Θεσσαλονίκη: Σε ρότα ανάταξης οι υποδομές με την καχυποψία να βασιλεύει

Μία νέα, ριζικά διαφορετική πόλη, σε μακρινό βέβαια ορίζοντα 15ετίας, μπορούν να ονειρεύονται οι Θεσσαλονικείς καθώς δύο εμβληματικά projects για την νύμφη του Θερμαϊκού, εκ πρώτης όψεως, φαίνεται να μπαίνουν σε τροχιά υλοποίησης, με βάση όσα ανακοινώθηκαν αυτή την εβδομάδα.

ΟΣΕΘ: Τη Δευτέρα τα πρώτα ηλεκτρικά λεωφορεία στους δρόμους της Θεσσαλονίκης

Η κεντρική γραμμή του μετρό, αν πιστέψουμε τις επανειλημμένες διαβεβαιώσεις των αρμοδίων, θα τεθεί σε εμπορική λειτουργία τον προσεχή Νοέμβριο, η ανάπλαση της ΔΕΘ θα πάρει τον χρόνο της με το πρώτο χρονοδιάγραμμα να «δείχνει» 2031 ενώ μετά το 2040 το μετρό θα «σφυρίζει» σε όλη την πόλη.

H Θεσσαλονίκη, που βλέπει τα έργα στην Αθήνα να τρέχουν και στην δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας να βαλτώνουν επί δεκαετίες, διψά για οραματικά projects τα οποία θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για να απολαύσει την ευημερία που της αξίζει και να δρέψει τους καρπούς της προόδου. Σήμερα οι συγκοινωνιακές υποδομές της πόλης έχουν ξεπεράσει τα όριά τους με την κατάστασή τους να χαρακτηρίζεται επιεικώς «τραγική».

Μαθημένα τα βουνά από τα χιόνια θα μπορούσε να πει κάποιος καθώς οι Θεσσαλονικείς έχουν χορτάσει από κούφια λόγια και ανέξοδες υποσχέσεις του «αθηναϊκού» κράτους. Ενώ φαίνεται να δρομολογούνται βαρύνουσας αξίας project, θα φτάσει… 2040 για να δουν ολοκληρωμένο δίκτυο μετρό που θα καλύπτει τις ανάγκες μίας πόλης 1,5 εκατ. κατοίκων.

Ώρα για πράξεις

Οι διαπιστώσεις, εύκολες και ανέξοδες, έχουν ξεπεραστεί από την ίδια τη ζωή. Το τι χρειάζεται να γίνει, σε γενικές γραμμές, έχει συμφωνηθεί, ζητούμενο είναι ο τρόπος που θα επιτευχθεί. Όραμα, προοπτική, δράση, απτά αποτελέσματα, συντονισμός των αρμόδιων φορέων, βούληση, συνέργειες, συμμαχίες, μακριά από μικροπολιτικές λογικές και αποσπασματικές κινήσεις εντυπωσιασμού με ορόσημο τις επόμενες εκλογές, είναι αναγκαίες και ικανές συνθήκες για να αλλάξει επίπεδο η περιοχή, έστω και με ορίζοντα, το 2040.

Πλησιάζει το μετρό αλλά με… δόσεις

Η βασική γραμμή του μετρό θα τεθεί σε λειτουργία τον Νοέμβριο του 2024. Από Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό έως Νέα Ελβετία, η Θεσσαλονίκη θα έχει ένα μετρό μήκους 9,6 χλμ., 13 σταθμών, που θα εξυπηρετεί περί τους 200.000 επιβάτες ημερησίως. Όταν μέσα στο 2025 μπει σε λειτουργία η επέκταση προς Καλαμαριά, μήκους επιπλέον 4,8 χλμ και 5 σταθμών, το μετρό θα έχει συνολικό μήκος περίπου 14,5 χλμ, 18 σταθμούς και θα εξυπηρετεί περί τις 300.000 επιβάτες.

Οι σταθμοί του βασικού έργου του μετρό Θεσσαλονίκης είναι: Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός, Πλατεία Δημοκρατίας, Βενιζέλου, Αγίας Σοφίας, Συντριβάνι, Πανεπιστήμιο, Παπάφη, Ευκλείδης, Φλέμινγκ, Ανάληψη, 25ης Μαρτίου, Βούλγαρη, Νέα Ελβετία.

Με βάση την ΜΑΜΘ (Μελέτη Ανάπτυξης Μετρό Θεσσαλονίκης) που παρουσιάστηκε αυτή την εβδομάδα, το 2040, δηλαδή μετά από… 16 χρόνια, η Θεσσαλονίκη θα έχει ένα ολοκληρωμένο δίκτυο μετρό που θα καλύπτει σχεδόν του σύνολο του αστικού ιστού. Δυτικά και βόρεια θα φτάνει ως Κορδελιό, Άνω Εύοσμο και τα νοσοκομεία, ενώ βορειοανατολικά βάζει πλώρη για Τούμπα, Χαριλάου, ως τα Πατριαρχικά της Πυλαίας. Μετά τη Μίκρα χαράσσει ρότα για Αεροδρόμιο και Thess INTEC χωρίς να αποκλείεται επέκταση σε Θέρμη και Περαία

O σχεδιασμός προβλέπει τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου δικτύου μετρό, με δύο γραμμές, συνολικού μήκους – μαζί με τις υπό ολοκλήρωση υποδομές – περίπου 48 χλμ., που περιλαμβάνει – συνολικά – 44 σταθμούς. Στην μελέτη περιγράφονται η βόρεια επέκταση της κύριας γραμμής προς Σταυρούπολη, το τμήμα Άνω Εύοσμος – Αγία Κυριακή, που διατρέχει τις περιοχές Χαριλάου και Τούμπα, η νότιο-ανατολική επέκταση της κύριας γραμμής προς το Αεροδρόμιο και το τμήμα προς Κορδελιό.

