ΗΠΑ: Πώς αντιμετωπίζουν στελέχη επιχειρήσεων το ενδεχόμενο νίκης Τραμπ στις εκλογές

Αντιμέτωπα με το ενδεχόμενο μιας δεύτερης προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ βρίσκονται τα διευθυντικά στελέχη των μεγαλύτερων επιχειρήσεων της Αμερικής. Έχοντας αφήσει πίσω τους με χαρά στις αρχές του 2021 την πρώτη προεδρία του ακροδεξιού Ρεπουμπλικανού, αν και πολλές από τις επιχειρήσεις που διευθύνουν επωφελήθηκαν από την φορολογική πολιτική του βαθύπλουτου πρώην προέδρου, τώρα εξετάζουν την στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσουν εν όψει μιας πιθανής δεύτερης θητείας.

Νταβός 2024: Γιατί η παγκόσμια ελίτ τρομάζει στο ενδεχόμενο επανεκλογής του Τράμπ

Τις εξελίξεις επισπεύδει η σαρωτική επικράτηση του Τραμπ στην πρώτη αναμέτρηση των προκριματικών εκλογών των Ρεπουμπλικανών στην Αϊόβα, στις 15 Ιανουαρίου. Πλέον, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι σε ενδεχόμενη αναμέτρηση στήθος με στήθος με τον νυν πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, ο Τραμπ θα αναδεικνυόταν νικητής. Και μπροστά σε αυτό το ενδεχόμενο, όπως επισημαίνει ο Economist, στους κόλπους των Αμερικανών επιχειρηματιών φουντώνει η ανησυχία για το πώς θα μπορούσε να μοιάζει μια δεύτερη προεδρία του. Μόνο που μέχρι στιγμής οι ανησυχίες δεν εκφράζονται δημοσίως.

Χαμηλοί τόνοι

Το βρετανικό έντυπο υπογραμμίζει ότι είναι λογικό να κρατά κανείς χαμηλούς τόνους εν όψει των αμερικανικών εκλογών. Πολλά απρόοπτα θα μπορούσαν να προκύψουν στο ενδιάμεσο, δεδομένης και της ηλικίας των δύο διεκδικητών της προεδρίας. Εξάλλου τον Τραμπ εξακολουθούν να βαραίνουν δίκες για 91 κακουργήματα σε δύο πολιτειακά δικαστήρια και δύο ομοσπονδιακές περιφέρειες.

Υπάρχουν και άλλοι λόγοι όμως για τους οποίους η εταιρική Αμερική επιλέγει να μην εκφράζει ανοιχτά την προτίμησή της εν όψει των εκλογών. Μία ανοιχτή υποστήριξη του Μπάιντεν θα μπορούσε να γυρίσει μπούμερανγκ, ενισχύοντας το αντισυστημικό προφίλ που φιλοτεχνεί για τον εαυτό του ο Τραμπ. Άλλος λόγος: Οι ακροδεξιοί ψηφοφόροι επιδεικνύουν ολοένα και πιο συχνά τη δύναμή τους, επιλέγοντας να πλήξουν επιχειρήσεις με την τοποθέτηση των οποίων πάνω σε κοινωνικά ζητήματα διαφωνούν. Πρόσφατα, ένα παρατεταμένο μποϊκοτάζ κατάφερε να πλήξει την μπύρα Bud Light λόγω καμπάνιας που περιελάμβανε έναν τρανσέξουαλ influencer.

Ο Economist απαριθμεί και άλλους λόγους: Παρά τη θεαματική πορεία της αμερικανικής οικονομίας και ενώ τα διευθυντικά στελέχη επιχειρήσεων εμφανίζονται να εμπιστεύονται περισσότερο τον Μπάιντεν σε ζητήματα διεθνούς πολιτικής, δηλώνουν παράλληλα «κουρασμένα» από την «αντεπιχειρηματική» ρητορική της κυβέρνησής του. Αυτή η τελευταία παράμετρος τους καθιστά περισσότερο ανεκτικούς έναντι του Τραμπ.

