ΙΟΒΕ: Προσοχή στην εξέλιξη του δομικού πληθωρισμού – Ανάπτυξη στο 2,4% το 2023 

Ανάπτυξη στο 2,4% και πληθωρισμό στο 4,3% για το 2023 προβλέπει το ΙΟΒΕ στην τριμηνιαία έκθεσή του για την ελληνική οικονομία. Οι οικονομολόγοι του Ινστιτούτου δεν παρέλειψαν να αναφερθούν στην πρόκληση για τη μείωση του πληθωρισμού, και ειδικά για τον δομικό. Η πρόβλεψη για μείωση πληθωρισμού στο 4,3% εφέτος μπορεί να επηρεαστεί από την εξέλιξη στις τιμές των εμπορευμάτων και της ενέργειας.  Εκτιμάται ότι πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί, καθώς ο πληθωρισμός είναι ζήτημα. Ως προς το νέο όρο “πληθωρισμό απληστίας” από το ΙΟΒΕ  παρατηρούν πως στην παρούσα φάση δεν είναι εφικτό να διαπιστωθεί ποιο κομμάτι της ακρίβειας οφείλεται στο κόστος παραγωγής, ποιο στους μισθούς και ποιο στα κερδη.

Όσο υπάρχουν εισοδήματα οι επιχειρήσεις έχουν την τάση να αυξάνουν τις τιμές, τονίζουν και αναφέρουν το παράδειγμα του τουρισμού, όπου οι τιμές είναι αυξημένες αφού υπάρχει το εισόδημα να το πληρώσει. Σχετικά με τον πήχη του 3%, τον οποίο έχει θέσει η κυβέρνηση για τη μέση ετήσια ανάπτυξη, από το ΙΟΒΕ εκτιμάται ότι είναι εφικτό, υπό προϋποθέσεις, δηλαδή με υψηλές επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις.

Γραφείο Προϋπολογισμού: Στο 2,2% η ανάπτυξη και στο 4,6% ο πληθωρισμός – Τα 3 σενάρια για 2023 και 2024

Σχετικά με τις βασικές εκτιμήσεις, ο ΙΟΒΕ αναμένει πως η ιδιωτική κατανάλωση θα αυξηθεί φέτος κατά 1,8%, η δημόσια κατανάλωση κατά 0,6% και οι επενδύσεις  με 4%. Εκτιμά ότι η αύξηση των εξαγωγών θα είναι της τάξεως του ά 4,3% και των εισαγωγών κατά 3,3%. Η ανεργία θα διαμορφωθεί στο 11%.

Παρά τη θετική δυναμική και τις προοπτικές, υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις σε πολλά μέτωπα ώστε να βελτιωθεί η οικονομία, η δημόσια διοίκηση και συνολικά το επίπεδο ευημερίας στη χώρα. Σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ, οι προτεραιότητες που θα τεθούν από τη νέα κυβέρνηση θα παίξουν κρίσιμο ρόλο για την κατεύθυνση της οικονομίας κατά την τετραετία.

Χρηματοδότηση

Διασφάλιση της ομαλής χρηματοδότησης της χώρας κατά τα επόμενα χρόνια με κόστος που δεν θα υπερβαίνει σημαντικά αυτό άλλων οικονομιών της ευρωζώνης. Αν και το ελληνικό δημόσιο χρέος έχει ρυθμιστεί με μεσομακροπρόθεσμα χαρακτηριστικά, η πλήρης αξιοπιστία της δημοσιονομικής πορείας είναι κρίσιμη, ιδίως γιατί στο εξωτερικό μας περιβάλλον υπάρχει συνεχιζόμενη πίεση με αύξηση επιτοκίων.
Η επίτευξη επενδυτικής βαθμίδας κατά τους επόμενους μήνες μπορεί να διευκολύνει τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας, αν και όσον αφορά το κόστος χρηματοδότησης έχει ήδη σε έναν βαθμό προεξοφληθεί. Θα είναι όμως επίσης κρίσιμη και ως ασπίδα προστασίας έναντι εξωτερικών αναταράξεων. Η αξιολόγηση της οικονομίας σε αυτή τη διάσταση, δεν εξαρτάται τόσο από την προσωρινή δημοσιονομική εξισορρόπηση, που είναι βεβαίως απαραίτητη, όσο από το εάν μπορεί να υπάρχει στο επόμενο διάστημα δημοσιονομική σταθερότητα μαζί με συστηματική ανάπτυξη των εισοδημάτων. Αυτό προϋποθέτει συνέχεια στις δομικές μεταρρυθμίσεις στον δημόσιο τομέα και τις αγορές.

