Αγορές: Το «φαινόμενο του Σεπτεμβρίου» και η πορεία των δεικτών

Ως συνήθως, από τα τέλη Αυγούστου, οι επενδυτές αρχίζουν να συζητούν για το «September Effect», ένα φαινόμενο ιστορικά χαμηλών χρηματιστηριακών αποδόσεων, που παρατηρείται κατά τη διάρκεια αυτού του μήνα.

Και αν παρατηρήσει κανείς τα στατιστική του τελευταίου σχεδόν ενός αιώνα, θα μπορούσε σχεδόν με βεβαιότητα να πει ότι δεν για έναν ακόμα τους μύθους του χρηματιστηρίου.

Ο Σεπτέμβριος είναι ένας άσχημος μήνας για τις μετοχές. Σύμφωνα με στοιχεία του Dow Jones, οι αμερικανικές μετοχές έχουν, κατά μέσο όρο, πτώση 1,12% τον Σεπτέμβριο, με βάση τα στοιχεία  από το 1928.

Τα στατιστικά στοιχεία ισχύουν για όλους τους κύριους δείκτες. Επίσης, το «φαινόμενο Σεπτεμβρίου» δεν φαίνεται να περιορίζεται στις ΗΠΑ, καθώς τα αρχεία δείχνουν παρόμοια συμπεριφορά μετοχών και σε άλλες αγορές. Σύμφωνα με έρευνα αγοράς του eToro, η μέση απόδοση Σεπτεμβρίου για 15 βασικούς παγκόσμιους δείκτες (συμπεριλαμβανομένων των SPX, TSX, DAX, CAC, FTSE-250 και άλλων) τα τελευταία 50 χρόνια, ήταν μείον 1,1%.

«Μarketheimer»: Όταν οι αγορές κινούνται μεταξύ Barbie και Oppenheimer

Αλλαγή σκηνικού

Παρατηρητές της αγορές τονίζουν ωστόσο, ότι τον τελευταίο καιρό, το ότι το  «September Effect» έχει χάσει μέρος της δυναμικής του. Τα τελευταία 20 χρόνια (2002-2022), ο Σεπτέμβριος έφερε αρνητικές αποδόσεις σε δέκα περιπτώσεις, δηλαδή μόνο στις μισές φορές. Όμως, την περασμένη δεκαετία, ο S&P 500 βρέθηκε στο κόκκινο έξι φορές, δηλαδή στο 60% των ετών, επιβεβαιώνοντας τα μακροπρόθεσμα στατιστικά στοιχεία.

Επενδυτές, οικονομολόγοι, ψυχολόγοι και απλοί άνθρωποι έχουν δώσει τόσες εξηγήσεις για το Φαινόμενο του Σεπτεμβρίου όσα σύννεφα υπάρχουν στον ουρανό τον Σεπτέμβριο.

Κάποιες θεωρίες λένε ότι αυτό που προκαλεί το αποτέλεσμα είναι η εξισορρόπηση από μεγάλα αμοιβαία κεφάλαια, των οποίων το οικονομικό έτος λήγει τον Σεπτέμβριο. Οι διαχειριστές κεφαλαίων απορρίπτουν τις χαμένες θέσεις για να μειώσουν το ποσό των φόρων που πρέπει να πληρώσουν (και για να φαίνονται καλύτερα στις παρουσιάσεις τους για τους επενδυτές).

UBS: Όταν οι ελέφαντες χορεύουν στις αγορές

Η «αυτοεκπληρούμενη» προφητεία

Μια άλλη υπόθεση, που πηγάζει από την ανθρώπινη ψυχολογία, επικαλείται το φαινόμενο της αυτοεκπληρούμενης προφητείας. Καθώς οι επενδυτές διαβάζουν για το «φαινόμενο του Σεπτεμβρίου» στα μέσα ενημέρωσης, δεν θέλουν να ρισκάρουν με τα στατιστικά στοιχεία και, επομένως, ρευστοποιούν. Αυτή η θεωρία φαίνεται εύλογη στην αρχή, αλλά αν ήταν αλήθεια, οι αγορές θα έπεφταν κάθε Σεπτέμβριο, κάτι που, ευτυχώς, δεν συμβαίνει.

