Πόλεμος στην Ουκρανία: Πόσο πιθανή και πόσο κοντά είναι μια ειρηνευτική συμφωνία;

Κίνηση υψηλού συμβολισμού, η οποία ενισχύει την αντίσταση και το ηθικό των Ουκρανών και ανεβάζει ακόμη περισσότερο τις «μετοχές» του προέδρου τους, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αποτελεί η σημερινή επίσκεψη των πρωθυπουργών τριών χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πολιορκημένο Κίεβο. Την πρωτεύουσα των σχεδόν 4 εκατομμυρίων κατοίκων, εκ των οποίων οι μισοί σχεδόν έχουν ήδη αποχωρήσει ως πρόσφυγες, ενώ οι υπόλοιποι αισθάνονται τον ρωσικό κλοιό να σφίγγει γύρω από την πόλη (όπως και από πολλές άλλες).

Το «σήμα» που θα επιδιώξουν να στείλουν ο Πολωνός Ματέους Μοραβιέτσκι, ο Τσέχος Πετρ Φιάλα και ο Σλοβένος Γιάνεζ Γιάνσα είναι ξεκάθαρο: Οι Ουκρανοί όχι απλώς δεν είναι μόνοι, αλλά μπορούν και να φοβούνται λιγότερο, μιας και οι ηγέτες τριών χωρών δεν διστάζουν να μπουν κυριολεκτικά στη «φωτιά» των μαχών.

Το ερώτημα, ωστόσο, που κυριαρχεί εδώ και μερικές ημέρες είναι εάν – και πόσο – έχουν αυξηθεί οι πιθανότητες για μια συμφωνία γενικής κατάπαυσης του πυρός, η οποία θα μετεξελιχθεί σε εκεχειρία με πιο μόνιμα χαρακτηριστικά. Εδώ, τα μηνύματα που στέλνουν οι δύο πλευρές είναι αντιφατικά – όπως συμβαίνει, άλλωστε, με όλα τα σημαντικά ζητήματα, καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου και των δραματικών εβδομάδων που προηγήθηκαν της ρωσικής εισβολής της 24^ης Φεβρουαρίου.

Τι ισχυρίζεται ο Ζελένσκι

Αν πιστέψουμε την πλευρά της Ουκρανίας και τον σύμβουλο του Ζελένσκι, Ολέκσι Αρεστόβιτς, τότε οι ρωσικές δυνάμεις έχουν περιέλθει σε τόσο δύσκολη θέση ώστε η υπογραφή μιας ειρηνευτικής συμφωνίας είναι πλέον ορατή – το αργότερο μέχρι τον Μάιο.

«Βρισκόμαστε σε σταυροδρόμι πλέον: Είτε θα υπάρξει συμφωνία πολύ γρήγορα, μέσα σε μία-δύο εβδομάδες, με αποχώρηση στρατευμάτων και όλα τα σχετικά είτε θα υπάρξει προσπάθεια να συγκεντρωθούν δυνάμεις, ας πούμε Σύριοι, για ένα δεύτερο γύρο και, όταν τους συντρίψουμε και αυτούς, η συμφωνία θα έρθει στα μέσα ή στα τέλη Απριλίου», λέει χαρακτηριστικά σε βίντεο που δημοσιοποιήθηκε από πολλά ουκρανικά ΜΜΕ.

Η παραπάνω εκτίμηση συνάδει με πολλές από τις τελευταίες εξελίξεις: Τις δηλώσεις που είχε κάνει προ ημερών ο ίδιος ο Ζελένσκι, λέγοντας ότι ο πόλεμος έχει φτάσει σε σημείο καμπής, καθώς οι Ρώσοι δεν μπορούν να προωθηθούν και έχουν υποστεί τρομακτικές απώλειες. Την εκτίμηση των αμερικανικών και βρετανικών υπηρεσιών ότι εδώ και μερικά 24ωρα οι επιτιθέμενοι δεν έχουν σημειώσει πρόοδο σε κανένα μέτωπο. Αλλά και με τις εκατέρωθεν εκτιμήσεις πως οι διαπραγματεύσεις «πάνε καλά» σε γενικές γραμμές – ειδικά μετά τη συνάντηση Λαβρόφ-Κουλέμπα στην Αντάλεια.

