Γαλλία-έρευνα: Οι κόκκινες γραμμές της λιτότητας

Ίσως συνέβαλε και το παράδειγμα της πρόσφατης ελληνικής χρεοκοπίας στο οποίο ευθέως αναφέρθηκε ο πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού για να υπογραμμίσει την κρισιμότητα της συγκυρίας για την οικονομία, αλλά οι Γάλλοι πολίτες μοιάζουν να αντιλαμβάνονται ότι η εικόνα που παρουσιάζουν τα δημοσιονομικά μεγέθη της χώρας τους δεν είναι βιώσιμη. Αυτό δείχνουν έρευνες της κοινής γνώμης για τα μέτρα λιτότητας που ανακοίνωσε την περασμένη Τρίτη ο Μπαϊρού στο πλαίσιο του σχεδίου προϋπολογισμού για το 2026.

Ο Γάλλος πρωθυπουργός «πρέπει να ανεβεί τα Ιμαλάια τρεις φορές», κατά τον Γκρεγκουάρ Πουσιέλγκ της «Les Echos». Μία για να πείσει τα κόμματα της δεξιάς και αριστερής αντιπολίτευσης (δεδομένου ότι ηγείται κυβέρνησης ανοχής και έχει ανάγκη από την ψήφο τους στο Κοινοβούλιο), μία για να πείσει τα εργατικά συνδικάτα (που ήδη προειδοποιούν για «θερμό φθινόπωρο») και μία για να πείσει το γαλλικό λαό για την αναγκαιότητα των μέτρων λιτότητας.

Στην τελευταία περίπτωση φαίνεται πως έχει διανύσει ήδη το μισό δρόμο προς το Έβερεστ. «Ο ειλικρινής λόγος του Φρανσουά Μπαϊρού, ο οποίος εκφωνήθηκε σε δύο στάδια, πρώτα στις 15 Απριλίου και στη συνέχεια στις 15 Ιουλίου, βρήκε απήχηση στους Γάλλους», αποφαίνεται ο ρεπόρτερ της γαλλικής οικονομικής εφημερίδας.

Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Toluna Harris Interactive που διενεργήθηκε για το δίκτυο RTL, οι Γάλλοι συμμερίζονται τις ανησυχίες του πρωθυπουργού για την πορεία της οικονομίας και για τον κίνδυνο να γίνει η χώρα τους στόχος των αγορών και της εν γένει «θεσμικής κερδοσκοπίας», όπως είχε γίνει προ 15ετίας η Ελλάδα. Το 85% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι ανησυχεί για το επίπεδο του δημοσίου χρέους και του ελλείμματος, ενώ το 86% ανησυχεί για το μέλλον και τη βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος.

Όχι στην κοροϊδία

Οι Γάλλοι συμμερίζονται πολλούς από τους κεντρικούς στόχους που έχει θέσει ο Μπαϊρού. Και πρωτίστως συμμερίζονται (με το συντριπτικό ποσοστό 73%) την ανάγκη να μειωθεί το δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας στο 2,8% το 2029 από το 5,8% που είχε εκτιναχθεί το 2024 – το υψηλότερο στην ΕΕ.

Οι στόχοι εγκρίνονται με μεγάλη πλειοψηφία, η πεποίθηση ότι η σημερινή κατάσταση δεν είναι βιώσιμη είναι εδραιωμένη στην κοινή γνώμη, η μεθοδολογία όμως που προτείνουν ο πρωθυπουργός και η κυβέρνησή του (αλλά και ο πρόεδρος Μακρόν, διότι στο γαλλικό σύστημα της προεδρικής δημοκρατίας ο πρόεδρος διορίζει την κυβέρνηση και έχει διευρυμένες εκτελεστικές εξουσίες) διχάζει τους Γάλλους.

Δημοσκόπηση της Elabe για το δίκτυο BFMTV, που επίσης δημοσιοποιήθηκε μετά τις εξαγγελίες Μπαϊρού στην «Στιγμή της Αλήθειας» την περασμένη Τρίτη, έδειξε ότι κάποια επιχειρήματα βρίσκουν σχεδόν καθολική αποδοχή, ενώ άλλα απορρίπτονται ασυζητητί. Έτσι, οι Γάλλοι συμφωνούν σε ποσοστό 90% με την εξαγγελθείσα πρόθεση να καταπολεμηθεί αποτελεσματικότερα η φοροδιαφυγή και κάθε είδος απάτης που επιβαρύνει οικονομικά τους πολλούς (το κράτος) και ευνοεί τους λίγους.

