Γεωργαντάς: Κίνητρα στους αγρότες για να αυξηθεί η εγχώρια παραγωγή

Ενός κακού μύρια έπονται. Ο πόλεμος στην Ουκρανία προκάλεσε μια πρωτοφανή ανθρωπιστική κρίση στην «καρδιά» της Ευρώπης, επιδείνωσε την ενεργειακή κρίση που ήδη εξελισσόταν από τον περασμένο Σεπτέμβριο, ενώ προσφάτως πρόσθεσε στο… λεξιλόγιο του ολέθρου και την επισιτιστική κρίση.

Οι μεταφορές τροφίμων δυσκόλεψαν, το εμπόριο βασικών αγαθών από Ρωσία και Ουκρανία διακόπηκε, οι τιμές των λιπασμάτων εκτοξεύθηκαν εξαιτίας του ρωσικού εμπάργκο αλλά και της μειωμένης παραγωγής των χημικών εργοστασίων όσο αυξάνονται οι τιμές φυσικού αερίου.

Αποτέλεσμα; Η διατροφική ανασφάλεια οδήγησε τους καταναλωτές στα σουπερμάρκετ, δημιουργώντας μια τεχνητή ζήτηση και ελλείψεις στην αγορά και ανοίγοντας κερδοσκοπικές ορέξεις.

Σε κάθε περίπτωση, όπως αναφέρει σε συνέντευξή του στο «Βήμα» ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Γιώργος Γεωργαντάς, υπάρχει επάρκεια αγαθών στην Ελλάδα και οποιαδήποτε τεχνητή έλλειψη επιχειρείται να δημιουργηθεί «δεν πρόκειται να την επιτρέψουμε». Οσο για τα φαινόμενα κερδοσκοπίας, υποστηρίζει ότι μπορούν να ανασχεθούν με τη δημιουργία του συστήματος υποχρεωτικής καταγραφής και αποστολής στοιχείων για τα αποθέματα γεωργικών προϊόντων.

Παράλληλα, όπως επισημαίνει ο ίδιος, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ) δίνει κίνητρα για να αυξηθεί η ελληνική παραγωγή. Σε αυτά περιλαμβάνονται η ένταξη του μαλακού σίτου στις συνδεδεμένες ενισχύσεις καθώς και η «απελευθέρωση» των εκμεταλλεύσεων που έχουν δηλωθεί για αγρανάπαυση ή στο καθεστώς πρασινίσματος ώστε να καλλιεργηθούν (π.χ. με καλαμπόκι, όσπρια, ψυχανθή κ.ά.).

«Οφείλουμε όλοι –η Ελλάδα ήδη το πράττει– να επανεξετάσουμε τις προτεραιότητές μας στην παραγωγή και να ενισχύσουμε προϊόντα τα οποία εισήγαμε από τις εμπόλεμες χώρες» υπογραμμίζει ο υπουργός.

Οσο για την ανάγκη στήριξης των αγροτών, η κυβέρνηση, σύμφωνα με τον κ. Γεωργαντά, θα εκμεταλλευθεί την ενεργοποίηση του αποθεματικού κρίσης της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ένα ταμείο ύψους 500 εκατ. ευρώ – ποσό προερχόμενο από τις άμεσες ενισχύσεις των αγροτών που δεν έχουν αξιοποιηθεί. Από αυτά τα κονδύλια, πάνω από 26 εκατ. ευρώ αντιστοιχούν στη χώρα μας, τα οποία μπορεί να αυξηθούν κατά 200% µε εθνικούς πόρους. Επιπλέον, αναμένονται κονδύλια και για τη στήριξη των αλιέων, ενώ ένα κονδύλι περίπου 45 εκατ. ευρώ θα κατανεμηθεί στους έλληνες κτηνοτρόφους, με βάση τον ετήσιο τζίρο του 2021, προκειμένου να εφοδιαστούν με ζωοτροφές και να μην εγκαταλείψουν τις εκμεταλλεύσεις τους.

