Ε9: Δήλωση αλλαγών στην περιουσιακή κατάσταση των φορολογουμένων για το 2023

Αναμένοντας να «τρέξουν» οι φορολογικές υποχρεώσεις του 2024, πρώτη – πρώτη έρχεται η υποχρέωση για την πληρωμή του ΕΝΦΙΑ, τα εκκαθαριστικά του οποίου, για το 2024, περιμένουμε μέχρι το τέλος Μαΐου. Να θυμίσουμε ότι με τις αλλαγές που υπέστη ο νόμος για τον ΕΝΦΙΑ [ν.4223 (ΦΕΚ Α’ 287/31-12-2013)], ο φόρος εξοφλείται σε 10 δόσεις.

«Άρθρο 8. Πληρωμή του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων:

1. Ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. καταβάλλεται σε έως δέκα (10) ισόποσες μηνιαίες δόσεις, καθεμιά από τις οποίες δεν μπορεί να είναι μικρότερη των δέκα (10) ευρώ, και από τις οποίες η πρώτη δόση καταβάλλεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μήνα έκδοσης της πράξης προσδιορισμού φόρου, εφόσον η πράξη προσδιορισμού φόρου εκδοθεί μέχρι τις 15 του μήνα αυτού, άλλως μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα από την έκδοση της πράξης προσδιορισμού φόρου, οι δε επόμενες δόσεις μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα κάθε επόμενου μήνα και η τελευταία δόση καταβάλλεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του Φεβρουαρίου του επόμενου έτους.»

Προσοχή:

Με τροπολογία που κατατέθηκε σε νομοσχέδιο στη Βουλή προτείνονται τα ακόλουθα:

1.α. Απαλλάσσονται από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.). κατά το αναφερόμενο χρονικό διάστημα, ακίνητα σε περιοχές που έχουν κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας λόγω σεισμού, πυρκαγιάς ή πλημμύρας.

Εφόσον διαπιστωθεί ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις χορήγησης της προαναφερόμενης απαλλαγής, ο φόρος βεβαιώνεται και καταβάλλεται εφάπαξ, εντόκως.

β. Διευρύνεται το χρονικό πεδίο της απαλλαγής του ΕΝ.Φ.Ι.Α. (και για το έτος 2024) στα αναφερόμενα ακίνητα, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα.

2. Αυξάνεται ο μηνιαίος αριθμός δόσεων καταβολής του ΕΝ.Φ.Ι.Α. από δέκα (10) σε δώδεκα (12). Ειδικά για το τρέχον οικονομικό έτος ο αριθμός των μηνιαίων δόσεων καταβολής του ΕΝ.Φ.Ι.Α. ορίζεται σε έντεκα (11).

3. Επανακαθορίζεται η προθεσμία υποβολής δήλωσης στοιχείων ακινήτων κατά τα ειδικότερα οριζόμενα.
Συγκεκριμένα τα Ε9 από το 2025 θα υποβάλλονται μέχρι και την 31η Ιανουαρίου του επόμενου έτους, ενώ ειδικά για το έτος 2024, η δήλωση υποβάλλεται μέχρι και την 8η Μαρτίου 2024.

4. Επανακαθορίζεται το πλαίσιο χρηματοδότησης της οικονομικής ενίσχυσης του άρθρου 99 του ν. 5079/2023. σχετικά με τη στήριξη του τουρισμού της νήσου Ρόδου για το έτος 2024. ώστε να καλύπτεται από τον τακτικό προϋπολογισμού του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αντί από το εθνικό σκέλος του Π.Δ.Ε. του ίδιου Υπουργείου.

Υποβολή Δήλωσης Ε9

Πριν από την έκδοση όμως από την έκδοση του εκκαθαριστικού , πρέπει οι ιδιοκτήτες που απόκτησαν ακίνητο ή είχαν την οποιαδήποτε αλλαγή στην περιουσιακή τους κατάσταση, μέσα στο 2023 να δηλώσουν αυτή την αλλαγή και να διασφαλίσουν ότι ο ΕΝΦΙΑ που θα κληθούν να καταβάλουν το 2024 είναι σωστός.

Σύμφωνα με το νόμο η προθεσμία για την υποβολή των αλλαγών στην περιουσιακή κατάσταση πρέπει να υποβληθούν μέσω του εντύπου της Δήλωσης Στοιχείων Ακινήτων (έντυπο Ε9).

Από την 1η Ιανουαρίου 2021 και μετά, για τη σύσταση, απόκτηση και κάθε άλλη μεταβολή στα δικαιώματα της παραγράφου 1 του άρθρου 23 του ν.3427/2005, ο υπόχρεος σε υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων υποβάλλει αυτήν, μέχρι την 31η Μαρτίου του επόμενου έτους από την ημέρα της σύστασης, απόκτησης και κάθε άλλης μεταβολής στα δικαιώματα αυτά, πλην της κληρονομικής διαδοχής, για την οποία ο φορολογούμενος υποχρεούται σε υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα της λήξης της προθεσμίας αποποίησης της κληρονομιάς.

