Εταιρείες εξόρυξης: Διστάζουν να επενδύσουν – Προβληματίζονται οι κυβερνήσεις

Οι εταιρείες εξόρυξης έχουν περάσει μεγάλο μέρος της τελευταίας δεκαετίας στα κακά βιβλία των επενδυτών, σύμφωνα με τον Economist. Καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 2000 και στις αρχές της δεκαετίας του 2010, η βιομηχανία, στοιχηματίζοντας ότι η άνοδος των τιμών των εμπορευμάτων που προκλήθηκε από την οικονομική άνοδο της Κίνας θα συνεχιστεί, ξόδεψε επενδύσεις και συσσώρευσε μεγάλα χρέη στη διαδικασία.

Παναμάς: Αντισυνταγματική η σύμβαση της εταιρείας εξόρυξης First Quantum

Στο αποκορύφωμα της φρενίτιδας το 2013, οι συνδυασμένες κεφαλαιουχικές δαπάνες των 40 μεγαλύτερων εταιρειών εξόρυξης στον κόσμο με βάση την αγοραία αξία έφτασαν τα 130 δισ. δολάρια, σύμφωνα με την pwc, μια συμβουλευτική εταιρεία, σχεδόν τα τέσσερα πέμπτα των κερδών τους προ τόκων, φόρων, αποσβέσεων και αποσβέσεων (EBITDA). Αυτό το ξεφάντωμα δαπανών δεν βγήκε σε καλό, καθώς η οικονομική ανάπτυξη στην Κίνα επιβραδύνθηκε, προκαλώντας πτώση των τιμών των εμπορευμάτων – και των κερδών της βιομηχανίας.

Οι εταιρίες εξόρυξης πέρασαν τα χρόνια που ακολούθησαν καθαρίζοντας το χάος. Το 2015 διαγράφηκαν περιουσιακά στοιχεία αξίας άνω των 50 δισ. δολαρίων. Η BHP, η πιο πολύτιμη εταιρεία εξόρυξης στον κόσμο, ξεχώρισε τις λιγότερο αγαπημένες τοποθεσίες της για να συγκεντρώσει χρήματα και να απλοποιήσει την εκτεταμένη επιχείρησή της. Άλλοι ακολούθησαν το παράδειγμά τους. Τα μετρητά χρησιμοποιήθηκαν για την αποπληρωμή χρεών αντί για τη χρηματοδότηση νέων έργων.

Στάσιμες οι ππενδύσεις

Έκτοτε, τα κέρδη και οι τιμές των βασικών εμπορευμάτων έχουν ανακάμψει. Αλλά οι επενδύσεις δεν έχουν. Το 2022 οι 40 μεγαλύτεροι ανθρακωρύχοι επένδυσαν μαζί 75 δισεκατομμύρια δολάρια, που ισοδυναμεί με μόλις το ένα τέταρτο του EBITDA. Η BHP, η οποία στις 20 Φεβρουαρίου ανακοινώνει τα αποτελέσματά της για το δεύτερο εξάμηνο του 2023, επένδυσε περίπου 7 δισεκατομμύρια δολάρια πέρυσι, εκτιμούν οι αναλυτές – το ένα τρίτο όσο δαπάνησε το 2013.

Αυτό είναι ένα πρόβλημα. Η απαλλαγή της παγκόσμιας οικονομίας από τις ανθρακούχες εκπομπές θα απαιτήσει 6,5 δισεκατομμύρια τόνους μετάλλου από τώρα έως το 2050, σύμφωνα με την Επιτροπή Ενεργειακών Μεταβάσεων, μια δεξαμενή σκέψης. Αν και έχει δοθεί μεγάλη προσοχή στο λίθιο και το νικέλιο που απαιτούνται για τις μπαταρίες, αυτό είναι μόνο ένα μέρος της εικόνας. Συνολικά 170 εκατομμύρια τόνοι χάλυβα ετησίως, που περιλαμβάνει κυρίως σιδηρομετάλλευμα, θα χρειαστούν για τα πάντα, από ανεμογεννήτριες έως ηλεκτρικά οχήματα (EV) – περισσότερο από δέκα φορές την τρέχουσα παγκόσμια παραγωγή.

