Μαζικός τουρισμός με σεβασμό στο περιβάλλον;

Σύμφωνα με την περιβαλλοντική οργάνωση WWF οκτώ στους δέκα Γερμανούς γνωρίζουν καλά την επίδραση του ανθρώπινου παράγοντα στην κλιματική αλλαγή. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι διατεθειμένοι να απαρνηθούν τις διακοπές τους. Το 2022 είχαν καταγραφεί στη Γερμανία 57 εκατομμύρια μετακινήσεις, ενώ φέτος αναμένεται νέο ρεκόρ. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού (UNWTO) ένα ταξίδι διακοπών προκαλεί την εκπομπή 0,25 τόνων CO2, κατά μέσο όρο. Η οργάνωση WWF εκτιμά ότι ο τουρισμός ευθύνεται για το 5% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ενώ τα ¾ αυτών των εκπομπών οφείλονται στα μέσα μεταφοράς.

«Τα ταξίδια έχουν και άλλα οφέλη»

Μιλώντας στην Deutsche Welle η Πέτρα Χέντορφερ, επικεφαλής του Γερμανικού Οργανισμού Τουρισμού (DZT), αναγνωρίζει τους κινδύνους για το περιβάλλον. Από την άλλη πλευρά, επισημαίνει, «η λύση δεν μπορεί να είναι να απαρνηθούμε τις διακοπές μας». Εξάλλου τα ταξίδια έχουν και άλλα οφέλη, καθώς διευρύνουν τους ορίζοντες, ενισχύουν τη γνώση, προωθούν την ανεκτικότητα απέναντι σε διαφορετικούς λαούς και πολιτισμούς. Συν τοις άλλοις ο τουρισμός αποτελεί κύριο παράγοντα οικονομικής ανάπτυξης σε πολλές χώρες. Ακόμη και στη Γερμανία οι ειδικοί εκτιμούν ότι περίπου τρία εκατομμύρια θέσεις εργασίας εξαρτώνται άμεσα από τον τουρισμό.

Απειλή για την Ακρόπολη η πολυκοσμία – Προς λήψη μέτρων το υπουργείο Πολιτισμού

Και κάτι ακόμη: Ο τουρισμός είναι συνώνυμο της ελευθερίας. «Εάν απαγορεύαμε στους ανθρώπους να ταξιδέψουν, θα ήταν ωσάν να τους στερούσαμε το δικαίωμα στην ελεύθερη μετακίνηση, το οποίο κατοχυρώνεται ακόμη και στον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών», λέει η Πέτρα Χέντορφερ.

Η τεχνολογία δίνει λύσεις

Οι ειδικοί καταφεύγουν στη σύγχρονη τεχνολογία, για να προτείνουν λύσεις φιλικές προς το περιβάλλον. Συνιστούν περισσότερες μετακινήσεις με το τρένο και λιγότερες με το αυτοκίνητο, εκτός αν πρόκειται για όχημα με ηλεκτροκίνηση. Τα σύγχρονα αεροσκάφη καταναλώνουν έως και 30% λιγότερα καύσιμα σε σχέση με παλαιότερα μοντέλα. Μέχρι το 2030 η Lufthansa σχεδιάζει να εντάξει στον στόλο της 195 αεροσκάφη νέας γενιάς. Όπως λέει ο Αλεξάντερ Τόλβετ, υπεύθυνος πωλήσεων της Lufthansa στη Γερμανία, ο κλάδος τρέφει μεγάλες προσδοκίες και για τα καύσιμα νέας γενιάς, τα αποκαλούμενα «sustainable aviation fuels», που διαχωρίζονται από τα ορυκτά καύσιμα.

Ήδη σήμερα ο καταναλωτής μπορεί να αγοράσει αεροπορικά εισιτήρια, που εμμέσως συγχρηματοδοτούν τα νέα, φιλικά προς το περιβάλλον καύσιμα. Οι ποσότητες που παράγονται μέχρι στιγμής δεν φτάνουν για να αντικαταστήσουν τη συμβατική κηροζίνη. Όπως επισημαίνει πάντως ο Τόλβετ, η Lufthansa έχει ήδη εξασφαλίσει δικαίωμα μελλοντικής αγοράς συνθετικών καυσίμων αξίας 250 εκ. δολαρίων, προκειμένου να εξυπηρετήσει τη διαφαινόμενη ζήτηση.

Μία άλλη λύση για ταξίδια χωρίς …τύψεις όσον αφορά το περιβάλλον είναι η καταβολή αντισταθμιστικών πληρωμών. Σε αυτή την περίπτωση ο καταναλωτής αγοράζει για παράδειγμα ένα αεροπορικό εισιτήριο, αλλά την ίδια στιγμή αντισταθμίζει την εκπομπή CO2 που προκαλείται στη διάρκεια της πτήσης, συνεισφέροντας οικονομικά σε δράσεις που συμβάλλουν στην εκπλήρωση των κλιματικών στόχων. «Ελάχιστοι είναι σήμερα εκείνοι που αξιοποιούν αυτή τη δυνατότητα», λέει η Πέτρα Χέντορφερ. «Ένα θετικό βήμα θα ήταν να ενημερώσουμε καλύτερα τον κόσμο και να απλοποιήσουμε τις προϋποθέσεις συμμετοχής».

