB, αναμένεται επίσης την Παρασκευή, ενώ μια ξεχωριστή έκθεση για το σύστημα ασφάλισης καταθέσεων που, όπως δήλωσε ο πρόεδρος της FDIC Martin Gruenberg, θα περιλαμβάνει μια σύνοψη των πιθανών μεταρρυθμίσεων, αναμένεται μέχρι τη Δευτέρα.

Το εποπτικό καθεστώς και στις δύο ρυθμιστικές αρχές ελέγχεται από Αμερικανούς βουλευτές τόσο των Δημοκρατικών όσο και των Ρεπουμπλικάνων, οι οποίοι διερωτώνται γιατί οι τραπεζικοί ελεγκτές δεν ήταν πιο επιθετικοί στην επιδίωξη μεταρρυθμίσεων στις χρεοκοπημένες τράπεζες.

Εάν η χρεοκοπία των δύο τραπεζών φανεί από τις εκθέσεις ότι δεν ήταν παρά το προανάκρουσμα μιας αλυσίδας σοβαρών κλυδωνισμών που πρόκειται να ακολουθήσουν, αναλυτές εκτιμούν ότι πιθανότατα θα χρειαστούν μεγάλες αλλαγές στο καθεστώς ρύθμισης και εποπτείας του τραπεζικού τομέα των ΗΠΑ.

«Αυτά τα πράγματα τείνουν να εξελίσσονται»

Σε κάθε περίπτωση, οι εξελίξεις μοιάζουν να δικαιώνουν τον CEO της Australia and New Zealand Banking Group, Shayne Elliott, ο οποίος σε συνέντευξή του στα τέλη Μαρτίου δήλωνε:

«Είναι σαφές ότι [η αναταραχή] δεν έχει τελειώσει. Δεν νομίζω ότι μπορείτε να καθίσετε εδώ και να πείτε: “Λοιπόν, όλα τελείωσαν, η Silicon Valley Bank και η Credit Suisse [διασώθηκαν] και, ξέρετε, η ζωή θα επιστρέψει στην κανονικότητα”. Αυτά τα πράγματα τείνουν να εξελίσσονται για μεγάλο χρονικό διάστημα.»