Πάουελ: Κρατάει τα κλειδιά της παγκόσμιας οικονομίας- Τι σήμα θα δώσει για τα επιτόκια

Η αναμενόμενη μείωση των επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ στα μέσα Σεπτεμβρίου δεν θα αλλάξει την τιμή των τροφίμων ή τα σχέδια προσλήψεων των επιχειρήσεων εν μία νυκτί, αλλά θα σηματοδοτήσει την έναρξη της επόμενης φάσης του κύκλου της νομισματικής πολιτικής, με σημαντικές συνέπειες για την οικονομία, τις χρηματοπιστωτικές αγορές και τους καταναλωτές.

Εάν η Fed χαλαρώσει ανεπαρκώς σε αυτόν τον κύκλο, η οικονομία θα μπορούσε να οδηγηθεί σε ύφεση. Εάν μειώσει τα επιτόκια πολύ γρήγορα, θα μπορούσε να αναζωπυρώσει τον πληθωρισμό και να δημιουργήσει αναταράξεις στις αγορές. Αλλά αν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής κινηθούν στο σωστό συγχρονισμό θα μπορούσαν να οδηγήσουν την αμερικανική οικονομία σε μια ήπια προσγείωση που θα διατηρούσε την οικονομία να αναπτύσσεται με έναν ακριβώς σωστό ρυθμό χωρίς την απειλή ύφεσης ή έντονου πληθωρισμού.

Πάουελ: Μια μείωση των επιτοκίων μπορεί να είναι στο τραπέζι τον Σεπτέμβριο

Η κεντρική ομιλία του Πάουελ στις 23 Αυγούστου στο ετήσιο Συμπόσιο Νομισματικής Πολιτικής της Fed στο Τζάκσον Χόλ θα θέσει τις βάσεις για την επερχόμενη μείωση των επιτοκίων, σύμφωνα με ανάλυση του Barron’s,  η οποία ωθείται από την επιβράδυνση του πληθωρισμού τα τελευταία δύο χρόνια προς τον ετήσιο στόχο του 2% της κεντρικής τράπεζας και την επιθυμία των φορέων χάραξης πολιτικής να προλάβουν την εξασθένηση της αγοράς εργασίας. Αναμένεται ότι ο Πάουελ θα επαναλάβει ότι οι αποφάσεις της Fed εξαρτώνται από τα δεδομένα, ενώ θα επιβεβαιώσει την περιστερίσια στάση των αξιωματούχων της Fed.

Πέρυσι ο κεντρικός τραπεζίτης είχε ξεκάθαρο γερακίσιο τόνο στην ομιλία του, λέγοντας ότι η δουλειά της Fed, που είναι η καταπολέμηση του πληθωρισμού, δεν έχει τελειώσει, δίνοντας σήμα για περαιτέρω αυξήσεις επιτοκίων σε περίπτωση που οι πιέσεις στις τιμές επιμείνουν ή η αμερικανική οικονομία συνεχίσει να αποδεικνύεται πιο ισχυρή από ό,τι αναμενόταν. Ωστόσο τα επιτόκια παραμένουν αμετάβλητα από τον Ιούλιο του 2023.

Τα μηνύματα από τον πληθωρισμό

Τα πρόσφατα στοιχεία που αφορούν στην πορεία του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή και Δείκτη Τιμών Παραγωγού ήταν ενθαρρυντικά και προλειαίνουν το έδαφος για μια καλή επίσης εικόνα του Δείκτη Προσωπικών Καταναλωτικών Δαπανών, τον οποίο παρακολουθεί στενά η Fed για να εκτιμήσει την δυναμική των πληθωριστικών πιέσεων.
Οι εκθέσεις για την απασχόληση και τον πληθωρισμό τον Αύγουστο, που θα δημοσιευθούν στις αρχές Σεπτεμβρίου, θα είναι οι τελευταίες σημαντικές οικονομικές ανακοινώσεις πριν από τη συνεδρίαση της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Ανοικτής Αγοράς στις 17-18 Σεπτεμβρίου. Οι αγορές στοιχηματίζουν ότι η Fed θα μειώσει το επιτόκιο των ομοσπονδιακών κεφαλαίων κατά τουλάχιστον 25 μονάδες βάσης, στο εύρος 5-5,25%.

Η Fed μείωσε για τελευταία φορά τα επιτόκια τον Μάρτιο του 2020, στην αρχή της πανδημίας  σε ένα εύρος 0%-0,25%, πριν ξεκινήσει τον επιθετικό κύκλο σύσφιγξης της νομισματικής πολιτικής τον Μάρτιο του 2022, για να καταπολεμήσει ον πληθωρισμό,  ο οποίος κορυφώθηκε αρκετούς μήνες αργότερα στο 9% σε ετήσια βάση.

