Σύμφωνο Σταθερότητας: Η ΕΕ ανοίγει επίσημα τις διαδικασίες για το έλλειμμα κατά οκτώ κρατών μελών

Την ώρα που το Παρίσι ετοιμαζόταν για τη λαμπρή τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης, δεχόταν τα κακά μαντάτα από τις Βρυξέλλες: νωρίτερα σήμερα το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκκίνησε και επίσημα τη διαδικασία περί υπερβολικού ελλείμματος, εναντίον της Γαλλίας, της Ιταλίας, αλλά και άλλων πέντε χωρών, ενώ παρέτεινε της διαδικασία για τη Ρουμανία.

Οι χώρες που βάζουν στο ραντάρ τους οι Βρυξέλλες είναι το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ουγγαρία, η Μάλτα, η Πολωνία και η Σλοβακία. Σημειώνεται ότι τα διογκωμένα ελλείμματα είναι ως επί το πλείστον κληρονομιά της πανδημίας COVID και της κρίσης των τιμών της ενέργειας που ακολούθησε την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022. Επιπλέον, το Συμβούλιο διαπίστωσε ότι η Ρουμανία, η οποία βρίσκεται υπό τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος από το 2020, δεν έχει λάβει αποτελεσματικά μέτρα για τη διόρθωση του ελλείμματός της και ως εκ τούτου η διαδικασία θα πρέπει να παραμείνει ανοικτή.

Είχε προηγηθεί  τον Ιούνιο η σχετική σύσταση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία τότε είχε προειδοποιήσει ότι οι «Οι προκλήσεις δημοσιονομικής βιωσιμότητας είναι χαμηλές σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ βραχυπρόθεσμα, ενώ είναι αυξημένες μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα σε αρκετές χώρες, λόγω των προβλεπόμενων υψηλών ή/και αυξανόμενων δεικτών χρέους σε ορισμένα κράτη μέλη».

Κίτρινη κάρτα από την Κομισιόν σε Γαλλία, Ιταλία κι άλλους 5 για το έλλειμμα – Τι λέει για Ελλάδα

Όπως επισημαίνει το συμβούλιο στη σημερινή του ανακοίνωση, η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος στοχεύει να διασφαλίσει ότι όλα τα κράτη μέλη επιστρέφουν ή διατηρούν την πειθαρχία στους προϋπολογισμούς και αποφεύγουν τα υπερβολικά ελλείμματα. Τελικά, ο στόχος είναι να διατηρηθεί χαμηλό δημόσιο χρέος ή να μειωθεί το υψηλό χρέος σε βιώσιμα επίπεδα.

Τα κράτη μέλη πρέπει να συμμορφώνονται με τη δημοσιονομική πειθαρχία με βάση τα κριτήρια και τις τιμές αναφοράς που ορίζονται στις Συνθήκες της ΕΕ: ​​το έλλειμμά τους δεν πρέπει να υπερβαίνει το 3% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) και το χρέος τους δεν πρέπει να υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ τους.

Εάν εμφανιστεί υπερβολικό έλλειμμα σε ένα κράτος μέλος, ο στόχος της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος είναι να ωθήσει τη διόρθωσή του θέτοντας τα κράτη μέλη υπό ενισχυμένο έλεγχο και παρέχοντας συστάσεις ώστε να λάβουν αποτελεσματικά μέτρα για τη διόρθωση του ελλείμματος.

Τα επόμενα βήματα

Προς το τέλος του έτους, το Συμβούλιο θα κληθεί να εγκρίνει, μετά από εισήγηση της Κομισιόν, συστάσεις που απευθύνονται στα κράτη μέλη για να λάβουν αποτελεσματικά μέτρα για τη διόρθωση του ελλείμματός τους εντός δεδομένης χρονικής περιόδου. Οι συστάσεις μπορεί να περιέχουν μια διορθωτική δημοσιονομική διαδρομή, εκφρασμένη με αριθμητικούς όρους, και μια προθεσμία.

Η Επιτροπή αναμένεται να υποβάλει τις προτάσεις γύρω στον Νοέμβριο.

Φέτος, κατ’ εξαίρεση, ο χρόνος υποβολής συστάσεων προς τα κράτη μέλη σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος για την ανάληψη αποτελεσματικής δράσης θα ευθυγραμμιστεί με τις διατάξεις του μεταρρυθμισμένου πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ . Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, που ισχύουν από τις 30 Απριλίου, τα κράτη μέλη θα καταρτίσουν μεσοπρόθεσμα δημοσιονομικά διαρθρωτικά σχέδια το φθινόπωρο, τα οποία θα καθορίζουν τις διαδρομές των δαπανών τους και τις μεταρρυθμίσεις και τις επενδύσεις προτεραιότητάς τους για τα επόμενα 4-7 χρόνια.