Στη σκιά του MAGA

Ωστόσο πολλοί επιχειρηματίες εμφανίζονται όχι απλώς ανήσυχοι, αλλά τρομοκρατημένοι έναντι του ενδεχομένου μιας δεύτερης θητείας Τραμπ καθώς θεωρούν ότι θα είναι πολύ πιο επιθετική από την πρώτη. Όπως λένε, σύμφωνα με τον Economist, κατά την πρώτη θητεία ο πρώην πρόεδρος μπορεί να προώθησε ριζοσπαστικές πολιτικές, αλλά οι «λογικοί» συντηρητικοί στην κυβέρνησή του, καθώς και η δική του προτίμηση στο χάος, τον νίκησαν. Τώρα όμως ο Τραμπ περιβάλλεται από αληθινούς πιστούς, όπως το Heritage Foundation, μια δεξαμενή σκέψης υπέρ του MAGA (Make America Great Again), που από πολιτικό σύνθημα έχει μετατραπεί σε κουλτούρα και ιδεολογία.

Βασικότερη ανησυχία των αμερικανικών επιχειρήσεων, η πιθανότητα ο Τραμπ να κλιμακώσει τον «πόλεμο των δασμών» που εγκαινίασε κατά την πρώτη του θητεία. Κύριος στόχος της επιθετικής δασμολογικής πολιτικής του Τραμπ είναι η Κίνα: Οι επιχειρηματίες φοβούνται ότι ο πρώην πρόεδρος θέλει να τερματίσει μονομερώς το εμπόριο με την ασιατική υπερδύναμη, μια εφιαλτική κίνηση για κάθε επιχείρηση που δραστηριοποιείται στη χώρα.

Ορισμένοι, λέει ο Economist, θεωρούν ότι τα όσα υποστηρίζει ο Τραμπ αποτελούν προεκλογικούς θεατρινισμούς – και ότι σε περίπτωση αναρρίχησής του στον προεδρικό θώκο θα μετρίαζε την επιθετική του ρητορεία. Βρίσκουν παρηγοριά στο γεγονός ότι το Κογκρέσο, και όχι ο Λευκός Οίκος, ρυθμίζει το εμπόριο και ότι τα δικαστήρια εκδικάζουν το εμπορικό δίκαιο. Ωστόσο ο Κεντ Λάσμαν, ο οποίος συνέβαλε με ένα δοκίμιο υπέρ του ελεύθερου εμπορίου στον οδικό χάρτη «Σχέδιο 2025» του Ιδρύματος Heritage που υποστηρίζει τον Τραμπ, πιστεύει ότι ο πρώην πρόεδρος εννοεί αυτά που λέει, ακόμη και αν αυτό διαταράξει τις υπάρχουσες εμπορικές συνθήκες της Αμερικής.

Μετανάστευση, χρέος και περιβάλλον

Μία άλλη εξόχως αντικοινωνική δέσμευση του Τραμπ έχει θορυβήσει, εκτός από τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και τις επιχειρήσεις των ΗΠΑ. Η υπόσχεσή του να απελάσει εκατομμύρια μετανάστες χωρίς χαρτιά πρόκειται, σε περίπτωση που υλοποιηθεί, να γιγαντώσει τις ελλείψεις εργαζομένων σε πολλούς κλάδους της αμερικανικής οικονομίας. Βεβαίως, όπως αναφέρει ο Economist, οι πιο σκληρές προτάσεις του Τραμπ θα είναι δύσκολο να εφαρμοστούν. «Έδωσε μια παρόμοια υπόσχεση για μαζικές απελάσεις στην προεκλογική εκστρατεία του 2016, αλλά υπαναχώρησε μετά από δικαστικές προσφυγές και άλλες αντιδράσεις. Παρόλα αυτά, οποιαδήποτε αύξηση των απελάσεων θα μπορούσε να πλήξει κλάδους όπως η γεωργία, η αναψυχή, το λιανικό εμπόριο και η φιλοξενία που βασίζονται σε χαμηλού κόστους εργατικό δυναμικό», σημειώνει το βρετανικό περιοδικό. Άλλωστε η ρητορική μίσους κατά των μεταναστών αποθαρρύνει επίσης και τη νόμιμη μετανάστευση.

