Ενα, δύο,… πολλά μετασύμπαντα

Από ολάνθιστους κήπους γεμάτους πεταλούδες μέχρι ρεαλιστικά μέχρι κεραίας avatar και fitness μεικτής πραγματικότητας, η ανακοίνωση αλλαγής επωνυμίας του Facebook ακολουθήθηκε από μια διάρκειας μιας ώρας εξερεύνηση των εργαλείων και των εμπειριών που μπορεί να εξελιχθούν στο όραμα της εταιρείας για το metaverse. Όπως ήταν αναμενόμενο, αυτό αύξησε σημαντικά το ενδιαφέρον, με τις αναζητήσεις για τον όρο στο Google να εκτοξεύονται. Η διαφημιστική εκστρατεία για το metaverse, εμπνευσμένη από όλο αυτό το σούσουρο, έχει εκτοξευτεί στα ύψη.

Τον περασμένο χρόνο, και ιδιαίτερα μετά την ανακοίνωση της Meta, μια πληθώρα άλλων παικτών τεχνολογίας ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους να κατασκευάσουν τα εργαλεία που θα διευκολύνουν την εμφάνιση ενός metaverse – από εταιρείες τυχερών παιχνιδιών έως κολοσσούς επιχειρηματικού λογισμικού και, φυσικά, μεγαθήρια των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Παρά την ολοένα αυξανόμενη εμφάνιση του σε καθημερινή χρήση στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ο όρος «metaverse-μετασύμπαν» εξακολουθεί εύλογα να προκαλεί σύγχυση. Αυτή τη σύγχυση προσπάθησαν να διευκρινίσουν σε μια εκτενή εργασία τους η Τζένιφερ Μακάρντλ επικεφαλής έρευνας και η Κέϊτλιν Ντόρμαν πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος στην εταιρία Improbable US Defense and National Security, ώστε να καταστήσουν τους όρους λίγο πιο κατανοητούς για τους πελάτες τους. Οι σκέψεις τους, πάνω στο θέμα είναι τουλάχιστον διαφωτιστικές.

Αν κάποιος επρόκειτο να δώσει έναν εφαρμόσιμο ορισμό, αυτός σύμφωνα με τις θα ήταν ο εξής: Ένα μετασύμπαν είναι μια σειρά διασυνδεδεμένων και εμβυθιστικών εικονικών κόσμων που προσφέρουν στους χρήστες τους μια αίσθηση (δηλαδή απεικόνιση) παρουσίας μέσω αντιπροσώπευσης και διάδρασης. Στην πραγματικότητα, ο όρος επινοήθηκε πριν πάνω από 30 χρόνια από τον Νιλ Στίβενσον στο δυστοπικό θρίλερ επιστημονικής φαντασίας του 1992 Snow Crash. Το metaverse του Στίβενσον είναι μια πολύ πιο περικλειστική και εμβυθιστική διάδοχος της εικονικής πραγματικότητας του σημερινού Διαδικτύου, ένας κόσμος απόδρασης από μια ζοφερή και άθλια πραγματικότητα. Σχεδόν δύο δεκαετίες αργότερα, το μυθιστόρημα του Έρνεστ Κλάιν Ready Player One (που γυρίστηκε ταινία από τον Στίβεν Σπίλμπεργκ) απεικόνιζε ένα μέλλον όπου τα άτομα θα μπορούσαν να διασχίσουν πολλούς εικονικούς κόσμους σε ένα σύμπαν που ονομάστηκε “the OASIS”, το οποίο μοιράζεται πολλά στοιχεία με σημερινές δημοφιλείς απόψεις για το μετσύμπαν.

Η ασάφεια που περιβάλλει τον όρο «μετασύμπαν» μπορεί να συνδεθεί με το πώς χρησιμοποιείται ο όρος στην καθομιλουμένη. Συχνά χρησιμοποιείται εναλλακτικά για να εννοεί «το ενιαίο μετασύμπαν». Στην πραγματικότητα, αυτά είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Ένα μετασύμπαν είναι ένας ενιαίος εικονικός κόσμος. Θεωρητικά, κάθε εταιρεία ή ομάδα προγραμματιστών μπορεί να δημιουργήσει ένα μετασύμπαν, όπως κάθε άτομο ή οντότητα μπορεί να δημιουργήσει το δικό του δίκτυο. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο φαίνονται να αναδύονται τα περισσότερα «μετασύμπαντα» – μια σειρά από εικονικούς κόσμους όπου οι εταιρείες διατηρούν τους διακομιστές, υπαγορεύουν τη συμπεριφορά των χρηστών και καθορίζουν τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να χρησιμοποιηθεί κάθε χώρος.