Βελτίωση του παραγωγικού υποδείγματος

Μια τέτοια εξέλιξη είναι διπλά κρίσιμη ενόψει της αρνητικής δημογραφικής προοπτικής, καθότι θα πρέπει να αντισταθμιστεί από αύξηση παραγωγικότητας αλλά και από προσέλκυση κεφαλαίου και ανθρώπων στη χώρα.
Κρίσιμο ζήτημα θα είναι η κατανομή θέσεων εργασίας και εισοδημάτων στον πληθυσμό. Δεν έχει σημασία μόνο το μέσο ή το συνολικό εισόδημα σε μια χώρα αλλά και οι ευκαιρίες που δημιουργούνται για κοινωνική κινητικότητα όπως και η ευρύτερη κοινωνική συνοχή. Η ανάπτυξη της οικονομίας σήμερα δημιουργεί ισχυρή τάση αύξησης αμοιβών σε περιοχές όπου υπάρχει έλλειψη προσφοράς, όπως στα περισσότερο εξειδικευμένα τμήματα της αγοράς εργασίας αλλά και σε αυτά της ανειδίκευτης εργασίας, όπως στις κατασκευές και την πρωτογενή παραγωγή. Όμως, για πολλούς άλλους εργαζόμενους, η εργασιακή κατεύθυνση που έχουν και οι δεξιότητές τους δεν διασφαλίζουν εύκολα πορεία αύξησης αμοιβών, γεγονός που καθιστά αναγκαίες σχετικές παρεμβάσεις τόσο στην αγορά εργασίας όσο και στα προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης και τη διασύνδεσή τους με την απασχόληση.

Μακροοικονομικές προβλέψεις για το έτος 2023

Η επιβράδυνση της ανάπτυξης στην Ευρωζώνη, η αργή αποκλιμάκωση του δομικού κυρίως πληθωρισμού, το σφιχτότερο δημοσιονομικό και νομισματικό περιβάλλον, η εκτέλεση του σχεδίου «Ελλάδα 2.0», και η χορήγηση επενδυτικής βαθμίδας, θα αποτελέσουν τους πλέον καθοριστικούς παράγοντες της εξέλιξης του ΑΕΠ το 2023.

Η οικονομική μεγέθυνση στηρίζεται από την ανθεκτική αγορά εργασίας και την εφαρμογή του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Οι παραδοχές του βασικού σεναρίου παρουσιάζονται περιλαμβάνουν (α) αδύναμη ανάπτυξη στην Ευρωζώνη κατά 0,9% το 2023, σύμφωνα με το βασικό σενάριο της ΕΚΤ (β) μη περαιτέρω όξυνση της γεωπολιτικής αστάθειας, (γ) απόκτηση επενδυτικής βαθμίδας το β’ εξάμηνο του 2023, (δ) μικρή καθυστέρηση στην υλοποίηση του ελληνικού σχεδίου «Ελλάδα 2.0», (ε) ελαφρά υψηλότερες δημόσιες δαπάνες σε σχέση με τον Προϋπολογισμό του 2023 και (στ) επίδοση εσόδων από τουρισμό παρόμοια με το 2019 σε ονομαστικούς όρους.

Συγκεκριμένα, το ΙΟΒΕ διατηρεί σταθερή την εκτίμηση για ανάκαμψη το 2023, σε 2,4%, σε σταθερές τιμές. Ως προς τις συνιστώσες της ανάπτυξης το 2023, οι εξαγωγές αναμένεται να έχουν την υψηλότερη συμβολή, με ετήσια διεύρυνση κατά 4,5%, ακολουθούμενες από τις πάγιες επενδύσεις με 10,0%, ενώ η κατανάλωση αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,5% λόγω ανθεκτικής ιδιωτικής κατανάλωσης.

Αναμένεται επίσης μικρή βελτίωση στο εξωτερικό ισοζύγιο, με τις εισαγωγές να αυξάνονται ετησίως το 2023 βραδύτερα από τις εισαγωγές, κατά 3,3%, καθώς και αύξηση της εξωστρέφειας, του μεριδίου υπηρεσιών στις εξαγωγές και του μεριδίου αγαθών στις εισαγωγές, αντίστοιχα. Ο μέσος πληθωρισμός για το 2023 αναμένεται ελαφρά ηπιότερος από τον μέσο όρο στην Ευρωζώνη, στην περιοχή του 4,3%, ενώ η ανεργία προβλέπεται ότι θα αποκλιμακωθεί περαιτέρω, αλλά με βραδύτερο ρυθμό, στην περιοχή του 11%.

Προτεραιότητες

Εκτός από αυτές τις τρεις μεγάλες προτεραιότητες, υπάρχουν και συνδεδεμένα επιμέρους ζητήματα άμεσης κρισιμότητας, όπως:

– Προσαρμογή στις νέες συνθήκες του ενεργειακού τομέα και της πράσινης μετάβασης, μεταξύ άλλων των πολιτικών φορολογίας και μεταβιβάσεων.

-Αντιμετώπιση επίμονου δομικού πληθωρισμού, ανταγωνισμός στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών.

– Ενίσχυση της εργασίας με μείωση της παραοικονομίας και αλλαγές στα συστήματα φορολογίας και ασφάλισης.

– Τόνωση της αποτελεσματικότητας του δημοσίου τομέα, όπως μέσα από τα συστήματα υγείας και εκπαίδευσης

Σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ, υπάρχει ακόμη μεγάλο περιθώριο και ανάγκη να εμπεδωθούν συνθήκες συστηματικής ανάπτυξης για αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων, όπως μέσα από αύξηση του διεθνούς μεριδίου των εξαγωγών, συστηματική ενίσχυση των επενδύσεων, καθώς και της αξιοπιστίας στη χρηματοδότηση της χώρας. Υπό προϋποθέσεις, είναι συνεπώς εφικτή η βελτίωση του μακροχρόνιου ρυθμού δυνητικής ανάπτυξης παρά τις δημογραφικές προοπτικές. Σε αυτή την κατεύθυνση, χρειάζεται να εφαρμοσθεί συστηματικά κατά τα επόμενα χρόνια ένα σχέδιο που  α ενσωματώνει αποφασιστικές επιλογές.