Τι μεταβολές δηλώνουμε

Μεταβολές που πρέπει να δηλωθούν αφορούν την προσθήκη νέου ακινήτου ή δικαιωμάτων επί ακινήτων μέσω αγοράς, δωρεάς, γονικής παροχής ή κληρονομιάς, διαγραφή ακινήτου λόγω πώλησης ή άλλης μεταβίβασης. Ακόμη πρέπει να δηλωθούν όλες οι αλλαγές που έχουν συντελεστή μέσα στο 2023 από τακτοποίηση αυθαίρετων χώρων , η αλλαγών που προέρχονται από τακτοποίηση ακινήτων ή λόγω νέων τοπογραφικών για την εγγραφή των ακίνητων στο Κτηματολόγιο.

Με την δήλωση των αλλαγών αυτών μέσω του εντύπου Ε9 , έχουμε την τροποποίηση της εικόνας της περιουσιακής κατάσταση του φορολογούμενου με συνέπεια την αλλαγή, θετικά ή αρνητικά, του ύψους του του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) που θα κληθούν να πληρώσουν.

Για τους κληρονόμους ακίνητης περιουσίας

Αλλαγές επήλθαν και στην υποβολή της Δήλωσης Στοιχείων Ακινήτων (Ε9) και για τους κληρονόμους.

Ποιο συγκεκριμένα, οι κληρονόμοι με τον θάνατο που ιδιοκτήτη των δικαιωμάτων θα πρέπει να ενημερώσουν το έντυπο Ε9 ως κάτωθι:

α) από τους εκ διαθήκης κληρονόμους κατά το ποσοστό τους, εφόσον έχει δημοσιευθεί διαθήκη μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του προηγούμενου της δήλωσης έτους,

β) από τους εξ αδιαθέτου κληρονόμους κατά το ποσοστό τους, εφόσον δεν έχει δημοσιευθεί διαθήκη μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του προηγούμενου της δήλωσης έτους,

γ) από τους μετά από αποποιήσεις κληρονόμους κατά το ποσοστό τους, από το επόμενο έτος του θανάτου του κληρονομουμένου ή, στην περίπτωση που έχει δημοσιευθεί διαθήκη, από το επόμενο έτος της δημοσίευσης αυτής, χωρίς την επιβολή προστίμου, εφόσον η δήλωση υποβληθεί μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα της λήξης της προθεσμίας αποποίησης.».

Διαδικασία

Α. Εάν επιθυμείτε να υποβάλετε δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9) θα πρέπει αφού διαβάσετε προσεκτικά τις οδηγίες χρήσης της εφαρμογής καθώς και τις συχνές ερωτήσεις – απαντήσεις που σας αφορούν, να ακολουθήσετε τα παρακάτω βήματα:

• Επιλέξτε το έτος που θέλετε να υποβάλλετε Ε9 και από τις διαθέσιμες ενέργειες της αρχικής σελίδας, επιλέξτε δημιουργία δήλωσης Ε9 για να προβείτε στις απαραίτητες τροποποιήσεις της περιουσιακής σας κατάστασης.

• Μπορείτε να εισάγετε/μεταβάλλετε/διαγράψετε ακίνητο των πινάκων 1 (κτίσματα και οικόπεδα) και 2 (γήπεδα).

• Εάν εισάγετε ακίνητο, συμπληρώστε όλα τα υποχρεωτικά πεδία που αφορούν τα περιγραφικά στοιχεία του ακινήτου (τετραγωνικά μέτρα, είδος εμπράγματου δικαιώματος, ποσοστό συνιδιοκτησίας κ.τ.λ.) και επίσης κάντε γεωγραφικό εντοπισμό του ακινήτου είτε μέσω επιλογής του νομού, δημοτικού διαμερίσματος και δρόμων οικοδομικού τετραγώνου είτε μέσω επιλογής ανοίγματος του χάρτη Αντικειμενικού Προσδιορισμού Αξίας Ακινήτων.

• Εάν μεταβάλλετε ακίνητο, τροποποιήστε μόνο τα περιγραφικά στοιχεία για τα οποία απαιτείται τροποποίηση.

• Από το έτος 2013 και μετά, κατά την οριστική υποβολή των δηλώσεων Ε9, ζητείται υποχρεωτικά η αναγραφή του αριθμού παροχής ρεύματος στα κτίσματα στα οποία έχετε πλήρη κυριότητα ή επικαρπία.

• Από το έτος 2014 και μετά, ανάλογα με την αιτία εισαγωγής/μεταβολής/διαγραφής ακινήτου που θα επιλέξετε, θα πρέπει να συμπληρώσετε τα υποχρεωτικά πεδία που ζητούνται και αφορούν στοιχεία συμβολαίων (αριθμός και ημερομηνία συμβολαίου, Α.Φ.Μ. συμβολαιογράφου), στοιχεία διαθήκης εφόσον υπάρχει (αριθμός και ημερομηνία δημοσίευσης, ημερομηνία θανάτου) κ.λπ.

