Άτυπο debate στην αγορά για την απληστία και τις αυξήσεις μισθών

Η εμμονική αύξηση στις τιμές των τροφίμων και των βασικών προϊόντων άνοιξε την κουβέντα για τα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων και σε αυτό το νέο τοπίο φαίνεται πως η αγορά δεν προβλέπει σύντομα μειώσεις. Αρχίζει και μιλά όμως και για την ανάγκη να αυξηθούν τα εισοδήματα. Η πλειοψηφία των εργαζομένων στην Ελλάδα παρουσιάζουν μεικτές αποδοχές κάτω από 1000 ευρώ το μήνα, και μόλις 3 στους 10 έχουν αμοιβές μεταξύ 1000 έως 2500 ευρώ.

Αν και οι ιθύνοντες της ευρωπαϊκής νομισματικής πολιτικής προβλέπουν πτωτική τροχιά του γενικού πληθωρισμού, οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα φαίνονται προετοιμασμένες για ακριβές πρώτες ύλες και άρα οι τιμές δεν θα πέσουν σε επίπεδα προ κρίσης. Προειδοποιούν ότι η πολιτική της ΕΚΤ με τις αυξήσεις των επιτοκίων μπορεί να σταθεί εμπόδιο για την χρηματοδότηση των επενδύσεων. Στο κρίσιμο ζητούμενο της αύξησης των μισθών στην Ελλάδα, η αγορά φαίνεται να συμφωνεί ότι πρέπει να ενισχυθούν τα εισοδήματα, εν αντιθέσει με τους οικονομολόγους που μιλούν για κίνδυνο στο ενδεχόμενο ενός σπιράλ αυξήσεων των τιμών. Εκτιμήσεις του ΔΝΤ δείχνουν ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη οφείλεται κατά 45% στα επιχειρηματικά κέρδη, κατά 40% στο κόστος των εισαγομένων και μόλις κατά 25% στους μισθούς.

Γραφείο Προϋπολογισμού: Στο 2,2% η ανάπτυξη και στο 4,6% ο πληθωρισμός – Τα 3 σενάρια για 2023 και 2024

Η παρούσα κυβέρνηση έχει θέσει στόχο την αύξηση του μέσου μισθού στα 1.500 ευρώ στην 4ετία, με βασική προϋπόθεση όμως ότι θα υπάρχει ένας υψηλός ρυθμός ανάπτυξης στο 3%. Από τον ΙΟΒΕ εκτιμάται ότι είναι εφικτό, υπό προϋποθέσεις, δηλαδή με υψηλές επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις.

Το «καμπανάκι» των οικονομολόγων

Οικονομολόγοι χτυπούν καμπανάκι για το δομικό πληθωρισμό και μάλιστα το ΙΟΒΕ προειδοποιεί ότι η μείωση του πληθωρισμού στο 4,3% εφέτος μπορεί να επηρεαστεί από την εξέλιξη στις τιμές των εμπορευμάτων και της ενέργειας. Εκτιμάται ότι πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί, καθώς ο πληθωρισμός είναι ζήτημα. Ως προς το νέο όρο “πληθωρισμό απληστίας” από τον ΙΟΒΕ παρατηρούν θα φανεί στο μέλλον ποιο κομμάτι της ακρίβειας θα οφείλεται σε κόστος παραγωγής, και στους μισθούς ή στα κέρδη. Όσο υπάρχουν εισοδήματα οι επιχειρήσεις έχουν την τάση να αυξάνουν τις τιμές, τονίζουν οι οικονομολόγοι, και αναφέρουν το παράδειγμα του τουρισμού, όπου οι τιμές είναι αυξημένες αφού υπάρχει το εισόδημα να το πληρώσει.

Ο επιχειρηματίας Σπύρος Θεοδωρόπουλος μιλώντας, χθες, σε εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου του δημοσιογράφου και πρώην βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας Μπάμπη Παπαδημητρίου, ανέφερε ότι “δεν είμαι αισιόδοξος για το πόσο σύντομα θα υποχωρήσει ο πληθωρισμός των τροφίμων” και ως προς τα κέρδη των επιχειρήσεων και στο αν θα μπορούσαν οι εταιρείες να βάλουν πλάτη, ο κ. Θεοδωρόπουλος σημείωσε ότι για να είμαστε ειλικρινείς αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να γίνει.

Καμία επιχείρηση δεν μπορεί να το κάνει, ειδικά οι εισηγμένες ή οι πολυεθνικές επιχειρήσεις δεν μπορούν, έχουν την ανάσα των χρηματαγορών στην πλάτη τους. Πρόσθεσε ότι όσο και να πιέζουν οι πολιτικοί, υπάρχουν οι κανόνες της αγοράς. Πλάτη μπορούν να βάλουν λίγες επιχειρήσεις, μικρές επιχειρήσεις. Το θετικό από τα χείλη του επιχειρηματία βγήκε για το θέμα των μισθών: «Ως προς το σπιράλ των τιμών και μισθών δεν πρέπει να κρατήσουμε τους μισθούς χαμηλά γιατί δεν θα έρθει κανένα λαμπρό μυαλό στην Ελλάδα. Πρέπει να βοηθήσουμε να αυξηθεί η προσφορά».

