Ο πόλεμος ανάμεσα σε ρούβλι και δολάριο – Ποιος θα κερδίσει;

Η ιστορία του Δαβίδ και του Γολιάθ είναι γνωστή σε όλους. Σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη, ο μικρός Ισραηλίτης όχι μόνο δεν φοβήθηκε τον τεράστιο και αρματωμένο Φιλισταίο, αλλά κατάφερε να τον νικήσει, έχοντας για όπλο του μόνο μία σφεντόνα. Και έτσι, ο λαός του κέρδισε και τον πόλεμο.

Η ιστορία αυτή έχει ακουστεί μυριάδες φορές, κυρίως από τα στόματα των μικρών και αδύναμων, όταν σκέφτονται ή τολμούν να τα βάλουν με τους μεγάλους και ισχυρούς. Τους δίνει κουράγιο και ελπίδες ότι η μάχη δεν είναι χαμένη από χέρι και μπορούν να είναι αυτοί που θα χαμογελάσουν τελευταίοι.

Η ίδια ιστορία θα μπορούσε να έχει την αξία της και στην περίπτωση της σύγκρουσης ανάμεσα στο ρούβλι και το δολάριο. Άλλωστε, κανείς δεν θα κατηγορούνταν για υπερβολή εάν παρομοίαζε το ρωσικό νόμισμα με Δαβίδ και το αμερικανικό με Γολιάθ – τόσο μεγάλη είναι η διαφορά ισχύος τους στις διεθνείς αγορές, όπου το δολάριο αντιστοιχεί στο 60% περίπου των παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων, ενώ το μερίδιο του ρουβλίου είναι αμελητέο.

Το σύμβολο και ο νάνος

Το ερώτημα, όμως, που τίθεται είναι το εξής: Στην εποχή του ανεπτυγμένου, ολοκληρωτικού καπιταλισμού, του οποίου το δολάριο είναι το απόλυτο σύμβολο, πόσες πιθανότητες μπορεί να έχει το ρούβλι; Και πώς να τις αξιοποιήσει από τη στιγμή που οι απευθείας οικονομικές σχέσεις ΗΠΑ και Ρωσίας είναι πολύ μικρές;

Η αλήθεια είναι – και αυτό μπορούν να το επιβεβαιώσουν όλοι οι ειδικοί – ότι το νόμισμα της Ρωσίας δεν μπορεί σήμερα να «κοιτάξει στα μάτια» το αντίστοιχο των Ηνωμένων Πολιτειών. Άλλωστε, κάθε νόμισμα αντικατοπτρίζει μια συγκεκριμένη (και σε μεγάλο βαθμό εμπράγματη) οικονομική ισχύ και σε αυτό το επίπεδο, η χώρα του Βλαντιμίρ Πούτιν είναι αδύνατο να συγκριθεί με τις ΗΠΑ.

Ωστόσο – όπως επίσης έχουν αρχίσει να διαπιστώνουν  οι ειδικοί – το ρούβλι μπορεί να έχει ελπίδες εάν επιλέξει ένα έμμεσο τρόπο να πλήξει το δολάριο. Να γίνει, με άλλα λόγια, ο καταλύτης που θα επιταχύνει τη συγκρότηση ενός εναλλακτικού νομισματικού πόλου, συσπειρώνοντας και τα νομίσματα άλλων φιλόδοξων χωρών, όπως τη ρουπία της Ινδίας και, κυρίως, το γουάν της Κίνας.

Αλλαγή διαπιστώνει το ΔΝΤ

Το παραπάνω σενάριο εξετάζει ήδη σοβαρά και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, όπως φάνηκε από τα όσα είπε στους Financial Times η αναπληρώτρια γενική διευθύντριά του. «Το δολάριο θα παραμείνει κυρίαρχο και στο νέο σκηνικό, όμως μια διαφοροποίηση σε χαμηλότερο επίπεδο είναι αρκετά πιθανή. Ήδη το βλέπουμε, καθώς ορισμένες χώρες επαναδιαπραγματεύονται το νόμισμα με το οποίο εμπορεύονται», δήλωσε η Γκίτα Γκόπιναθ.

Όπως λέει η ίδια, η τάση απεξάρτησης από το δολάριο ήδη υπήρχε, κάτι που αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι πριν δύο δεκαετίες, το μερίδιό του στα διεθνή συναλλαγματικά αποθέματα ήταν αρκετά υψηλότερο, στο 70%. «Πρόκειται για μια αργή διαδικασία και η κυριαρχία του δολαρίου θα συνεχιστεί για ένα διάστημα», προσθέτει – αφήνοντας να εννοηθεί ότι κάποτε θα τελειώσει…

Goldman Sachs: Το αντίτιμο των κυρώσεων

Η Goldman Sachs προσπαθεί να περιγράψει τη διαδικασία της αλλαγής. «Εάν οι ξένοι επενδυτές αρχίσουν να είναι πιο επιφυλακτικοί όσον αφορά στην κατοχή χρέους των ΗΠΑ – για παράδειγμα, εξαιτίας διαρθρωτικών αλλαγών στο διεθνές εμπόριο αγαθών – το αποτέλεσμα μπορεί να είναι η διολίσθηση της ισοτιμίας του δολαρίου και/ή τα υψηλότερα πραγματικά επιτόκια προκειμένου αυτή να αποφευχθεί ή να επιβραδυνθεί».

Η ίδια διαπιστώνει πως «η αυξανόμενη συχνότητα της χρήσης των οικονομικών κυρώσεων από τις ΗΠΑ ως μέσου άσκησης εξωτερικής πολιτικής δημιουργεί ένα κίνητρο για τις τρίτες χώρες να διαφοροποιηθούν από την μέχρι σήμερα δεδομένη υπερεξάρτηση από το εμπόριο με ρήτρα δολαρίων».

Για να συμβεί, βεβαίως, κάτι τέτοιο αρκεί το γεγονός ότι το ρούβλι αναδείχθηκε στο νόμισμα με την καλύτερη επίδοση στον κόσμο τον Μάρτιο, καθώς μετά το «χαστούκι» που δέχθηκε η ισοτιμία του τις πρώτες δύο εβδομάδες μετά την εισβολή, στο φόντο των δυτικών κυρώσεων, τώρα τείνει να επιστρέψει στα επίπεδα που βρισκόταν πριν την 24^η Φεβρουαρίου.

Μαραθώνιος…

Το κρίσιμο είναι η Ρωσία και η οικονομία της (άρα και η κοινωνία της) να αντέξουν στην πίεση όσο ο πόλεμος συνεχίζεται και να μην εμφανίσουν ρωγμές που θα κάνουν πολλούς να συμπεράνουν ότι επίκειται κατάρρευση. Διότι τότε, όχι απλώς δεν θα επαναληφθεί η ιστορία του Δαβίδ με τον Γολιάθ, αλλά θα δικαιωθούν όσοι λένε πως όταν βγει κάποιος από το μαντρί, τον τρώει ο λύκος…

Αυτός – εκτός φυσικά από την επίδειξη ισχύος και από μια νίκη γοήτρου απέναντι στην Ευρώπη – είναι και ο στόχος του Βλαντιμίρ Πούτιν με την απόφασή του να πληρώνεται το ρωσικό φυσικό αέριο σε ρούβλια από τις «μη φιλικές χώρες».