• Κατά την οριστική υποβολή δήλωσης Ε9, μπορεί να ζητηθεί η μεταβολή συγκεκριμένων ακινήτων λόγω ελλείψεων στα στοιχεία τους.

• Οποιαδήποτε ενέργεια κάνετε, αποθηκεύεται προσωρινά.

• Όταν ολοκληρώσετε τις μεταβολές της περιουσιακής σας κατάστασης, ελέγξτε το πως έχει διαμορφωθεί μέσω της προεπισκόπησης περιουσιακής κατάστασης.

• Επιλέξτε οριστική υποβολή της δήλωσης Ε9 και εάν επιθυμείτε, μεταφορά της δήλωσης στο επόμενο έτος.

Από τις διαθέσιμες ενέργειες μπορείτε να εκτυπώσετε τις υποβληθείσες δηλώσεις Ε9, την περιουσιακή σας κατάσταση και τα εκκαθαριστικά σημειώματα Φ.Α.Π. /πράξεις διοικητικού προσδιορισμού ΕΝ.Φ.Ι.Α.

Χωρίς πρόστιμο οι αλλαγές στο Ε9

Πρώτη αλλαγή που θα επηρεάσει την υποβολή του Ε9 και κατά συνέπεια την βάση υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ, έγινε με τον νόμο ν. 4764/2020 (ΦΕΚ Α’ 256/23-12-2020). Σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 73 του ν. 4607/2019, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή της από την παράγραφο 1 του άρθρου 76 του ν. 4764/2020, ορίζονται τα εξής:

“3. Για εκπρόθεσμες τροποποιητικές δηλώσεις στοιχείων ακινήτων (Ε9) ετών 2010 και επόμενων, που υποβλήθηκαν ή θα υποβληθούν από τις 31.12.2014 μέχρι την ανάρτηση των κτηματολογικών στοιχείων στο σύνολο της Ελληνικής Επικράτειας, όπως αυτή προκύπτει από σχετική διαπιστωτική πράξη του Δ.Σ. του Ν.Π.Δ.Δ. «Ελληνικό Κτηματολόγιο», η οποία κοινοποιείται προς τον Υπουργό Οικονομικών, δεν επιβάλλονται το πρόστιμο του άρθρου 54 του ν. 4174/2013 ή το αυτοτελές πρόστιμο του άρθρου 4 του ν. 2523/1997. Πρόστιμα που έχουν βεβαιωθεί δεν διαγράφονται. Πρόστιμα που έχουν καταβληθεί, δεν επιστρέφονται.”

Σύμφωνα με την Αιτιολογική Έκθεση, της τροποποίησης:

«Με τις προτεινόμενες τροποποιήσεις παρέχεται η δυνατότητα στους φορολογουμένους να διορθώσουν την περιουσιακή τους κατάσταση, υποβάλλοντας τροποποιητική δήλωση στοιχείων ακινήτων χωρίς πρόστιμα έως την ανάρτηση των κτηματολογικών στοιχείων στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας. Ουσιαστικά γίνεται επέκταση της τροποποιούμενης διάταξης, καθώς διευρύνεται το ήδη ευνοϊκό για τους φορολογουμένους καθεστώς. Η ρύθμιση συντελεί τόσο στην ορθή απεικόνιση των ακινήτων στο ΟΠΣ Περιουσιολόγιο Ακινήτων που τηρείται στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, όσο και -κυρίως- στην ορθή απεικόνιση αυτών στο Εθνικό Κτηματολόγιο. Επιπλέον, θα ενισχύσει τη σχέση εμπιστοσύνης κράτους-πολίτη, καθώς αφήνει μεγάλο χρονικό περιθώριο υποβολής δηλώσεων στοιχείων ακινήτων (Ε9) χωρίς επιβολή προστίμων, όταν οι δηλώσεις αυτές στερούνται φορολογικού ενδιαφέροντος.

Η κατάργηση της παραγράφου 4 του άρθρου 73 του ν. 4607/19 προτείνεται δεδομένου ότι η ρύθμιση, που αυτή περιέχει, περιλαμβάνεται ήδη στην προτεινόμενη τροποποίηση της παραγράφου 3 του αυτού άρθρου και νόμου. Η κατάργηση επιβολής προστίμων απαιτεί την ψήφιση διάταξης νόμου».

Σε κάθε περίπτωση, μετά την ηλεκτρονική υποβολή διορθωτικής δήλωσης Ε9, για κάθε ένα από τα έτη 2014-2023, θα εκδοθεί νέο εκκαθαριστικό σημείωμα ΕΝΦΙΑ. Αν από την υποβολή της κάθε διορθωτικής δήλωσης Ε9 προκύψει μείωση του αρχικώς βεβαιωθέντος ΕΝΦΙΑ για κάθε ένα από τα έτη 2014-2023, τότε το συνολικό ποσό των μειώσεων θα συμψηφιστεί είτε με ληξιπρόθεσμες είτε με μη ληξιπρόθεσμες οφειλές του φορολογουμένου.

Αλωνιάτης Απόστολος
Οικονομολόγος – φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.