Άμεσες Ξένες Επενδύσεις: Κόβουν ταχύτητα και το 2024 – Νέα πηγή ανησυχίας

«Καμπανάκι» κινδύνου κρούουν τα στοιχεία για τις άμεσες ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα. Κι αυτό γιατί συνεχίζεται η πτωτική τους πορεία φέτος. Αν και η κυβέρνηση της ΝΔ είχε «ποντάρει» πολλά σε αυτό το κομμάτι και παρά το γεγονός ότι οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης δημιουργούν ένα θετικό πεδίο, εντούτοις τα επίσημα στοιχεία δείχνουν μείωση, κάτι που ενδεχομένως να οφείλεται σε ένα βαθμό και στη μεταρρυθμιστική κόπωση που υπάρχει. Άλλωστε, τα τραπεζικά placement δείχνουν ότι υπάρχει ενδιφέρον από το εξωτερικό, οπότε το ερώτημα είναι το τι δεν πάει και τόσο κάλα, πέραν το ότι το διεθνές περιβάλλον παραμένει σε αστάθεια, ενώ και η ευρωζώνη κινείεται στη γραμμή λίγο πάνω από το μηδέν σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη.

Η εικόνα

Όπως δείχνουν τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, στα 2,097 δισ. ευρώ έφτασαν οι άμεσες ξένες επενδύσεις το πρώτο εξάμηνο του 2024, χαμηλότερα από τα 2,434 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2023 και τα 5,125 δισ. ευρώ το 2022. Η μείωση κατά 14% σε σχέση με πέρυσι ακολουθεί μια μεγαλύτερη – πάνω από 50% – του πρώτου εξαμήνου του 2023 έναντι της αντίστοιχης περιόδου.

Πόσες επενδύσεις μάς λείπουν

Σημειώνεται ότι το 2022 αποτέλεσε μια χρονιά ρεκόρ για τις άμεσες ξένες επενδύσεις, που είχαν διαμορφωθεί συνολικά στα 7,5 δισ. ευρώ. Το 2023 υποχώρησαν στα 4,6 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την ΤτΕ.

Η μείωση των ΞΑΕ το 2023 ήταν απόρροια σύμφωνα με την ΤτΕ της ανατίμησης του ευρώ κατά 3,9% που επηρέασε αρνητικά την ανταγωνιστικότητα, αλλά και της διατήρησης της αυξημένης αβεβαιότητας και των εντεινόμενων γεωπολιτικών κινδύνων.

Παράλληλα, σε όρους διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας, η κατάταξη της Ελλάδος στους σύνθετους σχετικούς δείκτες παρουσιάζει στασιμότητα ή και υποχώρηση μετά την αποτύπωση μεγάλης προόδου την προηγούμενη περίοδο (2020-2022).

Προβλήματα

Ο ρυθμός υλοποίησης μεταρρυθμίσεων στους τομείς της λειτουργίας του κράτους, του ψηφιακού μετασχηματισμού και της βελτίωσης του επιχειρηματικού και μακροοικονομικού περιβάλλοντος υπολείπεται σημαντικά άλλων κρατών, ενώ η ελληνική οικονομία εξακολουθεί να κατατάσσεται ακόμη σχετικά χαμηλά στους διεθνείς δείκτες διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας

Αξίζει δε να σημειωθεί πως οι άμεσες ξένες επενδύσεις είναι βάση για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου και τη διασφάλιση βιώσιμης Ανάπτυξης μέσα από την κάλυψη του επενδυτικού μενού, όπως έχουν αναφέρει κατ’ επανάληψη διάφορα κυβερνητικά στελέχη.

Επί τα χείρω αναθεώρηση

Παράλληλα, θα πρέπει να υπενθυμιστεί ότι το 2023 είχε προβλεφθεί αύξηση του ακαθάριστου σχηματισμού παγίων κεφαλαίων, δηλαδή του συνόλου των επενδύσεων, κατά 15,5% και τελικά αυτή προσγειώθηκε στο 4%. Για το 2024 είχε επίσης προβλεφθεί στον προϋπολογισμό ένα αισιόδοξο 15,1% και τελικά το Πρόγραμμα Σταθερότητας του περασμένου Απριλίου το κατέβασε στο 9,1%. Συνεπώς μένει να δειχθεί αν και αυτό το αναθεωρημένο ποσοστό θα επιτευχθεί εν τέλει, με την Τράπεζα της Ελλάδος να εκτιμά από την πλευρά της από τη μεριά της ποσοστό αύξησης στο 7,4%.

Συνέπειες για την ανάπτυξη

Πλέον πρέπει να τρέξουμε για πολλά χρόνια με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης των επενδύσεων προκειμένου να φτάσουμε στις παλιές μας επιδόσεις. Χωρίς σημαντικό ανάπτυξη των επενδύσεων, ο επικεφαλής του ΙΟΒΕ Νίκος Βέττας χαρακτήρισε πρόσφατα αδύνατη την επίτευξη των ρυθμών ανάπτυξης που έχουν προγραμματιστεί για φέτος (περίπου 2-2,3%) και του χρόνου (περίπου 2,5%). Ειδικά τώρα που παρατηρείται ότι άλλοι σημαντικοί δείκτες της οικονομίας έχουν φρενάρει σε εντυπωσιακό βαθμό. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι στο ΑΕΠ πρώτου τριμήνου η αρνητική έκπληξη ήταν η σημαντική μείωση των εξαγωγών αγαθών με ποσοστό -8,8%, η οποία σε συνδυασμό με την αύξηση κατά +2,5% των εισαγωγών, προκάλεσε την πρώτη εδώ και πολλούς μήνες σοβαρή επιδείνωση του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας.

Το ΙΟΒΕ με δεδομένη την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στις εξαγωγές και σε άλλους δείκτες της οικονομίας, όπως η δημόσια κατανάλωση (επίσης αρνητική), σημειώνει την ανάγκη να τρέξουν οι επενδύσεις αν θέλουμε να συνεχιστεί η μεγέθυνση της οικονομίας και η αποκλιμάκωση του δημοσίου χρέους.

Πολύ…πίσω το Ταμείο Ανάκαμψης

Το στοίχημα για την κυβέρνηση της ΝΔ είναι οι επενδύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, για τις οποίες γίνεται λόγος από τα κυβερνητικά χείλη. Ωστόσο, δεν αρκεί μόνο η έγκριση από την Κομισιόν, αλλά αναζητείται η ταχεία διοχέτευσή τους προς την πραγματική οικονομία, κάτι το οποίο δε συμβαίνει.

Μέχρι στιγμής φέτος η Ελλάδα έχει εισπράξει περίπου 2,5 δισ. ευρώ, ενώ έχει υποβάλει αίτημα για άλλο 1 δισ. ευρώ επιχορηγήσεις, στο πλαίσιο της 4ης δόσης. Δεδομένου ότι το Πρόγραμμα Σταθερότητας προβλέπει εκταμιεύσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης φέτος 2,5% του ΑΕΠ, δηλαδή περίπου 5,8 δισ. ευρώ, η κυβέρνηση ποντάρει στην είσπραξη μιας ακόμη δόσης. Το αίτημα είχε προγραμματιστεί να υποβληθεί τον Οκτώβριο και αφορούσε 3,6 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και δάνεια. Ωστόσο, η εκπλήρωση των σχετικών οροσήμων και στόχων είναι ζητούμενο και η κυβέρνηση της ΝΔ βρίσκεται ακόμη αρκετά πίσω.