Τεράστιες ποσότητες χαλκού θα απαιτηθούν για την επέκταση και την αναβάθμιση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας. Η ζήτηση για αλουμίνιο, κοβάλτιο, γραφίτη και πλατίνα θα αυξηθεί επίσης σημαντικά. Αυτό θα απαιτήσει πολλές ανατινάξεις και γεωτρήσεις, οι οποίες πρέπει να ξεκινήσουν τώρα. Γιατί δεν συμβαίνει αυτό;

Ένας λόγος για τον οποίο οι εταιρείες είναι απρόθυμες να επενδύσουν είναι ότι εξακολουθούν να προσπαθούν να κερδίσουν ξανά την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Η αξία του παγκόσμιου δείκτη MSCI για τα μέταλλα και την εξόρυξη, ο οποίος παρακολουθεί τις τιμές των μετοχών στον κλάδο, αυξήθηκε κατά περίπου 10% την τελευταία δεκαετία, σε σύγκριση με τον διπλασιασμό των χρηματιστηρίων παγκοσμίως στο σύνολό τους. Οι αποδόσεις των νέων έργων στον κλάδο είναι σήμερα περίπου 7%. Αυτό είναι δύσκολο να πουληθεί στους επενδυτές όταν η απόδοση των εταιρικών ομολόγων επενδυτικής βαθμίδας στην Αμερική είναι πάνω από 5%, σύμφωνα με τον Economist.

Ανησυχώντας για επικίνδυνες νέες εξελίξεις, οι εταιρείες δίνουν προτεραιότητα στην επέκταση ή την επιλεκτική απόκτηση υφιστάμενων τοποθεσιών. Πέρυσι η BHP αγόρασε την OZ Minerals, έναν Αυστραλό ανθρακωρύχο χαλκού, χρυσού και νικελίου, για 6,4 δισ. δολάρια. Οι εταιρείες εξόρυξης δίνουν επίσης περισσότερα μετρητά πίσω στους μετόχους μέσω μερισμάτων και επαναγορών από οποιαδήποτε άλλη στιγμή από το 2007, σύμφωνα με την S&P Global, έναν πάροχο δεδομένων, σύμφωνα με τον Economist.

Ωστόσο, οι εταιρείες και οι προσεκτικοί επενδυτές τους δεν ευθύνονται εξ ολοκλήρου για την έλλειψη δραστηριότητας. Ο Mike Henry, διευθύνων σύμβουλος της BHP, σημειώνει ότι η επιχειρηματική δραστηριότητα έχει γίνει πιο δύσκολη και δαπανηρή τα τελευταία χρόνια. Το αυξανόμενο κόστος εργασίας και εξοπλισμού έχει συμπιέσει τις αποδόσεις, λέει ο Jonathan Price, αφεντικό της Teck Resources, ενός καναδικού γίγαντα εξόρυξης. Η τιμή των σχεδόν 9 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την ανάπτυξη του ορυχείου χαλκού Quebrada Blanca 2 στη Χιλή, το οποίο άνοιξε πέρυσι, ήταν σχεδόν διπλάσια από ό,τι είχε εκτιμηθεί το 2019.

Στροφή στη διπλωματία

Οι δυτικές κυβερνήσεις, θορυβημένες από τον αυξανόμενο έλεγχο της Κίνας στα εμπορεύματα που απαιτούνται για την ενεργειακή μετάβαση, έχουν στραφεί στη διπλωματία. Το 2022 η Αμερική δημιούργησε την Εταιρική Σχέση Ασφάλειας Ορυκτών (MSP) με διάφορους συμμάχους προκειμένου να διοχετεύσει επενδύσεις στην εξόρυξη και επεξεργασία κρίσιμων μετάλλων. Αυτό το μήνα η Ιαπωνία, υπό την αιγίδα του MSP, υπέγραψε συμφωνία με τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό για την επέκταση των «επιχειρηματικών ευκαιριών».

Σύμφωνα με πληροφορίες, η Αμερική βρίσκεται επίσης σε συζητήσεις με την ΕΕ για να συνεργαστεί με χώρες πλούσιες σε πόρους και να διευκολύνει έργα. Ωστόσο, όσο οι επενδυτές είναι δειλοί, το κόστος παραμένει υψηλό και η διαδικασία αδειοδότησης παγετώδης, όλα αυτά δεν θα είναι αρκετά για να αυξηθούν οι επενδύσεις των εταιρειών εξόρυξης.