Επίσης, σε ποσοστό 82% συμφωνούν οι Γάλλοι να ληφθούν μέτρα ώστε να περιοριστεί η καταχρηστική χρήση του δικαιώματος άδειας ασθενείας από τους εργαζομένους. «Η καταπολέμηση της απάτης υποστηρίζεται διακομματικά από την κοινή γνώμη, ανεξάρτητα από τις πολιτικές αντιλήψεις του καθενός», σημειώνει ο διευθυντής συμβουλευτικών υπηρεσιών και δημοσκοπήσεων της Elabe, Βενσάν Τιμπό.

Δικαιοσύνη στα βάρη

Όσο κατανοητή γίνεται η ανάγκη για να ληφθούν μέτρα, άλλο τόσο όμως κυριαρχεί η δυσπιστία για την δίκαιη κατανομή των βαρών που θα πρέπει να αναληφθούν από τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Καταρχάς, υπάρχουν τα μέτρα που είναι ευρέως αποδεκτά, όπως η φορολόγηση των υψηλών εισοδημάτων, το πάγωμα των κρατικών δαπανών ή ακόμη και ο περιορισμός των φορολογικών «βελτιώσεων» που έχουν τη δυνατότητα να κάνουν οι πιο ευκατάστατοι πολίτες και οι μεγάλες επιχειρήσεις.

«Η φορολόγηση των πλουσίων είναι ένα δημοφιλές μέτρο, αλλά τα υπόλοιπα θα είναι δύσκολο να εγκριθούν, επειδή οι Γάλλοι πιστεύουν ότι ο Φρανσουά Μπαϊρού δεν έχει την εντολή για να το πράξει», σημειώνει στη «Les Echos» ένας πρώην υπουργός που ζήτησε να μην κατονομαστεί – ίσως επειδή εννοεί ότι ο «πρώτος εντολέας» του Μπαϊρού είναι ο πρόεδρος Μακρόν.

Η δυσπιστία του γαλλικού λαού δηλαδή έχει στην ουσία να κάνει με την αληθινή πρόθεση των κυβερνώντων να κατανείμουν δίκαια τα βάρη της κοινής προσπάθειας που πρέπει να αναληφθεί, ώστε να μην έχει η Γαλλία την τύχη της Ελλάδας (κάτι μάλλον δύσκολο από πολιτικής απόψεως, αλλά αυτή είναι μια άλλη συζήτηση).

Εν πάση περιπτώσει, οι αναλυτές των δημοσκοπήσεων εντοπίζουν διαφορές απόψεων αναφορικά με τον κομματικό προσανατολισμό των Γάλλων, κυρίως στα θέματα που η κοινή γνώμη εμφανίζεται απολύτως διχασμένη. Όσοι δηλώνουν Αριστεροί, για παράδειγμα, είναι αντίθετοι με την πρόταση κάθε τρεις δημόσιοι υπάλληλοι που συνταξιοδοτούνται να αντικαθίστανται με δύο, διότι θα μειωθούν κατά 3.000 οι δημόσιοι λειτουργοί και ως εκ τούτου θα υποβαθμιστεί η ποιότητα της δημόσιας διοίκησης. Συνολικά με το μέτρο αυτό διαφωνεί το 50% των ερωτηθέντων και διαφωνεί το 49%.

Όσοι δηλώνουν Δεξιοί αμφισβητούν κάποια μέτρα για τους συνταξιούχους, όπως η πρόταση να αντικατασταθούν τα πολλά επιδόματα με ένα σταθερό ποσό (και στο θέμα αυτό ο ένας στους δύο Γάλλους είναι υπέρ και ο άλλος κατά). Αντίθετα, ιδεολογική και κομματική συναίνεση υπάρχει στην πρόταση για κατάργηση δύο εθνικών αργιών το χρόνο, ώστε να αυξηθούν οι παραγωγικές μέρες – αλήθεια, οι ημέρες απεργίας που θα φέρει το μέτρο πόσα χρόνια με δύο αργίες λιγότερες θα πρέπει να περάσουν για να αντισταθμιστούν παραγωγικά;

Διακομματικά απορρίπτεται και η προτεινόμενη αύξηση της συμμετοχής των ασφαλισμένων στην αγορά φαρμάκων. Το 75% απορρίπτει την κατάργηση των αργιών, ενώ το 72% απορίπτει τον διπλασιασμό του κατώτατου ορίου τιμής του φαρμάκου που θα δίνει στον ασφαλισμένο δικαίωμα επιστροφής χρημάτων.

