Αμερικανικό χρέος: Μια βραδυφλεγής βόμβα στην παγκόσμια οικονομία [γραφήματα]

Την ώρα που τα νούμερα στην γιγαντοοθόνη του ρολογιού που μετράει το αμερικανικό χρέος στο κέντρο του Μανχάταν αλλάζουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ενώνει τη φωνή του μαζί με οικονομολόγους και επιχειρηματίες που προειδοποιούν τις ΗΠΑ ότι έχουν ξεφύγει από το δρόμο της δημοσιονομικής σύνεσης.

Ακόμα και ο κεντρικός τραπεζίτης, Τζερόμ Πάουελ, σε ερώτηση που δέχθηκε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης του στην διάσημη εκπομπή «60 minutes» για τη βιωσιμότητα του αμερικανικού χρέους αν και τόνισε ότι δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητά του να σχολιάσει αυτό το οικονομικό μέγεθος, καθώς ηγείται της αποστολής της νομισματικής πολιτικής ωστόσο δεν απέφυγε τον πειρασμό και είπε ότι οι ΗΠΑ κάποια στιγμή θα πρέπει να μπούνε στο μονοπάτι της δημοσιονομικής σύνεσης.

Χρέος ΗΠΑ: Σφίγγει ο κλοιός του χρόνου

Το ΔΝΤ  καλεί τις ΗΠΑ  να αντιμετωπίσουν «επειγόντως» το αυξανόμενο δημοσιονομικό τους βάρος, καθώς έβαλε στο στόχαστρο τα φορολογικά σχέδια και των δύο υποψηφίων προέδρων, λίγες ώρες πριν από την πρώτη τους εκλογική αντιπαράθεση.

Το Ταμείο δήλωσε ότι τα σχέδια από τον ετήσιο έλεγχο υγείας της οικονομίας των ΗΠΑ βάσει του άρθρου IV έδειξαν ότι ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ θα φθάσει το 140% μέχρι το 2032 πολύ υψηλότερο από το σημερινό επίπεδο του 120,7%.

Η αύξηση αυτή, λόγω των διαδοχικών προβλεπόμενων δημοσιονομικών ελλειμμάτων τα επόμενα χρόνια, θα αφήσει το βάρος του χρέους να ξεπεράσει τα προηγούμενα υψηλά επίπεδα μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.

«Τέτοια υψηλά ελλείμματα και χρέος δημιουργούν έναν αυξανόμενο κίνδυνο για την αμερικανική και την παγκόσμια οικονομία, τροφοδοτώντας ενδεχομένως το υψηλότερο δημοσιονομικό κόστος χρηματοδότησης και έναν αυξανόμενο κίνδυνο για την ομαλή μετακύλιση των υποχρεώσεων που λήγουν», ανέφερε το Ταμείο στη διαβούλευση του άρθρου IV. «Αυτά τα χρόνια δημοσιονομικά ελλείμματα αντιπροσωπεύουν μια σημαντική και επίμονη αναντιστοιχία πολιτικής που πρέπει να αντιμετωπιστεί επειγόντως».

Το καμπανάκι για το αμερικανικό χρέος από το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου

Οι προειδοποιήσεις του ΔΝΤ έρχονται μετά την πρόβλεψη του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO), του επίσημου δημοσιονομικού παρατηρητή των ΗΠΑ, νωρίτερα αυτό το μήνα ότι το έλλειμμα είναι πιθανό να φθάσει τα 1,9 δισ. δολάρια φέτος, ή περίπου το 7% του ΑΕΠ, από την εκτίμηση του Φεβρουαρίου για 1,5 τρισ. δολάρια.

This slide deck highlights CBO’s key findings about the outlook for the economy as described in its report “An Update to the Budget and Economic Outlook: 2024 to 2034.” https://t.co/24w3lzZx1n

— U.S. CBO (@USCBO) June 24, 2024

Σύμφωνα με τις προβλέψεις του, όπως αναφέρει η ανακοίνωση «το έλλειμμα του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού κατά το οικονομικό έτος 2024 ανέρχεται σε 1,9 τρισεκατομμύρια δολάρια. Προσαρμοσμένο ώστε να μην ληφθούν υπόψη οι επιπτώσεις των μετατοπίσεων στο χρονοδιάγραμμα ορισμένων πληρωμών, το έλλειμμα ανέρχεται σε 2 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2024 και αυξάνεται σε 2,8 τρισεκατομμύρια δολάρια έως το 2034. Με αυτές τις προσαρμογές, το έλλειμμα ισούται με 7 % του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) το 2024 και 6,5% του ΑΕΠ το 2025. Μέχρι το 2027, καθώς τα έσοδα αυξάνονται ταχύτερα από τις δαπάνες, πέφτουν στο 5,5% του ΑΕΠ. Στη συνέχεια, οι δαπάνες αυξάνονται γενικά ταχύτερα από τα έσοδα. Μέχρι το 2034, το προσαρμοσμένο έλλειμμα ισούται με 6,9% του ΑΕΠ – σημαντικά περισσότερο από το 3,7% που ήταν ο μέσος όρος των ελλειμμάτων τα τελευταία 50 χρόνια.»

»Σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας, το χρέος διογκώνεται από το 2024 έως το 2034, καθώς οι αυξήσεις στο κόστος τόκων και στις υποχρεωτικές δαπάνες ξεπερνούν τις μειώσεις στις διακριτικές δαπάνες και την αύξηση των εσόδων. Το χρέος που κατέχει το δημόσιο αυξάνεται από το 99% του ΑΕΠ φέτος στο 122% του ΑΕΠ το 2034, ξεπερνώντας το προηγούμενο υψηλό του 106% του ΑΕΠ.»

Ανησυχία για τις δαπάνες

Οι οικονομολόγοι και οι επενδυτές ανησυχούν όλο και περισσότερο ότι ούτε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ούτε ο Ρεπουμπλικανός αντίπαλός του Ντόναλντ Τραμπ είναι διατεθειμένοι να κάνουν αρκετά για να θέσουν υπό έλεγχο τις ανεξέλεγκτες δαπάνες.

Το ΔΝΤ εκτιμά ότι και οι δύο υποψήφιοι πρέπει να «εξετάσουν προσεκτικά» μια σειρά από αυξήσεις φόρων – συμπεριλαμβανομένων των εισοδημάτων για όσους κερδίζουν κάτω από 400.000 δολάρια ετησίως, που ο Μπάιντεν έχει δεσμευτεί ότι δεν θα πληρώσουν περισσότερους φόρους σε περίπτωση που εξασφαλίσει μια δεύτερη θητεία στον Λευκό Οίκο.

Τα φορολογικά σχέδια του Τραμπ, τα οποία περιλαμβάνουν τη μονιμοποίηση μιας σειράς μειώσεων που εισήγαγε το 2017, αναμένεται να προσθέσουν μεταξύ 4 και 5 δισ. δολαρίων στα ελλείμματα των ΗΠΑ κατά την επόμενη δεκαετία.

Η ισχυρή ανάπτυξη δίνει χρόνο στις ΗΠΑ

Η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα από την πλευρά της υποστηρίζει ότι η ισχυρή ανάπτυξη στις ΗΠΑ σημαίνει ότι η χώρα έχει το περιθώριο να αντιμετωπίσει τη δημοσιονομική της επιβάρυνση.

Υπάρχει ο πειρασμός να αναβάλλουμε τις αποφάσεις που σχετίζονται με το χρέος και τα ελλείμματα για το μέλλον, αντί να τα πληρώνουμε όταν ο ήλιος λάμπει και οι συνθήκες είναι καλές» είπε σε συνέντευξη Τύπου την Πέμπτη, προσθέτοντας ότι ο ρόλος του Ταμείου είναι να είναι η «φωνή της λογικής» στο θέμα.

The US economy has been remarkably strong. With activity and employment exceeding expectations, and inflation declining in response to the Fed’s monetary policy tightening, we expect the economy to grow by a healthy 2.6% this year. (1/2) pic.twitter.com/Gahy4pax0a

— Kristalina Georgieva (@KGeorgieva) June 27, 2024

Το  αμερικανικό χρέος δεν είναι απειλή

Ο γνωστός οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν μιλώντας την εκπομπή Wall Street Week της τηλεόρασης του Bloomberg με τον Ντέιβιντ Γουέστιν τα τέλη του προηγούμενου μήνα υποβάθμισε τις ανησυχίες για το επίπεδο του ομοσπονδιακού χρέους , το οποίο το CBO θεωρεί ότι θα φθάσει σε πρωτοφανή επίπεδα τα επόμενα χρόνια.

«Ποιο είναι το ιστορικό ρεκόρ χωρών που δανείζονται στο δικό τους νόμισμα που να βίωσαν κρίση χρέους, απεργία των δανειστών, κάτι τέτοιο;» έθεσε το ερώτημα. «Δεν υπάρχει σχεδόν κανένα τέτοιο παράδειγμα, με πιθανή εξαίρεση τη Γαλλία το 1926» είπε και πρόσθεσε ότι η Ιαπωνία έχει «τεράστιο χρέος εδώ και δεκαετίες. Τεράστια, επίμονα ελλείμματα. Ακόμα καμία κρίση».

Ταυτόχρονα, είπε ότι «έχουμε πρόβλημα» όσον αφορά τα ομοσπονδιακά προγράμματα δικαιωμάτων. «Αν ξοδεύεις σταθερά πολύ περισσότερα χρήματα από όσα παίρνεις, αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί για πάντα».

«Για να το αντιμετωπίσεις αυτό κάποια στιγμή, πρέπει είτε να αρχίσεις να συγκεντρώνεις περισσότερα έσοδα είτε να αρχίσεις να περικόπτεις τις παροχές προς τους ηλικιωμένους. Και δεν φαίνεται να είμαστε πολιτικά σε θέση να κάνουμε κανένα από τα δύο» κατέληξε