Στόχος είναι η ευθυγράμμιση των συστάσεων του Συμβουλίου στο πλαίσιο των διαδικασιών υπερβολικού ελλείμματος με εκείνες των μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών-διαρθρωτικών σχεδίων.

Υπερβολικό έλλειμμα

Τα πειθαρχικά μέτρα, γνωστά ως διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, είναι η πρώτη τέτοια κίνηση από τότε που η Ευρωπαϊκή Ένωση ανέστειλε τους δημοσιονομικούς κανόνες της, με στόχο την αποφυγή υπερβολικού δανεισμού, το 2020 και στη συνέχεια αναμόρφωσε το πλαίσιο για να ληφθούν υπόψη οι νέες οικονομικές πραγματικότητες που δημιούργησε το υψηλό πανδημικό χρέος.

Η Γαλλία είχε δημοσιονομικό έλλειμμα 5,5% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος το 2023, το οποίο αναμένεται να μειωθεί ελαφρώς στο 5,3% φέτος, πολύ πάνω από το όριο του 3% του ΑΕΠ που θέτει η ΕΕ.

Το γαλλικό δημόσιο χρέος ήταν 110,6% του ΑΕΠ το 2023 και η Επιτροπή αναμένει ότι θα αυξηθεί σε 112,4% φέτος και 113,8% το 2025. Αυτό είναι σχεδόν διπλάσιο από το όριο της ΕΕ του 60%.

Οι συστάσεις προς την Ελλάδα

Αναφορικά με την Ελλάδα, η οποία έχει επίσης αρκετά υψηλό έλλειμμα, η Κομισιόν τον Ιούνιο είχε περιλαμβάνει τις εξής συστάσεις:

• Έγκαιρη υποβολή του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού-διαρθρωτικού σχεδίου. Σε συμφωνία με τις απαιτήσει του μεταρρυθμισμένου Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, να περιορίσει την καθαρή ανάπτυξη δαπανών το 2025 σε ποσοστό που συνάδει με τον υπολογισμό του χρέους της γενικής κυβέρνησης σε μια εύλογα πτωτική τροχιά μεσοπρόθεσμα και διατηρώντας το έλλειμμα γενικής κυβέρνησης κάτω από την τιμή αναφοράς του 3% του ΑΕΠ σύμφωνα με τη Συνθήκη.
• Να συνεχίσει τη βελτίωση της επενδυτικής φιλικότητας του φορολογικού συστήματος με την ενίσχυση της νομιμότητάς του τη βεβαιότητα και τη συνέχιση της αύξησης της λειτουργικής αυτονομίας της φορολογικής αρχής.
• Να διασφαλίσει την αποτελεσματική διακυβέρνηση, εξασφαλίζοντας παράλληλα ότι μπορεί να προσελκύσει τις κατάλληλες δεξιότητες και να διατηρήσει συνοχή με το ενιαίο μισθολογικό πλέγμα. Να βεβαιωθεί ότι οι εξωτερικές ισορροπίες συνεχίζουν σταθερά τη βελτιωτική τους πορεία με την προώθηση της ισορροπημένης ανάπτυξης και την υποστήριξη της παραγωγικής εγχώριας παραγωγής. να συνεχίσει τις προσπάθειας μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων που κατέχονται από τράπεζες και πιστωτικούς φορείς.
• Να ενισχύσει της διοικητική ικανότητα για τη διαχείριση κεφαλαίων της ΕΕ, την επιτάχυνση των επενδύσεων και διατήρηση της δυναμικής στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων.
• Να αντιμετωπίσει τις καθυστερήσεις και να επιτρέψει τη συνεχή, ταχεία και αποτελεσματική εφαρμογή του σχεδίου REPowerEU, που διασφαλίζει την ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων έως τον Αύγουστο του 2026.
• Επιτάχυνση της εφαρμογής των προγραμμάτων πολιτική συνοχής. Στο πλαίσιο της ενδιάμεσης αναθεώρησής τους, να συνεχίσει να εστιάζει  στις προτεραιότητες, ανάληψη δράσης για την καλύτερη αντιμετώπιση των αναγκών στον τομέα της πρόληψης και στην ετοιμότητα έναντι των κινδύνων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη την ευκαιρίες που παρέχονται από την πρωτοβουλία Strategic Technologies for Europe Platform για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας.
• Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας μέσω της αντιμετώπισης της χαμηλής επίδοσης σε βασικές δεξιότητες, ενισχύοντας τη διαχείριση της κρατικής περιουσίας και τη συμπλήρωση του ρυθμιστικού πλαισίου για περιβαλλοντική αδειοδότηση.
• Να μειώσει την  εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα επιταχύνοντας την απαλλαγή του τομέα των μεταφορών από τις εκπομπές άνθρακα. Να ενισχύσει τη διαχείριση των φυσικών καταστροφών με τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης και πρόληψης κινδύνων.