Vox populi

«Όπως και με τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, η συζήτηση για την κατάργηση των αργιών και την αύξηση των ωρών εργασίας δεν έχει θετική απήχηση και τα μέτρα δεν υπάρχει περίπτωση να υιοθετηθούν ποτέ. Επίσης η χρηματική επιβάρυνση στα φάρμακα απορρίπτεται από όλα τα κομματικά στρατόπεδα, συμπεριλαμβανομένου και αυτού του Φρανσουά Μπαϊρού», προσθέτει ο Βενσάν Τιμπό της Elabe.

Τελικά η άποψη των Γάλλων για τα μέτρα είναι περισσότερο απορριπτική παρά ευνοϊκή, εκτιμά ο ρεπόρτερ της «Les Echos». «Οι Γάλλοι ασκούν κριτική στο σύνολο μέτρων. Με ποσοστό 67% των ερωτηθέντων το ολο πακέτο κρίνεται αναποτελεσματικό σε ό,τι αφορά την σταθεροποίηση και και τη μείωση του δημόσιου χρέους και του ελλείμματος. Με ποσοστό 68% επίσης κρίνεται άδικο ως προς την κατανομή των βαρών», σημειώνει η Toluna Harris Interactive.

Σύμφωνα εξάλλου με την Elabe, το 60% των Γάλλων πιστεύει ότι οι θυσίες που ζητεί ο πρωθυπουργός από τους πολίτες είναι «υπερβολικά μεγάλες».

Ανάλογα είναι τα ευρήματα και τρίτης έρευνας, που διενήργησε το Ινστιτούτο Ifop για λογαριασμό του δικτύου LCI και δημοσιοποιήθηκε επίσης την Πέμπτη. Ενώ το 57% των Γάλλων, κατά την έρευνα αυτή, πιστεύει ότι ένα σχέδιο δημοσιονομικής προσαρμογής «είναι απαραίτητο για τη χώρα με δεδομένες τις διαστάσεις που έχουν πάρει το χρέος και το έλλειμμα», το 72% θεωρεί ότι το προταθέν σχέδιο «δεν κατανέμει δίκαια τις απαιτούμενες προσπάθειες».

Δεν πείθει πια ο πόλεμος

Αίσθηση προκαλεί και μια παρατηρούμενη μεταστροφή της γαλλικής κοινής γνώμης σε ό,τι αφορά τον πόλεμο και εν γένει την άμυνα της Γαλλίας και της Ευρώπης συνολικά. «Οι ανησυχίες για τη ρωσική απειλή μειώνονται και οι προειδοποιήσεις που απηύθυνε πρόσφατα ο Εμανουέλ Μακρόν απέχουν πολύ από το να αποτελούν εθνική συναίνεση», σημειώνει η «Les Echos».

Στις 13 Ιουλίου, μία ημέρα προτού γιορτάσει η χώρα την εθνική της γιορτή, ο Γάλλος πρόεδρος είχε ισχυριστεί σε διάγγελμά του ότι «η ελευθερία δεν έχει απειληθεί ποτέ τόσο πολύ από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου». Σε σχετικό ερώτημα της δημοσκόπησης της Elabe, λιγότεροι από 6 στους 10 Γάλλους θεωρούν σημαντική τη ρωσική απειλή.

Ενδιαφέρον θα είχε, εν προκειμένω, αν ρωτούσαν οι δημοσκόποι με σαφέστερη διατύπωση αν συμφωνεί ή όχι η κοινή γνώμη με τη μεγάλη αύξηση των στρατιωτικών δαπανών εκ μέρους της γαλλικής κυβέρνησης την ώρα που προετοιμάζεται λιτότητα, και επίσης αν συμφωνούν με τον πολυετή προϋπολογισμό της Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν στο πλαίσιο της ΕΕ, που προβλέπει εκτίναξη των αμυντικών δαπανών εις βάρος της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (από την οποία επωφελείται τα μάλα η Γαλλία).

Τέλος, από πολιτικής απόψεως η δημοσκόπηση της Elabe αποκαλύπτει και μια αρνητική για τον Μπαϊρού εξέλιξη, αφού το ποσοστό των Γάλλων που θα θεωρούσε θετική την κατάθεση μιας πρότασης μομφής κατά της κυβέρνησης στην Εθνοσυνέλευση εκτινάχθηκε στο 58% από 52% που ήταν πριν από μόλις τρεις βδομάδες.