Όμως «το ενιαίο μετασύμπαν» είναι ένας ενιαίος κοινόχρηστος κόσμος που βασίζεται σε μια ανοιχτή αρχιτεκτονική, όπου διαφορετικές οντότητες και διαλειτουργικοί διακομιστές διασυνδέονται μέσω ενός κοινού συνόλου συμφωνημένων προτύπων και διεπαφών, όπως ο παγκόσμιος ιστός επιτρέπει πρόσβαση σε ποικιλία πόρων (από έγγραφα, μετεωρολογικές προβλέψεις, ή και memes με γατάκια) στο Διαδίκτυο μέσω ενός κοινού πρωτοκόλλου. Ενώ «το ενιαίο μετασύμπαν» παραμένει η φιλοδοξία πολλών προγραμματιστών και παικτών, οι προκλήσεις συντονισμού μεταξύ των διαφορετικών κοινοτήτων ενδιαφερομένων είναι από τα μεγαλύτερα προβλήματα. Η ανάπτυξη ενός κοινού πρωτοκόλλου ή προτύπου είναι ένα οργανωτικό πρόβλημα, και ως αποτέλεσμα στο εγγύς μέλλον είναι πολύ πιο πιθανό να δούμε την εμφάνιση διαφόρων κερματισμένων μετασυμπάντων.

Το γεγονός ότι οι όροι «μετασύμπαν» ή «ενιαίο μετασύμπαν» χρησιμοποιούνται συχνά ως συνώνυμα για εργαλεία εικονικής πραγματικότητας και επαυξημένης πραγματικότητας προκαλεί περισσότερη σύγχυση. Η εστίαση, ωστόσο, αποκλειστικά στην οπτικοποίηση ή στα εργαλεία μέσω των οποίων ένα άτομο μπορεί να έχει πρόσβαση στο μετασύμπαν υποτιμά τις τεχνολογίες που πιθανότατα θα οδηγήσουν στην προσέλκυση και αφοσίωση των χρηστών. Τα απίστευτα γραφικά, τα σετ μικροφώνου-ακουστικών και τα γάντια εικονικής αφής φαντάζουν φουτουριστικά και θελκτικά, αλλά μια κουραστική συνεύρεση στην οποία ο χρήστης δεν συμμετέχει διαδραστικα, ακόμη και με αυτά τα εργαλεία, θα παραμείνει μια απλή σπατάλη χρόνου με μικρή άμεση χρησιμότητα.

Για να δημιουργηθούν οι τύποι καθηλωτικών εμπειριών που μπορούν να προάγουν την παρουσία, το metaverse θα περιβάλλεται από μια σειρά τεχνολογιών: όπως ακουστικά, κινητές συσκευές, αισθητήρες, τεχνολογίες δικτύωσης, υπολογιστικά εργαλεία, εικονικές πλατφόρμες, όπως τρισδιάστατες προσομοιώσεις και εργαλεία που διευκολύνουν τη συνδεσιμότητα μεταξύ εικονικών κόσμων. Θα ενσωματώνει επίσης μηχανισμούς πληρωμής όπως τα ψηφιακά νομίσματα, μαζί με μια ποικιλία περιεχομένου και υπηρεσιών όπως παιχνίδια, τηλεοπτικές εκπομπές ή τραπεζικές συναλλαγές που παρακινούν την διασύνδεση εργασίας και διασκέδασης. Οι τεχνολογίες που υποστηρίζουν καθεμία από αυτές τις κατηγορίες παρουσιάζουν τις δικές τους δύσκολες τεχνικές προκλήσεις, γι’ αυτό οι απόψεις ποικίλλουν σχετικά με το πότε μπορεί να εμφανιστούν διάφορα «μετασύμπαντα» ή «το ενιαίο  μετασύμπαν». Κάποιοι από τους παράγοντες στον χώρο αυτό πιστεύουν ότι θα χρειαστεί λιγότερο από ένα χρόνο, ενώ άλλοι εικάζουν ότι θα μπορούσε να διαρκέσει μια δεκαετία ή και ακόμη παραπάνω.