Επιτόκια: Το σκεπτικό πίσω από τη μείωση της ΕΚΤ

Το σκεπτικό πίσω από την απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, να μειώσει τα επιτόκια στις αρχές Ιουνίου, αποκαλύπτουν τα πρακτικά της συνεδρίασης που δόθηκαν σήμερα Πέμπτη στη δημοσιότητα.

Τα πρακτικά αποκαλύπτουν ότι η απόφαση δεν ήταν ομόφωνη: «σχεδόν όλα τα μέλη συμφώνησαν με την πρόταση του κ. Λέιν (επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ)  να μειωθούν τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης».

Με βάση την επικαιροποιημένη αξιολόγηση των προοπτικών για τον πληθωρισμό, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ισχύ της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής, κρίθηκε σκόπιμο να μετριαστεί ο βαθμός περιορισμού της νομισματικής πολιτικής μετά από εννέα μήνες διατήρησης των επιτοκίων σταθερών, σημειώνει η ΕΚΤ.

Επισημαίνει μάλιστα, ότι από τη συνάντηση τον Σεπτέμβριο του 2023, ο πληθωρισμός είχε μειωθεί κατά περισσότερο από 2,5 ποσοστιαίες μονάδες και οι προοπτικές για τον πληθωρισμό έχουν βελτιωθεί σημαντικά.

Διαφωνίες στους κόλπους της Fed για τα επιτόκια – Τι αποκαλύπτουν τα πρακτικά

Οι αποφάσεις για τα επιτόκια

Οι Ευρωπαίοι τραπεζίτες υπογράμμισαν ότι η πρόβλεψη για τον πληθωρισμό για το τέταρτο τρίμηνο του 2025 κυμάνθηκε σε ένα πολύ στενό εύρος μεταξύ 1,9% και 2% κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, αυξάνοντας την εμπιστοσύνη στην αξιοπιστία, τη σταθερότητα και την ευρωστία της προβολής που δείχνει ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει εγκαίρως στον στόχο του 2%.

Ο υποκείμενος πληθωρισμός είχε επίσης υποχωρήσει, ενισχύοντας τις ενδείξεις ότι οι πιέσεις στις τιμές εκτονώθηκαν, ενώ κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό είχαν γενικά υποχωρήσει σε όλους τους ορίζοντες.

Στα πρακτικά επισημαίνεται επίσης, ότι η νομισματική πολιτική είχε διατηρήσει περιοριστικούς τους όρους χρηματοδότησης: μειώνοντας τη ζήτηση και διατηρώντας καλά σταθερές τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό, αυτό έχει συμβάλει σημαντικά στη μείωση του πληθωρισμού.

Η αντίθετη άποψη

Ωστόσο, η απόφαση για μείωση των επιτοκίων δεν ήταν ομόφωνη, καθώς δεν σίγησαν οι φωνές των «γερακιών»  που ζητούν διατήρηση της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής: «Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, υποστηρίχθηκε μια αντίθετη άποψη, σύμφωνα με την οποία τα εισερχόμενα στοιχεία από την τελευταία συνεδρίαση και οι ανοδικοί κίνδυνοι για τον πληθωρισμό δεν υποστήριζαν την υπόθεση για μείωση των επιτοκίων. Ειδικότερα, οι τρέχουσες πληθωριστικές πιέσεις που είναι εμφανείς στα πρόσφατα στοιχεία έδειξαν επιμονή του πληθωρισμού. Αυτή η επιμονή θα μπορούσε να επιδεινωθεί από πολλούς διαφορετικούς γεωπολιτικούς κινδύνους. Επιπλέον, μια αποσύνδεση από την πορεία των αμερικανικών επιτοκίων θα κινδύνευε να αυξήσει τις πληθωριστικές πιέσεις μέσω των συναλλαγματικών επιπτώσεων», αναφέρουν χαρακτηριστικά τα πρακτικά.

Οι δεσμεύσεις για το μέλλον

Όσον αφορά τις μελλοντικές συνεδριάσεις, τα μέλη τόνισαν ότι παραμένουν αποφασισμένα να διασφαλίσουν ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει σταθερά στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2% έγκαιρα, και επιβεβαίωσαν ότι θα διατηρήσουν τα επιτόκια επαρκώς περιοριστικά για όσο διάστημα είναι απαραίτητο για την επίτευξη αυτού του στόχου.

Δεδομένης της συνεχιζόμενης αβεβαιότητας γύρω από τη διαδικασία αποπληθωρισμού και την ανώμαλη πορεία που ακολουθεί, θεωρήθηκε σημαντικό να διατηρηθεί μια προσέγγιση που θα εξαρτάται από τα δεδομένα ανά συνάντηση, και δεν θα πρέπει να υπάρχει προ δέσμευση σε μια συγκεκριμένη διαδρομή τιμών, έτσι ώστε να μπορεί να διατηρηθεί ευελιξία στις αποφάσεις.