Ο κύκλος χαλάρωσης

Με τη μείωση των επιτοκίων τον Σεπτέμβριο να είναι σχεδόν βέβαιη, η συζήτηση στη Wall Street μετατοπίζεται όλο και περισσότερο στο πώς θα μοιάζει ο κύκλος χαλάρωσης στη συνέχεια. Η πιο πρόσφατη Περίληψη των Οικονομικών Προβλέψεων της Fed, που δημοσιεύθηκε κατά την ολοκλήρωση της συνεδρίασης της τον Ιούνιο, δείχνει μείωση κατά 25 μονάδες βάσης ανά τρίμηνο έως το τέλος του 2026, με αποκορύφωμα ένα μακροπρόθεσμο επιτόκιο Fed Fund 2,8%. Το επόμενο λεγόμενο dot plot των προβλέψεων των αξιωματούχων για τα επιτόκια θα δημοσιευθεί μετά τη συνεδρίαση της FOMC του Σεπτεμβρίου.

Το ουδέτερο επιτόκιο τείνει να κυμαίνεται σήμερα μεταξύ 3%-3,5%

Οι προθεσμιακές αγορές στοιχηματίζουν σε έναν πιο επιθετικό, εμπροσθοβαρή κύκλο χαλάρωσης. Η τρέχουσα τιμολόγηση υποδηλώνει τις μεγαλύτερες πιθανότητες για μείωση 1%  πριν από το τέλος του 2024 και 1% το 2025.

Η πορεία του κύκλου μείωσης των επιτοκίων θα εξαρτηθεί από τον λόγο για τον οποίο η Fed μειώνει. Θα μειώσει τα επιτόκια για να σώσει την οικονομία από την ύφεση ή απλώς θα ομαλοποιήσει τα επιτόκια που έχουν γίνει πολύ περιοριστικά; Το λεγόμενο ουδέτερο επιτόκιο της αμερικανικής οικονομίας-ένα επιτόκιο που ούτε τονώνει ούτε περιορίζει την οικονομική δραστηριότητα θα είναι το τελικό σημείο στο σενάριο ομαλοποίησης. Οι εκτιμήσεις των οικονομολόγων για αυτό το μη μετρήσιμο επιτόκιο τείνουν να κυμαίνονται σήμερα μεταξύ 3%-3,5%, πολύ πάνω από το σημείο όπου θεωρείται ότι βρισκόταν τα χρόνια που προηγήθηκαν της πανδημίας.

Η ήπια προσγείωση

Τα στοιχήματα για το σενάριο της ήπιας προσγείωσης είναι διαδεδομένα στη Wall Street, και όχι χωρίς λόγο.

Η οικονομία δεν βρίσκεται σε ύφεση ή στο χείλος του γκρεμού. Οι συνθήκες έχουν ψυχρανθεί από τα υπερθερμασμένα μεταπανδημικά επίπεδα, αλλά οι θέσεις εργασίας παραμένουν άφθονες, οι καταναλωτές ξοδεύουν και η οικονομική παραγωγή αυξάνεται. Το πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν των ΗΠΑ αυξήθηκε με ετήσιο ρυθμό 2,8% το δεύτερο τρίμηνο και η εκτίμηση GDPNow της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Ατλάντα τοποθετεί την ανάπτυξη στο 2,4% το τρίτο τρίμηνο.

Όσον αφορά την αγορά εργασίας, το ποσοστό ανεργίας σκαρφάλωσε στο 4,3% αυτόν τον Ιούλιο από 3,4% τον Απρίλιο του 2023. Ωστόσο εξακολουθεί να είναι χαμηλότερο από ό,τι κατά τη διάρκεια του 75% των μηνών του τρέχοντος αιώνα, και οι εργοδότες συνεχίζουν να δημιουργούν θέσεις εργασίας ακόμη και όταν το ποσοστό ανεργίας αυξάνεται. Με άλλα λόγια, η πρόσφατη αύξηση οφείλεται κυρίως στην αύξηση της δεξαμενής εργασίας και όχι στις απολύσεις.

Η αγορά εργασίας

«Δεν νομίζω ότι η αγορά εργασίας στην τρέχουσα κατάστασή της αποτελεί πιθανή πηγή σημαντικών πληθωριστικών πιέσεων» εξήγησε ο Πάουελ στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά τη συνεδρίαση της FOMC στις 31 Ιουλίου. «Επομένως, δεν θα ήθελα να δω ουσιαστική περαιτέρω ψύξη στην αγορά εργασίας».

Η νομισματική πολιτική λειτουργεί με «μεγάλη και μεταβλητή υστέρηση», όπως έλεγε ο οικονομολόγος Μίλτον Φρίντμαν

Ωστόσο η αγορά εργασίας τρόμαξε πρόσφατα τους οικονομολόγους και τους επενδυτές. Στις 2 Αυγούστου, το Γραφείο Στατιστικής Εργασίας ανέφερε αύξηση 114.000 θέσεων εργασίας τον Ιούλιο στις προσλήψεις εκτός γεωργικού τομέα, πολύ κάτω από το μέσο όρο των 215.000 θέσεων εργασίας που προστέθηκαν κατά το προηγούμενο έτος. Η άνοδος του ποσοστού ανεργίας, από 4,1% τον Ιούνιο, πυροδότησε τον δείκτη ύφεσης Sahm Rule, ο οποίος θεωρεί ότι η ύφεση έχει αρχίσει μόλις ο κινητός μέσος όρος τριών μηνών του ποσοστού ανεργίας υπερβεί το χαμηλό του από το προηγούμενο έτος κατά τουλάχιστον μισή ποσοστιαία μονάδα. Αλλά ακόμη και η Claudia Sahm, η πρώην οικονομολόγος της Fed που κωδικοποίησε τον κανόνα, δεν πιστεύει ότι επίκειται ύφεση.