Το κρατικό χρέος αποτελεί μία ακόμα ανησυχία για τους διευθυντές επιχειρήσεων – και αυτό αφορά τόσο τον Τραμπ όσο και τον Μπάιντεν. Φοβούνται ότι κανείς από τους δύο δεν έχει αξιόπιστα σχέδια για να περιορίσει τη διόγκωση του ελλείμματος, ενώ οι ανορθόδοξες ιδέες του Ρεπουμπλικανού πρώην προέδρου ενδέχεται να οδηγήσουν σε απώλεια της εμπιστοσύνης των αγορών, ανεβάζοντας το κόστος δανεισμού του αμερικανικού δημοσίου και στέλνοντας το δολάριο σε κατρακύλα.

Μια άλλη ανησυχία είναι το περιβάλλον. Η εμμονή του Τραμπ να χαρακτηρίζει «μύθο» την κλιματική αλλαγή ενδέχεται να οδηγήσει σε διάλυση των ρυθμίσεων Μπάιντεν για τον πράσινο μετασχηματισμό της αμερικανικής οικονομίας – κάτι που όμως ίσως προκαλέσει αντιδράσεις από στελέχη επιχειρήσεων που επωφελήθηκαν από το «πακέτο Μπάιντεν» για τη μείωση του πληθωρισμού (γνωστό ως IRA).

Επιφανειακή αισιοδοξία, εφησυχασμός και στο βάθος κίνδυνοι

Ο Economist υπογραμμίζει: «Αν οι πολιτικές προτάσεις του κ. Τραμπ που σχετίζονται άμεσα με τις επιχειρήσεις δεν εμπνέουν εμπιστοσύνη, οι προσπάθειές του να υπονομεύσει την πίστη στη δικαιοσύνη, το κράτος δικαίου, το ΝΑΤΟ και άλλες συμμαχίες, μεταξύ άλλων με την Ουκρανία, εγείρουν μεγάλα ερωτήματα σχετικά με τον ρόλο της Αμερικής στον κόσμο. Ορισμένα στελέχη το αποσιωπούν. Πριν από λίγες εβδομάδες ο επικεφαλής ενός διεθνούς διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων συνάντησε μια ομάδα Αμερικανών τραπεζιτών και τους βρήκε “σοκαριστικά αισιόδοξους” για τις εκλογές. Του είπαν ότι όποιο κι αν ήταν το αποτέλεσμα, το σύστημα θα κρατούσε – ότι τα χρηματιστήρια είχαν πάει καλά και με τους δύο προέδρους και ότι η αμερικανική οικονομία ήταν σε τόσο καλή κατάσταση που θα μπορούσε να επιβιώσει ακόμη και από τις εκλογικές ανακατατάξεις. “Ίσως η άποψή τους είναι ότι οι επιχειρήσεις έχουν υπερβεί την πολιτική στην Αμερική”, λέει. Προσθέτει στοχαστικά: “Ίσως έχουν δίκιο”.»

Μπορεί όμως και να μην έχουν δίκιο. Αναλυτές υποστηρίζουν ότι ο ακροδεξιός λαϊκισμός του Τραμπ υποθάλπει την πολιτική βία στην Αμερική, κάτι που θα μπορούσε να βλάψει τις επιχειρήσεις. Ενδεχόμενη νέα προεδρία του, άλλωστε, θα γενίκευε το κλίμα αβεβαιότητας που επικρατεί στους κόλπους των επιχειρήσεων λόγω των ευρύτερων διεθνών ανακατατάξεων. Ο κλονισμός της εμπιστοσύνης στους θεσμούς και το κράτος δικαίου θα μπορούσε να διευρύνει τα προβλήματα των ΗΠΑ.

Συνολικά, ο επιχειρηματικός κόσμος της μεγαλύτερης οικονομίας του πλανήτη φαίνεται να εξετάζει μάλλον κοντόθορα τις ευρύτερες εξελίξεις σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο. Όπως λέει αναλυτής που επικαλείται ο Economist, στους κόλπους της επιχειρηματικής Αμερικής «υπάρχει σχεδόν μια αίσθηση εφησυχασμού, συνδυασμένη με αλαζονεία». Και ίσως μια εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ ξυπνήσει απότομα τον εταιρικό κόσμο της υπερδύναμης.