Πόσο κοντά βρίσκεται η απειλή μιας παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης; Ανησυχείτε;   

«Είναι γεγονός ότι η Ρωσία και η Ουκρανία κάλυπταν το ένα τέταρτο της παγκόσμιας παραγωγής δημητριακών. Ωστόσο η παγκόσμια κοινότητα πρέπει να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Και από τη νέα κατάσταση πρέπει να αποκλεισθούν συνήθειες υπερκατανάλωσης, υπερβολών και σπατάλης. Ο πλανήτης μπορεί να μας θρέψει όλους, αρκεί να γίνεται σωστή διαχείριση των παραγομένων προϊόντων. Οφείλουμε όλοι – η Ελλάδα ήδη το πράττει – να επανεξετάσουμε τις προτεραιότητές μας στην παραγωγή και να ενισχύσουμε προϊόντα τα οποία εισήγαμε από τις εμπόλεμες χώρες. Ο σωστός σχεδιασμός και προγραμματισμός από τη μια και η σωστή κατανομή και διαχείριση από την άλλη, θα αποτρέψουν τον κίνδυνο μιας παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης».

Από τις αρμόδιες υπηρεσίες διαπιστώνεται ομαλή λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας στην Ελλάδα; Υπάρχει επάρκεια στην ελληνική αγορά σε βασικά καταναλωτικά αγαθά;

«Οι Ελληνες μπορούν να είναι ήσυχοι ότι δεν υφίσταται κίνδυνος επισιτιστικής κρίσης. Υπάρχει επάρκεια αγαθών, πρέπει να διασφαλίζεται και η διαθεσιμότητά τους. Η ψυχραιμία των καταναλωτών και ο από μέρους της πολιτείας έλεγχος είναι τα μεγαλύτερα όπλα απέναντι σε οποιαδήποτε τεχνητή έλλειψη επιχειρείται να δημιουργηθεί και την οποία δεν πρόκειται να επιτρέψουμε».

Οσον αφορά τα σιτηρά, για τα οποία πολύς λόγος γίνεται τις τελευταίες ημέρες, τι ποσοστό των εισαγωγών καλύπτεται από την Ουκρανία και τη Ρωσία; Από ποιες χώρες θα γίνει η αναπλήρωσή τους;

«Από τη Ρωσία και την Ουκρανία εισήγαμε περίπου το 25% της κατανάλωσης σε μαλακό σιτάρι. Στο σκληρό υπάρχει επάρκεια και κάνουμε και εξαγωγές. Οι περίπου 250.000 τόνοι μαλακού σίτου που εισήγαμε από τις εμπόλεμες χώρες έχουν ήδη αρχίσει να αντικαθίστανται με εισαγωγές από Γερμανία, Γαλλία, Ουγγαρία, Βουλγαρία και Ρουμανία, από την ΕΕ και από τον Καναδά σε ό,τι αφορά τις τρίτες χώρες».

Υπάρχει η δυνατότητα να καλυφθεί η εγχώρια κατανάλωση από ελληνικό σιτάρι;

«Για να υπάρξει κάλυψη από εγχώρια παραγωγή πρέπει να υπάρξει αύξηση της ελληνικής παραγωγής. Ως υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δίνουμε κίνητρα, όπως είναι η ένταξη του μαλακού σίτου στις συνδεδεμένες ενισχύσεις, και πιστεύουμε ότι θα υπάρξει ανταπόκριση από τους παραγωγούς μας. Παράλληλα δίνεται η δυνατότητα σε όσους αγρότες έχουν δηλώσει τις εκμεταλλεύσεις τους για αγρανάπαυση ή στο καθεστώς πρασινίσματος, να τις καλλιεργήσουν χωρίς να απολέσουν τα πλεονεκτήματα που έχουν μέσω της ΕΕ.
Πέρα από τις  εφοδιαστικές αλυσίδες που αποφάσισαν να προχωρήσουν σε προληπτικό πλαφόν σε ηλιέλαιο, άλευρα, σπορέλαια, ζάχαρη, υπάρχει προοπτική να τεθούν αντίστοιχα μέτρα σε κεντρικό επίπεδο».

Το να μπει δελτίο αγοράς τροφίμων είναι μια από τις προοπτικές που έχει εξεταστεί από την κυβέρνηση;

«Δεν είναι κάτι που μας έχει απασχολήσει, καθώς υπάρχει επάρκεια αγαθών».

Η ΕΕ υποστηρίζει σθεναρά την αποφυγή περιορισμών στις εξαγωγές τροφίμων. Υπάρχει ωστόσο περίπτωση να τεθεί πλαφόν σε εξαγωγές κάποιων ελληνικών προϊόντων;

«Η ελεύθερη αγορά λειτουργεί με κανόνες και βασικός κανόνας είναι η προσφορά και η ζήτηση. Τα πάντα εξαρτώνται από αυτήν την ισορροπία. Σε κάθε περίπτωση πάντως μέριμνά μας είναι η επάρκεια αγαθών και η κάλυψη των αναγκών της ελληνικής οικογένειας».