«Η επέκταση παραμένει άθικτη και η αγορά εργασίας αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε καλό σημείο, αλλά για να διατηρηθεί εκεί, πιστεύουμε ότι ο περιορισμός της πολιτικής πρέπει να μειωθεί κάπως», λέει η Sarah House, ανώτερη οικονομολόγος της Wells Fargo.

Η νομισματική πολιτική λειτουργεί ως γνωστόν με «μεγάλη και μεταβλητή υστέρηση», όπως έλεγε ο οικονομολόγος Μίλτον Φρίντμαν τη δεκαετία του 1950. Αυτό παρακινεί τη Fed να προλάβει την περαιτέρω αδυναμία της αγοράς εργασίας μειώνοντας τα επιτόκια πριν η ανεργία εκτοξευθεί περαιτέρω. Η Fed του Πάουελ επικρίθηκε ευρέως επειδή άργησε να αυξήσει τα επιτόκια στο μπροστινό άκρο του κύκλου, δηλώνοντας ότι ο πληθωρισμός είναι «παροδικός». Πιθανώς, έχει έντονη επίγνωση του κινδύνου για τη φήμη της να είναι πολύ αργά για να τα μειώσει τώρα.

Μείωση κατά 25 μονάδες ή κατά 50 μονάδες βάσης

«Έχει νόημα να ακολουθήσουμε μια προσέγγιση διαχείρισης κινδύνου εδώ», λέει ο Evan Brown, επικεφαλής στρατηγικής πολλαπλών περιουσιακών στοιχείων στην UBS Wealth Management. «Αν αποδειχθεί ότι θα μειώσουν τα επιτόκια πολύ νωρίς και έχουμε επιτάχυνση του πληθωρισμού, μπορούν να το αντιμετωπίσουν αυτό αργότερα. Αλλά είναι πολύ πιο δύσκολο να διακόψουν το αρνητικό σπιράλ της αυξανόμενης ανεργίας και της πτώσης των καταναλωτικών δαπανών, αν καθυστερήσουν σε αυτό».

Με βάση την τιμολόγηση στην αγορά προθεσμιακών συμβολαίων, όπως μεταδίδεται από το εργαλείο FedWatch της CME, οι πιθανότητες μείωσης του επιτοκίου κατά 25 μονάδες στη συνεδρίαση της FOMC του Σεπτεμβρίου διαμορφώθηκαν στο 75% την Πέμπτη, αν και έχουν σημειώσει μεγάλες διακυμάνσεις τον τελευταίο μήνα. Ο Tom Porcelli, επικεφαλής οικονομολόγος της PGIM Fixed Income στις ΗΠΑ, εκτιμά ότι θα αποφασίσουν μια μεγαλύτερη μείωση κατά μισή ποσοστιαία μονάδα.

«Η πολιτική της Fed είναι βαθμονομημένη για σημαντικά υψηλότερο πληθωρισμό από ό,τι έχουμε σήμερα», λέει ο Porcelli. «Το πληθωριστικό μισό της εντολής της Fed έχει ουσιαστικά εκπληρωθεί, ενώ η πλευρά της απασχόλησης παρουσιάζει κάποια επιδείνωση. Ήρθε η ώρα να δράσουν».

Ο Porcelli τάσσεται επίσης υπέρ ενός εμπροσθοβαρή κύκλου περικοπών. Οι οικονομολόγοι της Wells Fargo αναμένουν μειώσεις κατά 50 μονάδες βάσης στις συνεδριάσεις της Fed τον Σεπτέμβριο και τον Νοέμβριο, και στη συνέχεια άλλη μια μείωση κατά ένα τέταρτο της μονάδας τον Δεκέμβριο.

Αλλά οι συνθήκες στην οικονομία και τις αγορές θα πρέπει να επιδεινωθούν περαιτέρω για να προβεί η Fed σε μια μεγάλη περικοπή τον Σεπτέμβριο. «Υπάρχουν δύο κύριες διαδρομές για μια μείωση κατά μισή μονάδας τον Σεπτέμβριο», λέει ο επικεφαλής οικονομολόγος της Goldman Sachs, Jan Hatzius. «Ο πρώτος είναι μια άλλη πτωτική έκπληξη στην επόμενη έκθεση για τις θέσεις εργασίας. Ο δεύτερος είναι μια νέα απότομη σύσφιγξη των χρηματοπιστωτικών συνθηκών ή/και μια αύξηση της χρηματοπιστωτικής πίεσης που δημιουργεί μεγαλύτερους οικονομικούς κινδύνους».