Κάποιες άλλες εξηγήσεις επικαλούνται τις καλοκαιρινές διακοπές και, πάλι, την ψυχολογία. Όταν οι επενδυτές επιστρέφουν από τις διακοπές τους τον Αύγουστο και γυρνούν στα γραφεία τους,  μακριά από τις ηλιόλουστες παραλίες και με τη χειμωνιάτικη μελαγχολία να επικρατεί, μπορεί να είναι επιρρεπείς στο να βλέπουν τα πράγματα υπό πιο αρνητικό πρίσμα.

Και σύμφωνα με το TipRanks, «ξαφνικά, όλα εκείνα τα μικρά οικονομικά, χρηματοπιστωτικά σύννεφα που ήταν εύκολο να ξεκολλήσουν στο ζεστό φως του καλοκαιριού, αρχίζουν να μοιάζουν με επικείμενη καταιγίδα, που απαιτεί άμεση δράση (πώληση)».

Το TipRanks γράφει επίσης ότι υπάρχει μια έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, που χρονολογείται από το 2017, η εντοπίζει στοιχεία εποχικότητας στις τάσεις αποστροφής του κινδύνου των επενδυτών, που επηρεάζει την επιλογή τους για αμοιβαία κεφάλαια. Με απλά λόγια, οι επενδυτές τείνουν να προτιμούν πιο ριψοκίνδυνα κεφάλαια την άνοιξη και ασφαλέστερα στοιχήματα το φθινόπωρο. Έτσι, μπορεί να συμβαίνει κάτι με την ψυχολογία των επενδυτών και το φαινόμενο του Σεπτεμβρίου, αλλά τίποτα από αυτά δεν εξηγεί γιατί οι μετοχές τα πάνε τόσο καλά τον Νοέμβριο, τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο.

Εν ολίγοις, το φαινόμενο Σεπτεμβρίου παραμένει μια ανεξήγητη στατιστική ιδιορρυθμία.

Δεν υπάρχει σαφής λόγος , αλλά είναι συνήθως ένας μήνας χωρίς το είδος των ειδήσεων που μπορεί να ωθήσει τις μετοχές υψηλότερα, όπως τα μεγάλα εταιρικά κέρδη, δήλωσε στη Wall Street Journal, ο Τζέι Χάτφιλντ, διευθύνων σύμβουλος της Infrastructure Capital Advisors.

«Η βασική θεωρία είναι ότι τα καλά νέα προέρχονται σχεδόν πάντα από τις εταιρείες και τα κακά νέα προέρχονται από τυχαία γεγονότα». είπε ο Χάτφιλντ. Και έδωσε ως παράδειγμα την πρόσφατη υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας των ΗΠΑ από τον Fitch.

Μέχρι στιγμής φέτος, οι επενδυτές έχουν απαλλαγεί από τους φόβους για υψηλό πληθωρισμό , σημαντική μείωση των εταιρικών κερδών , πιθανή ύφεση, αδιέξοδο για το ανώτατο όριο χρέους των ΗΠΑ και τις μεγαλύτερες τραπεζικές χρεοκοπίες από την παγκόσμια οικονομική κρίση.

Συμπέρασμα

Ακόμα κι αν το εφέ Σεπτεμβρίου είναι πραγματικό, δεν είναι κάτι στο οποίο πρέπει να βασίσετε την επενδυτική σας στρατηγική. H JP Morgan αναφέρει ότι πρέπει «να είστε προσεκτικοί στις συναλλαγές όταν παρατηρούνται ανωμαλίες στην αγορά γιατί δεν συμβαίνουν συνεχώς – και όταν συμβαίνουν, είναι δύσκολο να καταλάβετε γιατί. Μια καλύτερη στρατηγική είναι να επενδύσετε σε ένα ευρέως διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο που μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των σκαμπανεβασμάτων της αγοράς. Η αγορά και πώληση μετοχών θα πρέπει να βασίζεται στους οικονομικούς σας στόχους, στην ανοχή κινδύνου και στον επενδυτικό σας ορίζοντα – όχι σε συναισθήματα ή στατιστικές ανωμαλίες».