Ψάχνοντας 4,5 δισ. ευρώ

Οι λεπτομέρειες, η χάραξη, οι σταθμοί και το τελικό κόστος των επεκτάσεων και της νέας γραμμής του μετρό προφανώς θα προκύψουν από την ωρίμανση του έργου όταν εκκινήσουν οι απαραίτητες διαδικασίες (μελέτες, προμελέτες, μέθοδος κατασκευής, διαγωνισμοί κτλ). Η χρηματοδότηση, πέριξ των 4,5 δισ. ευρώ, θα προέλθει από ευρωπαϊκά κονδύλια και πιθανώς χαμηλότοκα δάνεια από την ΕΤΕπ με την συνδρομή, εφόσον απαιτηθεί, και εθνικών πόρων.

Αξίζει να σημειωθεί πως πάνω από 2 δισ. ευρώ έχουν κοστίσει μέχρι σήμερα η βασική γραμμή και η επέκταση προς Καλαμαριά.

Αναταράξεις στο Flyover

Kαίριο ρόλο στην κυκλοφοριακή αποσυμφόρηση της Θεσσαλονίκης θα παίξει, πέρα από το μετρό, και το Flyover (κατασκευή υπέργειου άξονα στην ανατολική περιφερειακή της πόλης) το οποίο για την ώρα παλεύει να παλεύει να αποφύγει τα δικαστικά μπλεξίματα (εκκρεμεί απόφαση του ΣτΕ για αναστολή ή μη των εργασιών) και να… απογειωθεί.

Το έργο, που υλοποιείται με το μοντέλο ΣΔΙΤ, έχει συνολικό προϋπολογισμό 478 εκατ. ευρώ. Η κοινοπραξία των ανάδοχων του έργου, AVAX και Mytilineos, οφείλει τα πρώτα τέσσερα χρόνια  να κατασκευάσει το έργο και τα υπόλοιπα 26 οφείλει να το συντηρεί και να το λειτουργεί.

Το Flyover προβλέπεται να παραδοθεί έως τον Μάιο του 2027, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα του υπουργείου Υποδομών.

Η ΔΕΘ αλλάζει πρόσωπο μετά το 2030…

Την εβδομάδα αυτή είχαμε και ανακοινώσεις από το Υπερταμείο για το άλλο μεγάλο project που θα αλλάξει την καρδιά της Θεσσαλονίκης, την ανάπλαση της ΔΕΘ (θα την «τρέξει» η Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας του ΤΑΙΠΕΔ) η οποία αναμένεται να ξεκινήσει το 2026 (προκήρυξη διαγωνισμού το 2025) και να ολοκληρωθεί μετά το 2031. Ο εκτιμώμενος προϋπολογισμός αγγίζει τα 300 εκατ. ευρώ. Το έργο θα ανατεθεί σε ιδιώτη, έπειτα από διεθνή διαγωνισμό, με σύμβαση παραχώρησης διάρκειας 35 ετών.

Βάσει του σχεδίου που έχει προκριθεί, θα δημιουργηθεί υπερσύγχρονο συνεδριακό κέντρο χωροθετημένο στην περιοχή προς τη Λεωφόρο Στρατού και την 3ης Σεπτεμβρίου και ξενοδοχείο εμβληματικής μορφής, περίπου 150 δωματίων, προς την πλευρά της οδού Αγγελάκη.

Σχεδόν το 6ο% θα είναι κοινόχρηστος χώρος, αστικό πάρκο με έντονο το υδάτινο στοιχείο. Το νέο εκθεσιακό, θα έχει τέσσερα εκθεσιακά περίπτερα, μαζί με το συνεδριακό, συνολικής δόμησης 47.000 τ.μ. και 1.100 θέσεις πάρκινγκ, business center και ξενοδοχείο boutique. Τα δύο τελευταία θα παραχωρηθούν σε ιδιώτη για 35 χρόνια.

Η ανάπλαση θα γίνει μέσω ΣΔΙΤ, με δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση. Το δημόσιο θα εισφέρει 120 εκατ. (από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και το Περιφερειακό Πρόγραμμα ΕΣΠΑ της Κεντρικής Μακεδονίας) ενώ από ιδιώτες και τραπεζικό δανεισμό θα προέλθουν τα υπόλοιπα 180 εκατ. ευρώ.

Βέβαια δεν διευκρινίζεται το ακριβές ποσό που θα βάλει ο ιδιώτης, συνεπώς αν δανειστεί η ΔΕΘ – Ηelexpo δεν αποκλείεται η δημόσια συμμετοχή να ξεπεράσει κατά πολύ τα 120 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση «ο δημόσιος χαρακτήρας της ΔΕΘ-HELEXPO διασφαλίζεται οριστικά, καθώς η εταιρεία παραμένει 100% θυγατρική του Υπερταμείου». Βέβαια, όπως συμβαίνει και σήμερα, o ιδιώτης θα μπορεί σε συνεννόηση με την ΔΕΘ να εκμεταλλεύεται εμπορικά εκθεσιακούς και συνεδριακούς χώρους.

Σε κάθε περίπτωση η πορεία του project, δεδομένου και του βεβαρημένου ιστορικού της Θεσσαλονίκης όταν εξαγγέλεται πομπωδώς ένα μεγάλο έργο υποδομών, μόνο ανέφελη δεν προμηνύεται καθώς όποιος βάλει λεφτά (ήδη εκφράζεται ενδιαφέρον από εταιρείες Real Estate) θα απαιτήσει και κάποια ανταλλάγματα τα οποία δεν είναι σίγουρο πως «καλύπτει» το σχέδιο που ανακοινώθηκε.