Αποκαλύπτοντας την παγκόσμια ανισότητα

Η Εκθεση Παγκόσμιας Ανισότητας 2022, που εκπονήθηκε από το Εργαστήριο Παγκόσμιας Ανισότητας που εδρεύει στο Παρίσι, είναι ένα αξιοσημείωτο έγγραφο για πολλούς λόγους – ξεκινώντας από την επίδειξη της τεράστιας δύναμης της συλλογικής των ερευνών.

Η έκθεση παρέχει τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις, με βάση την προσεκτική συγκέντρωση εθνικών δεδομένων από πληθώρα πηγών, της ανισότητας εισοδήματος και πλούτου σε εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο.

Παρέχει μακροπρόθεσμα δεδομένα χρονοσειρών για αυτούς τους δείκτες, επιτρέποντάς μας να εξετάσουμε πρόσφατα μοτίβα σε ένα ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο. Και επεκτείνεται σε διαφορετικές διαστάσεις της ανισότητας αποκαλύπτοντας νέους τομείς.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, το πλουσιότερο 10% του πληθυσμού είναι υπεύθυνο για περισσότερες από τις μισές εκπομπές CO2. Αυτό το σημείο είναι ιδιαίτερα σημαντικό γιατί, όπως σημειώνει η έκθεση, οι περιβαλλοντικές πολιτικές όπως οι φόροι άνθρακα πλήττουν περισσότερο τους φτωχούς, αλλά αυτή η ομάδα σπάνια αποζημιώνεται για τέτοια μέτρα που λαμβάνονται.

Ο νέος δείκτης επιτρέπει μια πολύ πιο περιεκτική εξέταση του πώς πρέπει να είναι οι κοινωνικά δίκαιες πολιτικές για το κλίμα, τόσο εντός όσο και μεταξύ των χωρών. Οπως είναι αναμενόμενο, η έκθεση δίνει ισχυρά στοιχεία σχετικά με τις κατάλληλες αναδιανεμητικές πολιτικές, ιδίως τις δυνατότητες για αυξημένη φορολόγηση του πλούτου και των εταιρικών κερδών.

Υπάρχει επίσης περιθώριο για μια πιο προσεκτική εξέταση της «προκατανομής» ή του φάσματος των ρυθμιστικών καθεστώτων και των νομικών κωδίκων που έχουν επιτρέψει τη σημερινή υπερβολική συγκέντρωση πλούτου και εισοδήματος εξαρχής.

Η κύρια αιτία της «προδιανεμητικής» ανισότητας είναι, με μια λέξη, η ιδιωτικοποίηση: των οικονομικών, των φυσικών κοινών, των κοινών γνώσεων (μέσω των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας) και των δημόσιων υπηρεσιών και ανέσεων. Θα μπορούσε κανείς να προσθέσει σε αυτό «την τάση των κρατών – ολοφάνερα από την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 – να προστατεύουν το ιδιωτικό κεφάλαιο μεγάλης κλίμακας, επιτρέποντάς του να προκαλέσει τον όλεθρο στους απλούς πολίτες.

Η πραγματικότητα που αποτυπώνεται στην Εκθεση Παγκόσμιας Ανισότητας αντανακλά τις ανθρώπινες επιλογές, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να αλλάξει κάνοντας άλλες επιλογές. Γι’ αυτό η έκθεση είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια πολύτιμη συλλογή χρήσιμων δεδομένων και αναλύσεων. Είναι ένας οδηγός δράσης.

Η Jayati Ghosh είναι εκτελεστική γραμματέας στην International Development Economics Associates, καθηγήτρια Οικονομικών στο University of Massachusetts Amherst και μέλος της Ανεξάρτητης Επιτροπής για τη Μεταρρύθμιση Διεθνούς Εταιρικής Φορολογίας