Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα: Τι ζητάει η Λαγκάρντ στην Αθήνα

Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να συνεχίζεται και την κατάσταση στη Μέση Ανατολή να κλιμακώνεται, ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, υποδέχεται την ερχόμενη Πέμπτη 26 Οκτωβρίου στην Αθήνα, του ευρωπαίους ομολόγους του.

«Γεράκια» και «περιστέρια» καλούνται να λύσουν τις διαφορές που άφησαν ανοικτές στη συνεδρίαση της 14ης Σεπτεμβρίου, όταν  η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε, την 10η διαδοχική αύξηση των επιτοκίων της, ανεβάζοντας το βασικό επιτόκιο της ζώνης του ευρώ στο 4%, στο υψηλότερο -ιστορικά- επίπεδο.

Τότε, οι ευρωπαίοι τραπεζίτες δεν συμμερίστηκαν τις απόψεις των πιο μετριοπαθών φωνών, που ζητούσαν μία παύση στην επιθετική νομισματική πολιτική, και εξακολουθούν να προκρίνουν ως βασική προτεραιότητα τον έλεγχο των τιμών, σε βάρος της ανάπτυξης.

Και παρά το γεγονός ότι οικονομολόγοι και επενδυτές θεωρούν στις αναλύσεις τους ότι το επίπεδο του 4% είναι το όριο στο κόστος δανεισμού στον τρέχοντα κύκλο σύσφιγξης, η επικεφαλής της ΕΚΤ απέφυγε να σηματοδοτήσει το τέλος.

Επιτόκια: Τέλος η σύσφιγξη αλλά η χαλάρωση θα αργήσει, εκτιμούν οικονομολόγοι στο Reuters

Η νέα μεταβλητή

Στη δύσκολη εξίσωση της διαμόρφωσης της νομισματικής πολιτικής, έρχεται να προστεθεί μία ακόμα μεταβλητή: η ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή καθιστά επισφαλή κάθε πρόβλεψη για την πορεία των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, και κατ΄επέκταση για την εξέλιξη του πληθωρισμού.

Η ίδια η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, μιλώντας την περασμένη Δευτέρα στο Eurogroup, μοιράστηκε με τους υπουργούς Οικονομικών την ανησυχία της για τις εξελίξεις στο Ισραήλ, και την ευρύτερη περιοχή. Τόνισε επίσης, ότι η ΕΚΤ παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στις ενεργειακές τιμές.

Αναλυτές τονίζουν ότι, ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς μπορεί να δυσχαιράνει το έργο των κεντρικών τραπεζών στη μάχη τους για την πάταξη του πληθωρισμού.

Στην Αθήνα

Με οικοδεσπότη τον Γιάννη Στουρνάρα, εκ των περιστεριών της ΕΚΤ, οι ευρωπαίοι τραπεζίτες καλούνται την Πέμπτη να αποφασίσουν αν θα συνεχίσουν με τις αυξήσεις των επιτοκίων, ή θα κάνουν μία παύση -όπως έχει κάνει και η Fed.

Εξάλλου, όπως διαφαίνεται, το μάντρα που κυριαρχεί πλέον στην νομισματική πολιτική είναι «υψηλά [επιτόκια] για περισσότερο», αφήνοντας το τρέχον επίπεδο να λειτουργήσει και να περάσει στο σύνολο της οικονομίας.

Σε αυτή τη φάση, τα επικρατέστερα σενάρια θέλουν την ΕΚΤ να διατηρεί αμετάβλητα τα επιτόκια όχι μόνον στη συνεδρίαση της 26ης Οκτωβρίου αλλά και σε αυτήν της 14ης Δεκεμβρίου. Την ίδια ώρα, έξι πηγές που μίλησαν στο Reuters θεωρούν πως είναι πολύτιμη η ευελιξία του ΡΕΡΡ (Pandemic Emergency Purchase Programme), παροτρύνοντας την ΕΚΤ να παραμερίσει προσωρινά τη συζήτηση για τον τερματισμό του προγράμματος.

