Χορήγηση βεβαίωσης οφειλής από την ΑΑΔΕ – Οδηγίες από την διοίκηση

Σε μια εποχή που τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς το δημόσιο αυξάνονται, πολλοί φορολογούμενοι κινδυνεύουν με κατασχέσεις και η ΑΑΔΕ, αλλά και ο ΕΦΚΑ, απειλούν με δημοσιοποίηση των οφειλετών με μεγάλα χρέη, η διοίκηση με την εγκύκλιο Ε.2040/06.06.2024 της ΑΑΔΕ έδωσε διευκρινίσεις σχετικά με τη χορήγηση βεβαίωσης οφειλής σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 12 του ν. 5104/2024 και τα οριζόμενα στην Απόφαση Γ.Γ.Δ.Ε. ΠΟΛ 1275/2013, όπως ισχύει μετά την έκδοση της Απόφασης Διοικητή ΑΑΔΕ Α.1038/2024.

Με την παρούσα εγκύκλιο διευκρινίζονται θέματα αναφορικά με τη διαδικασία αίτησης, τον τύπο, το περιεχόμενο και τη διαδικασία χορήγησης της βεβαίωσης οφειλής του άρθρου 12 του ν. 5104/2024 (εφεξής ΚΦΔ) μετά την έκδοση της απόφασης Διοικητή Α.1038/2024, με την οποία τροποποιήθηκε η Απόφαση ΓΓΔΕ ΠΟΛ.1275/2013.

Ποιους αφορά

Φυσικά και Νομικά Πρόσωπα, καθώς και πιστοποιημένοι φορείς στη Φορολογική Διοίκηση που αιτούνται αποδεικτικό ενημερότητας για είσπραξη χρημάτων και μεταβίβαση ακινήτου ή σύσταση εμπράγματου δικαιώματος επ’ αυτού από επαχθή αιτία με τίμημα.

Οδηγίες

Ας δούμε τις οδηγίες που αναφέρονται στο σχετικό έγγραφο.

Πότε εκδίδεται

Η βεβαίωση οφειλής του άρθρου 12 του ΚΦΔ (Νόμος 5104/2024 Άρθρο 12. Αποδεικτικό ενημερότητας και βεβαίωση οφειλής), εκδίδεται ψηφιακά για είσπραξη χρημάτων ή για μεταβίβαση ακινήτου κατόπιν υποβολής της αίτησης του άρθρου 6 της ΚΥΑ Α.1162/2023 για χορήγηση αποδεικτικού ενημερότητας για είσπραξη χρημάτων ή μεταβίβαση ακινήτου ή σύσταση εμπράγματου δικαιώματος επ’ αυτού από επαχθή αιτία με τίμημα από τον οφειλέτη δικαιούχο της πληρωμής ή τον μεταβιβάζοντα το ακίνητο ή το εμπράγματο δικαίωμα.

Πως εκδίδεται

Ο οφειλέτης κατά τη διαδικασία υποβολής της ανωτέρω αίτησης ενημερώνεται για τους λόγους απόρριψης έκδοσης αποδεικτικού ενημερότητας σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις (όπως ύπαρξη συνολικών ληξιπρόθεσμων βασικών οφειλών άνω των τριάντα (30) ευρώ, μη τακτοποιημένων κατά νόμιμο τρόπο) και συναινεί στη διερεύνηση της δυνατότητας έκδοσης της βεβαίωσης οφειλής. Σε περίπτωση που δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις χορήγησης της βεβαίωσης οφειλής ψηφιακά, ενημερώνεται ο αιτών για τον λόγο απόρριψης μέσω της εφαρμογής «Αποδεικτικό ενημερότητας – Οι Αιτήσεις μου» της ψηφιακής πύλης «myAADE».

Αν δεν μπορούμε ηλεκτρονικά

Σε περίπτωση που δεν είναι εφικτό να χορηγηθεί η βεβαίωση οφειλής ψηφιακά, τότε αυτή χορηγείται και υπογράφεται κατ’ εξουσιοδότηση του Διοικητή της ΑΑΔΕ από τον Προϊστάμενο οποιασδήποτε Δ.Ο.Υ. ή Τελωνείου ή Κέντρου Βεβαίωσης και Είσπραξης (ΚΕΒΕΙΣ) ή του Κέντρου Ελέγχου Μεγάλων Επιχειρήσεων (ΚΕΜΕΕΠ) ή του Κέντρου Ελέγχου Φορολογουμένων Μεγάλου Πλούτου (ΚΕΦΟΜΕΠ) ή της Επιχειρησιακής Μονάδας Είσπραξης (ΕΜΕΙΣ), όταν εκδίδεται για είσπραξη χρημάτων ή από τον αρμόδιο Προϊστάμενο για την επιδίωξη της είσπραξης της οφειλής υπηρεσίας, όταν εκδίδεται για μεταβίβαση ακινήτου ή σύσταση εμπράγματου δικαιώματος επ’ αυτού.