Τι εικόνα δίνει το Κρεμλίνο

Αντιθέτως, η εικόνα που δίνει η Μόσχα δεν είναι τόσο αισιόδοξη. «Το έργο είναι δύσκολο και στην παρούσα κατάσταση το γεγονός και μόνο ότι συνεχίζονται είναι πιθανόν θετικό», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ σε δημοσιογράφους. «Δεν θέλουμε να κάνουμε προβλέψεις. Περιμένουμε αποτελέσματα», είπε ο Σεργκέι Λαβρόφ, σχολιάζοντας την πορεία των διμερών επαφών.

Ο ίδιος επιχείρησε, παράλληλα, να διαψεύσει τις εκτιμήσεις περί αποτυχίας του αρχικού σχεδίου και μεγάλων καθυστερήσεων στις επιχειρήσεις. «Η Ρωσία διαθέτει επαρκές δυναμικό για να φέρει σε πέρας την ειδική στρατιωτική επιχείρηση στην Ουκρανία. Η επιχείρηση προχωρά βάσει του αρχικού σχεδίου και θα ολοκληρωθεί εγκαίρως και στο σύνολό της», ισχυρίστηκε.

Η αλήθεια, βεβαίως, είναι ότι η Μόσχα δεν έχει κάνει σαφές ποιος ακριβώς είναι ο στόχος που έχει θέσει και, εφόσον τον επιτύχει, θα διακόψει τις επιθέσεις. Προφανώς δε, τα επιχειρήματα περί αποναζιστικοποίησης και αποστρατιωτικοποίησης της Ουκρανίας δεν πείθουν πολλούς, μιας και είναι μέρος του πολέμου της προπαγάνδας και της συσπείρωσης των Ρώσων.

Οι κερδισμένοι και οι χαμένοι

Είναι επίσης γεγονός ότι όσο επιμηκύνεται ο πόλεμος, αρχίζουν να ξεκαθαρίζουν οι κερδισμένοι και οι χαμένοι. Στους πρώτους ανήκουν, αναμφίβολα, οι ΗΠΑ, οι οποίες μπορούν να υπογραμμίζουν ότι δικαιώθηκαν στις προβλέψεις τους για τον χαρακτήρα της ρωσικής εισβολής (κάτι που φάνηκε να μην πιστεύει ούτε ο Ζελένσκι), ενώ ταυτόχρονα κατάφεραν να στρατεύσουν στο πλευρό τους όλο το ΝΑΤΟ.

Στους χαμένους συγκαταλέγεται, την ίδια στιγμή, η Ευρώπη, που αναγκάστηκε να κόψει πολλούς από τους δεσμούς της με τη Ρωσία, σε όλα τα επίπεδα, ενώ συνειδητοποίησε βίαια, για μια ακόμη φορά, ότι δεν είναι σε θέση να καταφέρει οτιδήποτε χωρίς τη συνδρομή των Αμερικανών.

Όσον αφορά στη Ρωσία και τον Πούτιν, ακόμη κι αν καταφέρουν να εδραιώσουν την κυριαρχία τους στο Ντονμπάς και τη νότια Ουκρανία, ελέγχοντας το μεγαλύτερο μέρος της Μαύρης Θάλασσας, η νίκη που θα έχουν πετύχει θα είναι πύρρειος. Εκτός των άλλων, επειδή θα έχουν αποκαλυφθεί πολλοί από τους μύθους αναφορικά με την ισχύ της πολεμικής τους μηχανής, καθώς και εξαιτίας των ρωγμών στην οικονομία και στις σχέσεις του Κρεμλίνου τόσο με την κοινωνία όσο και με την πανίσχυρη κάστα των ολιγαρχών.

Συντρίμμια η Ουκρανία

Τέλος, η Ουκρανία θα είναι ούτως ή άλλως χαμένη αυτού του πολέμου, παρά το γεγονός ότι αντέχει και αντιστέκεται πολύ περισσότερο από ό,τι περίμενε η πλειοψηφία. Εξάλλου, με κατεστραμμένες βασικές υποδομές και άλλες να έχουν περάσει στα χέρια των Ρώσων, με την έκτασή της να έχει συρρικνωθεί και με το 10% σχεδόν του πληθυσμού της να έχει πάρει τον δρόμο της προσφυγιάς, πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά;

Ίσως, λοιπόν, όταν αυτός ο πόλεμος τελειώσει και αρχίσει να γράφεται πιο ψύχραιμα η ιστορία του, ορισμένοι να θέσουν το ερώτημα: Μήπως ήταν προτιμότερο να μην βάλουμε ποτέ στόχο την ένταξη στο ΝΑΤΟ;