Βιώσιμοι ταξιδιωτικοί προορισμοί

Στην πραγματικότητα δεν αρκούν όλα αυτά. Ολόκληρος ο κλάδος πρέπει να καταβάλει προσπάθειες για ένα «βιώσιμο» τουριστικό προϊόν. «Εάν μπορούσαμε να καθιερώσουμε τη Γερμανία ως βιώσιμο τουριστικό προορισμό ποιότητας, θα εξασφαλίζαμε ένα τεράστιο πλεονέκτημα στον διεθνή ανταγωνισμό», τονίζει η Πέτρα Χέντορφερ.

Αλλά πώς προσδιορίζεται αυτή η «βιωσιμότητα»; Ο Ούβε Χικς από την Ομοσπονδία Φυσιολατρικών Συλλόγων (από τις παλαιότερες πρωτοβουλίες του είδους, καθώς ιδρύθηκε στη Βιέννη το 1895), πιστεύει ότι η Γερμανία έχει ακόμη πολλά να κάνει στην κατεύθυνση της βιωσιμότητας. «Δεν μπορεί οι Άλπεις να γίνονται μία Ντίσνεΰλαντ για πλούσιους επισκέπτες και δεν επιτρέπεται να επεκτείνονται συνεχώς τα ξενοδοχεία πολυτελείας», ανέφερε ο ΧΙκς σε πρόσφατη ακρόαση για το ζήτημα αυτό στην Ομοσπονδιακή Βουλή «Πρέπει επίσης να σκεφτούμε τις τεράστιες ποσότητες νερού που ξοδεύονται για να συντηρούνται γήπεδα γκολφ ή να κατασκευάζονται πισίνες σε περιοχές με έλλειψη νερού».

 Το παράδειγμα του Λίμπεκ

Η αναζήτηση της «βιωσιμότητας» είχε ως αποτέλεσμα να αναπτυχθεί μία ολόκληρη βιομηχανία πιστοποίησης σε αυτή την κατεύθυνση. Πάνω από 800 πιστοποιητικά και πλακέτες πιστοποίησης υπάρχουν ήδη σε όλον τον κόσμο, μόνο στη Γερμανία φτάνουν τα 180. Παράδειγμα αποτελεί η πόλη Λίμπεκ, η μεσαιωνική «Λυβέκη» της βόρειας Γερμανίας, που τιμήθηκε ως «βιώσιμος ταξιδιωτικός προορισμός» το 2023. Η παλαιά πόλη με τη μοναδική αρχιτεκτονική της αποτελεί «παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά της UNESCO» και προσελκύει κάθε χρόνο πάνω από δύο εκατομμύρια επισκέπτες. Ο τζίρος της τουριστικής βιομηχανίας στην πόλη, που κατά τα άλλα είναι παγκοσμίως γνωστή για τα αμυγδαλωτά της, ανέρχεται σε 840 εκατομμύρια ευρώ.

«Η πιστοποίηση βασίζεται σε πολύ συγκεκριμένα κριτήρια και κάθε ξενοδόχος ή εστιάτορας πρέπει να επιτρέψει την αξιολόγηση της επιχείρησής του, ώστε να βελτιώσει το προϊόν του, βήμα προς βήμα», λέει στην DW ο Κρίστιαν Μάρτιν Λούκας, επικεφαλής του γραφείου τουρισμού στο Λίμπεκ. «Έχουμε ήδη διανύσει τα πρώτα μέτρα, αλλά, ας είμαστε ειλικρινείς, έχουμε μπροστά μας χιλιόμετρα…»

Οι ιθύνοντες συνιστούν στους επισκέπτες να έρθουν στο Λίμπεκ με τα δημόσια μέσα μεταφοράς. Όποιος επιμένει να ταξιδέψει με το αυτοκίνητό του, καλείται να καταβάλει αντισταθμιστικές πληρωμές για τις εκπομπές CO2 που θα προκαλέσει. Τα περισσότερα λεωφορεία στην πόλη είναι ηλεκτροκίνητα, ενώ το ίδιο ισχύει για τα σκάφη που κάνουν τον ρομαντικό περίπλου της παλαιάς πόλης. Στο διαφημιστικό υλικό για το καλοκαιρινό φεστιβάλ του Λίμπεκ η δημοτική Αρχή χρησιμοποιεί ανακυκλώσιμο χαρτί. Αυτά και άλλα πολλά. «Είναι πολλά τα βήματα που πρέπει να γίνουν, αλλά χρειαζόμαστε τη συμμετοχή όλων», λέει ο Κρίστιαν Μάρτιν Λούκας.