Οι μισθοί στην Ελλάδα

Ο μέσος ονομαστικός μικτός μισθός το 2022, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, αυξήθηκε κατά 1,5% αλλά ο μέσος πραγματικός μισθός μειώθηκε κατά 7,4% λόγω του πληθωρισμού 9,7%. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, η Ελλάδα βρίσκεται στη 5η θέση από το τέλος καθώς κατά μέσο ο εργαζόμενος πλήρους απασχόλησης εισπράττει 15.800 ευρώ το χρόνο. Οι αποδοχές στην Ελλάδα είναι κάτω από το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς είναι 33.500 ευρώ.

Η συνολική φορολογική επιβάρυνση των μισθωτών μειώθηκε οριακά κατά 0,02 ποσοστιαίες μονάδες για τους άγαμους μισθωτούς χωρίς παιδιά με μέσο εισόδημα και διαμορφώθηκε στο 37,1%. Για το σύνολο των χωρών του ΟΟΣΑ, ο μέσος συντελεστής για την παραπάνω κατηγορία νοικοκυριών παρέμεινε αμετάβλητος στο 34,6%.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζα της Ελλαδος, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδος αντιστοιχεί περίπου στο 55% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ των χωρών της ευρωζώνης, έναντι περίπου 70% πριν από την κρίση χρέους. Για να καλυφθεί το χαμένο έδαφος, απαιτείται η διατήρηση ρυθμών ανάπτυξης που να υπερβαίνουν κατά πολύ το μέσο ρυθμό της ευρωζώνης. Σε διαφορετική περίπτωση, μπορεί να χρειαστεί πάνω από μια δεκαπενταετία για να επανέλθει η ελληνική οικονομία στο επίπεδο όπου βρισκόταν σε σχέση με την ευρωζώνη πριν από την κρίση χρέους.

Το «τρίλημμα» Στουρνάρα

Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας, ο οποίος ήταν στο ίδιο τραπέζι χθες με τον επιχειρηματία Σπύρο Θεοδωρόπουλο, αναφέρθηκε στο «τρίλημμα». Ο ίδιος σήμανε «εγρήγορση» για τον πυρήνα του πληθωρισμού στην Ελλάδα. Δηλαδή, σε αυτό που μπορεί να προκαλέσει ο πληθωρισμός στις αποφάσεις της ΕΚΤ υπογραμμίζοντας είναι πιθανό «να καταστεί αδύνατη η πρόβλεψη του πληθωρισμού, εξαιτίας των γεωπολιτικών αναταραχών και άλλων απρόοπτων γεγονότων. Τα μοντέλα μπορεί να μην καταφέρουν την εκτίμηση του». Και συνέχισε: «Σήμερα οι προκλήσεις της ΕΚΤ είναι η σταθερότητα των τιμών, αλλά και της ανάπτυξης. Κίνδυνος να αυξηθούν πολύ τα επιτόκια αν υπάρξει σπιράλ αυξήσεων τιμών και μισθών. Αυτό είναι το μεγάλο τριλημμα».

Ο πληθωρισμός, βάσει των προβλέψεων της ΤτΕ, μπορεί να διαμορφωθεί στο 4,3%, δηλαδή σε αρκετά χαμηλότερο επίπεδο από εκείνο του 2022 (9,3%), κυρίως λόγω της καθοδικής πορείας των τιμών των ενεργειακών αγαθών. Αντιθέτως, τα είδη διατροφής, τα μη ενεργειακά βιομηχανικά αγαθά και οι υπηρεσίες αναμένεται ότι θα συμβάλουν αυξητικά στη δυναμική του πληθωρισμού, λόγω της ανελαστικότητας που εμφανίζουν οι τιμές σε αυτές οι κατηγορίες. Ο πληθωρισμός εκτός των τροφίμων και της ενέργειας προβλέπεται στο 6,1% το 2023 και εκτιμάται ότι θα παραμείνει υψηλός και το 2024, λόγω της ενσωμάτωσης έντονων πληθωριστικών πιέσεων από τις συνιστώσες των μη ενεργειακών βιομηχανικών αγαθών και των υπηρεσιών. O πληθωρισμός το 2024 αναμένεται στο 3,8% και για το 2025 στο 2,3%.

ΙΟΒΕ: Εφικτή η αύξηση μισθών

Ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ Νίκος Βέττας κατά την παρουσίαση της τριμηνιαίας έκθεσης εκτίμησε ότι είναι εφικτή η αύξηση των μισθών κατά 25% αλλά υπό προϋποθέσεις, δηλαδή για να είναι εφικτή η αύξηση των μισθών θα πρέπει να συμβαδίσει με την αύξηση της παραγωγικότητας και των πραγματικών δυνατοτήτων της οικονομίας. Προειδοποιώντας για το 2008-2010 όταν η αύξηση των μισθών δεν ανταποκρίνονταν στην παραγωγικότητα της οικονομίας.