Το ΡΕΡΡ

Η συζήτηση για τη διατήρηση της ευελιξίας του ΡΕΡΡ ξεκίνησε στις  αρχές του μήνα αφού τα σχέδια της Ρώμης για την αύξηση των δημοσίων δαπανών κατά 15,7 δισ. ευρώ και κατ’ επέκταση  του δημοσιονομικού ελλείμματος στο 4,3% του ΑΕΠ μέσα στο 2024 επανέφεραν φόβους για τη βιωσιμότητα του ιταλικού χρέους, ένα από τα υψηλότερα στην Ευρωζώνη.
Οι φόβοι αυτοί οδήγησαν προς στιγμήν το spread ανάμεσα στα 10ετή ιταλικά και γερμανικά ομόλογα στο υψηλό 10μήνου. Σε αυτή τη φάση έχουν παγώσει οι νέες τοποθετήσεις σε κρατικά ομόλογα στο ΡΕΡΡ καθώς έχει παρέλθει η οικονομική κρίση της πανδημίας. Η ΕΚΤ, όμως, δεσμεύτηκε πως θα αντικαθιστά κρατικούς τίτλους που λήγουν με νέους, τουλάχιστον, έως τα τέλη του 2024.

«Δύσκολη» απόφαση

Υπενθυμίζεται ότι μετά την προηγούμενη συνεδρίαση, μιλώντας στον «ΟΤ» ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, είχει μιλήσει για «μια δύσκολη απόφαση, γιατί τα επιχειρήματα και από τις δύο πλευρές ήταν κατά βάση σωστά».

Υπογράμμισε τότε ότι είτε προχωρούσαν σε αύξηση, είτε έκαναν παύση, ουδείς θα μπορούσε να αμφισβητήσει την κίνησή τους. Και σημείωσε πως επικράτησε η άποψη της πλειοψηφίας, αφήνοντας ωστόσο ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα, με δεδομένο πως ο πληθωρισμός παραμένει υψηλότερα από τον στόχο.

Ο κ. Στουρνάρας ερωτηθείς τότε για τη συνεδρίαση της Αθήνας επεσήμανε ότι το πιο πιθανόν είναι ότι θα πάμε σε παύση των αυξήσεων.

Σιωπηρή περίοδος

Έως τότε τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ  θα είναι σε άτυπη ομερτά, όπως ορίζουν και οι κανονισμοί της κεντρικής τράπεζας.

Πρόκειται για τη λεγόμενη θεσμοθετημένη «σιωπηρή περίοδο» πριν από καίριες συνεδριάσεις.

Αυτό σημαίνει ότι αποφεύγουν τη διατύπωση σχολίων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις προσδοκίες σχετικά με τις αποφάσεις νομισματικής πολιτικής, για χρονικό διάστημα επτά ημερών πριν από τη διεξαγωγή της συνεδρίασης. Συνεπώς, η αλληλεπίδρασή τους με τα μέσα ενημέρωσης και τους συμμετέχοντες στην αγορά (π.χ. συνεντεύξεις ή ομιλίες στο πλαίσιο συνεδρίων) είναι περιορισμένη κατά την περίοδο που προηγείται τέτοιων συνεδριάσεων.

Γιατί τηρεί η ΕΚΤ σιωπηρή περίοδο; Όπως αναφέρεται στην επίσημη ιστοσελίδα της ΕΚΤ, οι χρηματοπιστωτικές αγορές είναι πολύ ευαίσθητες ως προς τις πληροφορίες που κοινοποιεί μια κεντρική τράπεζα πριν από τις συνεδριάσεις της με θέμα τη νομισματική πολιτική. Για τον λόγο αυτόν, πολλές κεντρικές τράπεζες τηρούν κάποια μορφή σιωπηρής περιόδου προκειμένου να αποτρέψουν την πρόκληση υπερβολικής αστάθειας στις αγορές ή άσκοπες φημολογίες πριν από προγραμματισμένες συνεδριάσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αποφάσεις για τα επιτόκια ή για άλλα θέματα νομισματικής πολιτικής.