Ποιοι άλλοι μπορούν να ζητήσουν

Η βεβαίωση οφειλής μπορεί να ζητηθεί και από την υπηρεσία ή τον φορέα που διενεργεί την εκκαθάριση ή την πληρωμή της απαίτησης για την είσπραξη της οποίας απαιτείται η κατάθεση αποδεικτικού ενημερότητας, το οποίο δεν έχει προσκομισθεί από τον ίδιο τον οφειλέτη ή από τον συμβολαιογράφο που συντάσσει το συμβόλαιο της μεταβίβασης ακινήτου ή της σύστασης του εμπράγματου δικαιώματος.

Η βεβαίωση οφειλής δύναται να εκδοθεί και οίκοθεν από τον αρμόδιο Προϊστάμενο για την επιδίωξη της είσπραξης της οφειλής υπηρεσίας, στην περίπτωση που εντοπιστεί απαίτηση του οφειλέτη για την είσπραξη της οποίας απαιτείται η προσκόμιση αποδεικτικού ενημερότητας, όταν αυτό δεν δύναται να εκδοθεί βάσει των ισχυουσών διατάξεων.

Πότε εκδίδεται η βεβαίωση

Η βεβαίωση οφειλής εκδίδεται εφόσον:

i. υφίστανται βεβαιωμένες οφειλές στη Φορολογική Διοίκηση, για τις οποίες ο οφειλέτης έχει ευθύνη καταβολής σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις και οι οποίες αναγράφονται επί αυτής.

ii. δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις χορήγησης του αποδεικτικού ενημερότητας σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις και ειδικότερα:

α) στην περίπτωση αίτησης χορήγησης αποδεικτικού ενημερότητας για είσπραξη χρημάτων, όταν δεν πληρούται τουλάχιστον μία από τις προϋποθέσεις χορήγησης αποδεικτικού ενημερότητας όπως αυτές ορίζονται στο άρθρο 3 της ΚΥΑ Α.1162/2023.

β) στην περίπτωση αίτησης χορήγησης αποδεικτικού ενημερότητας για μεταβίβαση ακινήτου ή σύσταση εμπράγματου δικαιώματος επ’ αυτού από επαχθή αιτία με τίμημα, όταν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις χορήγησης του αποδεικτικού ενημερότητας αποκλειστικά και μόνο λόγω των βεβαιωμένων οφειλών στη Φορολογική Διοίκηση, ήτοι όταν ο οφειλέτης για τον οποίο εκδίδεται η βεβαίωση οφειλής έχει συνολικές ληξιπρόθεσμες βασικές οφειλές άνω των τριάντα (30) ευρώ βεβαιωμένες στη Φορολογική Διοίκηση μη τακτοποιημένες κατά νόμιμο τρόπο (με ρύθμιση τμηματικής καταβολής, ή με αναστολή είσπραξης) ή όταν, κατά την εξέταση των όρων χορήγησης αποδεικτικού ενημερότητας, το ποσό της παρακράτησης, όπως προκύπτει υπολογιζόμενο επί της αντικειμενικής αξίας, υπερβαίνει το τίμημα. Όπως αναφέρεται στην εγκύκλιο Ε.2089/2023 και συγκεκριμένα περ. β παρ. 15 Κεφάλαιο Γ, Ενότητα Τρίτη.
«15.β. Στην περίπτωση που το ποσό της παρακράτησης, όπως προκύπτει υπολογιζόμενο επί της αντικειμενικής αξίας ως ανωτέρω, υπερβαίνει το τίμημα, δεν χορηγείται αποδεικτικό ενημερότητας αλλά εξετάζονται οι προϋποθέσεις χορήγησης βεβαίωσης οφειλής σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 12 του ΚΦΔ και τα οριζόμενα στην απόφαση ΠΟΛ.1275/2013 (Β΄3398)»

Παραδείγματα

Παράδειγμα 6

Δεδομένα:

• Ο φορολογούμενος ζητά την έκδοση αποδεικτικού ενημερότητας για μεταβίβαση ακινήτου από επαχθή αιτία, (πώληση ακινήτου).

• Ο φορολογούμενος έχει βεβαιωμένες ληξιπρόθεσμες οφειλές στη Δ.Ο.Υ ύψους 100.000 ευρώ τις οποίες τις έχει υπαγάγει σε ρύθμιση τμηματικής καταβολής.

• Οι λοιπές προϋποθέσεις αποδεικτικού ενημερότητας πληρούνται.

• Η αντικειμενική αξία του ακινήτου που μεταβιβάζεται είναι 7.000 ευρώ.

• Το δηλούμενο τίμημα ανέρχεται στο ποσό των 3.000 ευρώ.

• Οι συνολικές ληξιπρόθεσμες βασικές οφειλές σε αναστολή είσπραξης είναι ύψους 2.000 ευρώ.

