150 εκατ. ευρώ έως το 2023 για τη βιοποικιλότητα

Το σχέδιο δράσης για την ανάδειξη και προστασία της φύσης, καθώς και ο σχεδιασμός για την ανάσχεση των επιπτώσεων από την κλιματική αλλαγή ξεδιπλώνεται στην Έκθεση Πεπραγμένων του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ) που μόλις δημοσιεύθηκε.

Ειδικότερα, στην έκθεση πέρα από την αναφορά στα έργα της περιόδου Ιανουάριος 2020 – Απρίλιος 2021, γίνεται εκτενής αναφορά στον προγραμματισμό του ΟΦΥΠΕΚΑ για την επόμενη τριετία (έως το 2024). Σε αυτόν έχουν περιληφθεί έργα περίπου 150 εκατ. ευρώ, τα οποία θα χρηματοδοτηθούν είτε από το Ταμείο Ανάκαμψης, είτε από το επιχειρησιακό πρόγραμμα ΥΜΕΠΕΡΑΑ της επόμενης προγραμματικής περιόδου 2021-2027. Πρόκειται για δράσεις που αφορούν την προσαρμογή της βιοποικιλότητας στην κλιματική αλλαγή και την αξιολόγηση της επίδρασής της σε έργα δημοσίου συμφέροντος, καθώς και το σύστημα διακυβέρνησης, την ενεργοποίηση των πολιτών αλλά και έργα υποδομής.

Ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα εστιάζει στην αποκατάσταση των εγκαταλειμμένων τοπίων λίθινων αναβαθμίδων και θα «τρέξει» με 20 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Επίσης, στα σημαντικά έργα που ξεκινούν περιλαμβάνονται τα σχέδια δράσης για την προστασία ειδών χλωρίδας και πανίδας (5,5 εκατ. ευρώ) αλλά και ο έλεγχος της χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων (1 εκατ. ευρώ), μια παράνομη δραστηριότητα που τα τελευταία χρόνια αφανίζει πολλά σπάνια και απειλούμενα με εξαφάνιση είδη πτηνών και άλλων άγριων ζώων.

Επιπλέον, προκειμένου να περιοριστεί η θνησιμότητα των πτηνών ξεκινά δράση, προϋπολογισμού 3 εκατ. ευρώ για τη μόνωση των πυλώνων του δικτύου μεταφοράς ενέργειας και η τοποθέτηση σημαντήρων σε 30 χιλιόμετρα του δικτύου μεταφοράς ρεύματος ανά έτος, σε περιοχές που βρίσκονται εντός προστατευόμενων εκτάσεων Natura. Μεταξύ πολλών άλλων προγραμμάτων, ξεχωρίζει και η δημιουργία τεχνητών καταφυγίων για νυχτερίδες σε πεδινές αγροτικές περιοχές (2,2 εκατ. ευρώ), η δράση προστασίας σπηλαίων, η ψηφιοποίηση των ελληνικών συλλογών φυσικής ιστορίας κ.ά.

Ακόμη, θα επικαιροποιηθεί και το Κόκκινο Βιβλίο για τα είδη που κινδυνεύουν το οποίο έχει να ανανεωθεί από το 2009. Πάντως, με βάση τα σημερινά δεδομένα, από τα 174 είδη (θηλαστικά, ασπόνδυλα, ερπετά κλπ.) που είχαν καταγραφεί στη χώρα μας, μόνο το 33% βρίσκεται σε ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης ενώ για το 12% δεν υπάρχουν στοιχεία.

Ωστόσο, η Ελλάδα έχει ακόμη μακρύ δρόμο να διανύσει για την ουσιαστική προστασία των ευαίσθητων περιοχών. Οι ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες (ΕΠΜ), οι οποίες θα καταλήξουν σε Προεδρικά Διατάγματα (ΠΔ) προστασίας και σε σχέδια διαχείρισης για την παρακολούθηση και εφαρμογή μέτρων και πολιτικών προστασίας για τις 446 περιοχές Natura 2000 της χώρας ακόμη δεν έχουν ολοκληρωθεί. Σύμφωνα με όσα υποστηρίζουν στελέχη του ΥΠΕΝ, οι ΕΠΜ αναμένεται να ολοκληρωθούν από τους αναδόχους του έργου έως το τέλος του 2021 ώστε η διαδικασία θεσμοθέτησής τους να ξεκινήσει το 2022.

Το θεσμικό κενό είναι τεράστιο εάν αναλογιστεί κανείς ότι έως σήμερα έχουν υπογραφεί μόνο επτά ΠΔ (Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου, Εθνικό Πάρκο Σχινιά – Μαραθώνα, Υγρότοποι και ακτή Ψαλιδίου στην Κω, Τζουμέρκα, Περιοχή Προστασίας της Φύσης Καστοριάς, Κυπαρισσιακός Κόλπος και υγρότοπος Βουρκάρι) και δύο σχέδια διαχείρισης για τη λίμνη Κορώνεια και το πάρκο Σχινιά. Έτσι, η προστασία της ελληνικής φύσης και η βιώσιμη ανάπτυξη εντός των προστατευόμενων περιοχών, έως ότου ολοκληρωθούν οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες, θα στηρίζεται σε αποσπασματικές δράσεις προστασίας και πρωτοβουλίες αξιοποίησης των περιοχών αυτών.