Προ ημερών δηλώσατε ότι «αν γεωργοί και κτηνοτρόφοι συνεχίσουν να παράγουν, δεν έχουμε να ανησυχούμε για τίποτα». Ωστόσο, έλληνες παραγωγοί προειδοποιούν ότι δεν συμφέρει να συνεχίσουν την παραγωγή τους καθώς το κόστος εισροών, εφοδίων, μεταφορών έχει εκτοξευθεί, εξαιτίας του πολέμου και του ενεργειακού «ράλι» των τιμών. Υπάρχει δημοσιονομικό περιθώριο για στήριξη των ελλήνων αγροτών; 

«Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη λειτουργεί με αίσθημα ευθύνης. Το ίδιο και οι έλληνες παραγωγοί. Σε ό,τι μας αφορά η κυβέρνηση από το φθινόπωρο φρόντισε να λάβει μέτρα για να αμβλύνει τις επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης. Ηδη έχουμε διαθέσει άνω των 200 εκατ. ευρώ αποκλειστικά για τη στήριξη των παραγωγών, οι οποίοι επωφελούνται και από τα μέτρα στήριξης του γενικού πληθυσμού που ανακοινώθηκαν πρόσφατα, τα οποία ξεπερνούν τα 1,1 δισ. ευρώ. Παρακολουθούμε την εξέλιξη της κρίσης και μήνα με τον μήνα παρεμβαίνουμε δίνοντας περαιτέρω στήριξη στους παραγωγούς μας, είτε με αποφάσεις από εθνικούς πόρους είτε ενσωματώνοντας ευρωπαϊκά κονδύλια. Σας θυμίζω ότι με ενέργειες και της χώρας μας η ΕΕ ενεργοποίησε το Ταμείο Κρίσεων για τους αγρότες κατ’ αρχάς με 500 εκατ. ευρώ, πάνω από 26 εκατ. αντιστοιχούν στη χώρα μας, τα οποία η Ελλάδα μπορεί να αυξήσει κατά 200% µε εθνικούς πόρους. Επιπλέον, στο τελευταίο Συμβούλιο Υπουργών επανέφερα το ζήτημα της στήριξης και των αλιέων, πρόταση που είχε υποβληθεί από χώρες του Νότου και την Ελλάδα. Ακόμη, θα καταβληθεί και κονδύλι περίπου 45 εκατ. ευρώ για τη στήριξη των κτηνοτρόφων προκειμένου να εφοδιαστούν με ζωοτροφές, το οποίο θα τους κατανεμηθεί με βάση τον ετήσιο τζίρο του 2021».

Πέρα από τα ζητήματα επάρκειας, ήδη παρατηρούνται σοβαρές ανατιμήσεις στο ράφι. Πώς σχεδιάζετε να αντιμετωπίσετε αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και φαινόμενα κερδοσκοπίας; 

«Ηδη έχουμε λάβει μέτρα. Η κυβέρνηση την προηγούμενη εβδομάδα ψήφισε ειδική διάταξη για αποτροπή κάθε σκέψης κερδοσκοπίας. Η δημιουργία συστήματος υποχρεωτικής καταγραφής και αποστολής στοιχείων για τα αποθέματα γεωργικών προϊόντων σε συνδυασμό με τους αυστηρούς ελέγχους είναι αποτρεπτικοί σε κάθε πιθανή κερδοσκοπική διάθεση».

Η ΕΕ στην εργαλειοθήκη της δίνει τη δυνατότητα στα κράτη-μέλη να εφαρμόσουν μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ ώστε να συγκρατηθούν οι τιμές λιανικής. Θα το εφαρμόσετε; Ποια άλλα «εργαλεία» θα χρησιμοποιήσετε για τη συγκράτηση των τιμών; 

«Η κρίση βρίσκεται σε εξέλιξη. Την παρακολουθούμε με προσοχή και παρεμβαίνουμε στοχευμένα, ώστε να έχουμε και επάρκεια και διαθεσιμότητα αγαθών. Στη φαρέτρα μας υπάρχουν όπλα, τα οποία θα χρησιμοποιούμε ανάλογα με την εξέλιξη της κρίσης και την ανάγκη συμμόρφωσης των τιμών σε λογικά επίπεδα».