Πιέσεις προς την Κομισιόν να προστατεύσει τους πόρους της ΕΕ

Οι ευρωβουλευτές καλούν την Επιτροπή να αποδείξει ότι είναι σε θέση να προστατεύει τον προϋπολογισμό της ΕΕ από κράτη μέλη που παραβιάζουν την αρχή του κράτους δικαίου.

Η εφαρμογή των κανόνων που υιοθετήθηκαν το 2020 και που θέτουν τον σεβασμό του κράτους δικαίου και των αξιών της ΕΕ ως προϋπόθεση για τη διάθεση ευρωπαϊκών κονδυλίων στα κράτη μέλη θα τεθεί προς συζήτηση κατά την ολομέλεια του Ιουνίου.

Η υπεράσπιση του κράτους δικαίου αποτελεί επείγουσα ανάγκη

Οι ευρωβουλευτές συζήτησαν τα επόμενα βήματα με τον γενικό διευθυντή του τμήματος προϋπολογισμού της Επιτροπής, Γκερτ Κούπμαν, σε κοινή συνεδρίαση των επιτροπών προϋπολογισμού και ελέγχου του προϋπολογισμού .

Ο Γκερτ Κούπμαν τόνισε την ευαίσθητη φύση των ενδεχόμενων αξιολογήσεων της Επιτροπής σχετικά με το κράτος δικαίου στα κράτη μέλη: “Οι ληφθείσες αποφάσεις θα υπόκεινται σε πλήρη δικαστικό έλεγχο από το [Ευρωπαϊκό] Δικαστήριο […] Πρέπει να το κάνουμε σωστά από την αρχή. Διότι απλώς δεν έχουμε την πολυτέλεια κάνουμε λάθη και να παραπέμψουμε υποθέσεις που στη συνέχεια θα ακυρωθούν από το Δικαστήριο. Αυτό θα ήταν καταστροφικό”.

Η Επιτροπή προετοιµάζει κατευθυντήριες γραµµές σε σχέση με την εφαρμογή του νόμου, Ο κ. Κούπμαν είπε ότι η Επιτροπή θα συμβουλευτεί το Κοινοβούλιο όσον αφορά τις κατευθυντήριες γραμμές κατά το πρώτο μισό του Ιουνίου.

Οι ευρωβουλευτές είπαν ότι ο κανονισμός είναι ήδη σχετικά σαφής: “Αν κάποιος επιθυμεί μια σύντομη σειρά κατευθυντήριων γραμμών, μπορεί απλά να τις συνοψίσει σε μια πρόταση: Ρίξτε μια ματιά στον κανονισμό”, είπα ο Πέτρι Σαρβάμα (ΕΛΚ, Φιλανδία).

Παρ΄όλα αυτά, το Κοινοβούλιο θα διατυπώσει άποψη σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές σε έκθεση που αναμένεται να ψηφιστεί κατά την ολομέλεια του Ιουλίου. “Όλα τα κράτη μέλη πρέπει να μπορούν να δουν ότι η Επιτροπή διεξάγει την έρευνα με πραγματικά αντικειμενικό τρόπο”, τόνισε ο Πέτρι Σαρβάμα.

“Όταν μιλάμε για παραβιάσεις του κράτους δικαίου, πρόκειται για πολύ σοβαρό ζήτημα. Γνωρίζουμε ότι πρέπει να είμαστε πολύ σχολαστικοί με αυτές τις αξιολογήσεις. Αυτή όμως η αυστηρότητα και σχολαστικότητα δεν μπορεί να αναβάλει επ’ άπειρον την εφαρμογή του κανονισμού”, είπε η Έιντερ Γκαρντιαζάμπαλ (S&D, Ισπανία).

Άλλα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μίλησαν για κρίση του κράτους δικαίου και κάλεσαν την ΕΕ να αναλάβει αποφασιστική δράση για να αποτρέψει την περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης. “Έχουμε απόλυτη εμπιστοσύνη στην ικανότητα της Επιτροπής να παρακολουθεί, να εντοπίζει και να αξιολογεί υποθέσεις. Έχετε μερικούς από τους εξυπνότερους δικηγόρους στην Ευρώπη, έχετε τους καλύτερους υπαλλήλους για την προστασία του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού και το κράτος δικαίου”, είπε η Τέρι Ρέιντκε (Verts/ALE, Γερμανία).

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ και το κράτος δικαίου

Η νομοθεσία που υιοθετήθηκε στα τέλη του 2020 έθεσε το σεβασμό του κράτους δικαίου ως προϋπόθεση για την εκταμίευση ευρωπαϊκών κονδυλίων στα κράτη μέλη. Αν η Επιτροπή διαπιστώσει παραβίαση από κράτος μέλος και διακινδύνευση των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ, μπορεί να προτείνει το πάγωμα ή διακοπή της εκταμίευσης της χρηματοδότησης.

Το Συμβούλιο πρέπει να λάβει απόφαση με ειδική πλειοψηφία. Οι κανόνες στοχεύουν επίσης στην προστασία των συμφερόντων των τελικών δικαιούχων – γεωργών, φοιτητών, μικρών επιχειρήσεων ή ΜΚΟ – που δεν πρέπει να τιμωρούνται για τις ενέργειες των κυβερνήσεων.

Νομικές προκλήσεις

Οι ευρωβουλευτές ανυπομονούν να δουν την εφαρμογή του συστήματος, δεδομένων των πρόσφατων ανησυχιών σχετικά με το κράτος δικαίου και τη δημοκρατία σε ορισμένα κράτη μέλη.

Η Ουγγαρία και η Πολωνία έχουν παραπέμψει υποθέσεις στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ζητώντας την ακύρωση του κανονισμού. Κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής στις 10-11 Δεκεμβρίου, οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν ότι η Επιτροπή πρέπει να καταρτίσει κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή των κανόνων που θα πρέπει να ολοκληρωθούν κατόπιν της αποφάσεως του Δικαστηρίου.

Ωστόσο, το Κοινοβούλιο επέμεινε ότι οι κανόνες βρίσκονται σε ισχύ και ότι η Επιτροπή έχει νομικό καθήκον να υπερασπιστεί τα συμφέροντα και τις αξίες της ΕΕ.