Ο τρόπος επικοινωνίας

Όσον αφορά την επικοινωνία, τα μέλη συμφώνησαν ότι ήταν σημαντικό να μεταδοθεί η αυξημένη εμπιστοσύνη στην αποπληθωριστική διαδικασία που είχε δικαιολογήσει την απόφαση της προηγούμενης πολιτικής, ενώ υπογράμμισαν την ανάγκη για συνεχή προσοχή και υπομονή σχετικά με τη μελλοντική πορεία αποπληθωρισμού και συνεχή αποφασιστικότητα για έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον στόχο.

Τα μέλη επίσης, συμφώνησαν με την πρόταση του κ. Λέιν να επιβεβαιωθεί η μείωση των τίτλων του Ευρωσυστήματος στο πλαίσιο του PEPP κατά 7,5 δισεκατομμύρια ευρώ το μήνα κατά μέσο όρο κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους, με τις λεπτομέρειες για τη μείωση των διαθεσίμων PEPP να είναι σε γενικές γραμμές σύμφωνες με αυτές ακολουθείται στο πλαίσιο του APP. Συμφώνησαν επίσης να συνεχίσουν να εφαρμόζουν ευελιξία στην επανεπένδυση των εξαγορών που οφείλονται στο χαρτοφυλάκιο PEPP. Σε αυτό το πλαίσιο, σημειώθηκε ότι η προηγούμενη ανακοίνωση για τον επιδιωκόμενο δεύτερο γύρο PEPP είχε απορροφηθεί πολύ ομαλά από τις αγορές.

Ακολουθούν μερικά από τα σημαντικότερα σημεία από τα πρακτικά

Δεν συμμερίζονται όλοι ένα ισχυρό σενάριο ανάκαμψης. «Εκφράστηκαν κάποιες αμφιβολίες για το εάν η ανάκαμψη θα πραγματοποιηθεί όπως αναμενόταν, καθώς αυτό εξαρτιόταν από την ανάκαμψη της ιδιωτικής κατανάλωσης για την οποία δεν υπήρχαν ακόμη πειστικά στοιχεία στα στοιχεία. Σημειώθηκε επίσης ότι οι προβλέψεις του προσωπικού συνεπάγονταν ανοδική Αναθεώρηση του δείκτη αποταμίευσης. Επιπλέον, εκφράστηκε η ανησυχία ότι, υπό την παρουσία τόσο των εγχώριων πολιτικών όσο και των γεωπολιτικών αβεβαιοτήτων, ο δείκτης αποταμίευσης θα μπορούσε να πάει ακόμη υψηλότερα από το αναμενόμενο και η κατανάλωση θα μπορούσε να περιοριστεί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Η αύξηση των μισθών παραμένει καθοριστικός παράγοντας. «Σε ό,τι αφορά τις εγχώριες πιέσεις τιμών, οι μισθοί εξακολουθούσαν να αυξάνονται έντονα, αντισταθμίζοντας την προηγούμενη άνοδο του πληθωρισμού και ήταν πλέον ο κύριος καθοριστικός παράγοντας για τη διατήρηση του πληθωρισμού». Επίσης, «επαναλήφθηκε ότι οι μισθοί ήταν βασικό στοιχείο για την αξιολόγηση των προοπτικών για τον πληθωρισμό».

Αυξανόμενη εμπιστοσύνη στις προβλέψεις της ίδιας της ΕΚΤ. Ενώ πριν από λίγους μήνες, ορισμένα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της κεντρικής τράπεζας – συμπεριλαμβανομένης της προέδρου της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ – ήταν πολύ επικριτικά σχετικά με τις προβλέψεις του προσωπικού, φαίνεται τώρα να υπάρχει μια αυξανόμενη εμπιστοσύνη στην ποιότητα αυτών των προβλέψεων. Αυτό καταδεικνύεται στη δήλωση ότι «ταυτόχρονα, τα μειωμένα σφάλματα προβολής φάνηκε να δίνουν βάση για ανανέωση της εμπιστοσύνης στις προβολές».

Οι αποφάσεις

Υπενθυμίζεται ότι στις 6 Ιουνίου, μετά από εννέα μήνες διατήρησης του επιτοκίου στο ιστορικό υψηλό του 4% η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε να μειώσει το επιτόκιο της κατά 25 μονάδες βάσης στο 3,75%. Κάτι που περίμεναν αγορές και αναλυτές εδώ και κάποιο διάστημα. Το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα μειωθούν σε 4,25%, 4,50% και 3,75% αντίστοιχα, με ισχύ από τις 12 Ιουνίου 2024.

Η απόφαση δίνει ένα προβάδισμα και διαφοροποιεί την ΕΚΤ από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, η οποία διατήρησε αμετάβλητα τα επιτόκια στην συνεδρίασή της μία εβδομάδα, αργότερα.

Την πρωτιά της μείωσης των επιτοκίων ανάμεσα στις κεντρικές τράπεζες της Δύσης κατέχει η Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας. Ακολούθησε η κεντρική τράπεζα της Σουηδίας και η κεντρική τράπεζα του Καναδά που έγινε η πρώτη τράπεζα της ομάδας G7 που αποκλιμάκωσε το κόστος δανεισμού.