Απάντηση:

Το ποσό που προκύπτει από το ποσοστό παρακράτησης (ήτοι το 70%) επί του τιμήματος, δηλ. (70%*3.000 =) 2.100 ευρώ, δεν εξοφλεί πλήρως τις συνολικές ληξιπρόθεσμες ρυθμισμένες οφειλές (ήτοι 100.000 ευρώ) και επειδή το τίμημα υπολείπεται της αντικειμενικής αξίας, το ποσοστό παρακράτησης (ήτοι το 70%) υπολογίζεται επί της αντικειμενικής αξίας, το οποίο ανέρχεται στο ποσό των (70%*7.000 = ) 4.900 ευρώ.

Επειδή το ποσό παρακράτησης (4.900 ευρώ) υπερβαίνει το ύψος του τιμήματος, δεν χορηγείται αποδεικτικό ενημερότητας αλλά εξετάζεται η δυνατότητα χορήγησης βεβαίωσης οφειλής για μεταβίβαση ακινήτου.

Παράδειγμα 9

Δεδομένα:

• Ο φορολογούμενος ζητά την έκδοση αποδεικτικού ενημερότητας για μεταβίβαση ακινήτου από επαχθή αιτία, (πώληση ακινήτου).

• Ο φορολογούμενος έχει:

α. συνολικές ληξιπρόθεσμες ρυθμισμένες οφειλές ύψους 90.000 ευρώ και

β. ληξιπρόθεσμες οφειλές σε καθεστώς αναστολής είσπραξης ύψους 70.000 ευρώ.

• Οι λοιπές προϋποθέσεις αποδεικτικού ενημερότητας πληρούνται.

• Η αντικειμενική αξία του ακινήτου που μεταβιβάζεται είναι 200.000 ευρώ.

• Το δηλούμενο τίμημα ανέρχεται στο ποσό των 120.000 ευρώ.

Απάντηση:

Το ποσοστό παρακράτησης επί του αποδεικτικού ενημερότητας ορίζεται αθροιστικά και έως το 70% τοις εκατό επί του τιμήματος, ως εξής:

– το 70% επί του τιμήματος [ήτοι 84.000 ευρώ (=70%*120.000)] και έως το ύψος των συνολικών ληξιπρόθεσμων ρυθμισμένων οφειλών (ήτοι 90.000 ευρώ) και

– το 50% επί του τιμήματος [ήτοι 60.000 ευρώ (=50%*120.000)] και έως το ύψος των συνολικών ληξιπρόθεσμων οφειλών σε καθεστώς αναστολής είσπραξης (ήτοι 70.000 ευρώ).

Άρα το ποσό παρακράτησης ορίζεται στο ποσό του αθροίσματος (84.000 + 60.000 = 144.000 ευρώ) και έως το 70% επί του τιμήματος (ήτοι 84.000 ευρώ) και επομένως το ποσό των 84.000 ευρώ.

Επειδή το ποσό των 84.000 ευρώ, δεν εξοφλεί τις συνολικές ληξιπρόθεσμες οφειλές (συνολικές ληξιπρόθεσμες ρυθμισμένες οφειλές και συνολικές ληξιπρόθεσμες οφειλές σε καθεστώς αναστολής είσπραξης), ήτοι 160.000 ευρώ και το τίμημα υπολείπεται της αντικειμενικής αξίας, τότε το ποσοστό παρακράτησης στη περίπτωση αυτή, υπολογίζεται επί της αντικειμενικής αξίας, ως εξής:
– το 70% επί της αντικειμενικής (70%*200.000 =) 140.000 και έως το ύψος των συνολικών ληξιπρόθεσμων ρυθμισμένων οφειλών (ήτοι 90.000 ευρώ).
– το 50% επί της αντικειμενικής αξίας, ήτοι (50% * 200.000 ευρώ =) 100.000 ευρώ και έως το ύψος των συνολικών ληξιπρόθεσμων οφειλών σε καθεστώς αναστολής είσπραξης (ήτοι 70.000 ευρώ).

Συνεπώς, το ποσό παρακράτησης είναι:

Το ποσό του αθροίσματος (90.000 + 70.000 = 160.000 ευρώ) και έως το 70% τοις εκατό επί της αντικειμενικής αξίας (70% * 200.000 = 140.000 ευρώ) και επομένως, το ποσό παρακράτησης ανέρχεται στο ποσό των 140.000 ευρώ.

Επειδή το ποσό παρακράτησης (140.000 ευρώ) υπερβαίνει το ύψος του τιμήματος, δεν χορηγείται αποδεικτικό ενημερότητας αλλά εξετάζεται η δυνατότητα χορήγησης βεβαίωσης οφειλής για μεταβίβαση ακινήτου.

Δυσκολίες μηχανογραφικής έκδοσης

Τα έντυπα της βεβαίωσης οφειλής στην περίπτωση μη ψηφιακής έκδοσης αυτής φέρουν ετήσια και ανά εκδούσα υπηρεσία Φορολογικής Διοίκησης αρίθμηση. Στην περίπτωση ψηφιακής έκδοσης αποδεικτικού ενημερότητας ή βεβαίωσης οφειλής, αυτά φέρουν ενιαία και συνεχή αρίθμηση.

Αλωνιάτης Απόστολος

Οικονομολόγος – φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.