Η εξίσωση του νέου παραγωγικού μοντέλου με φόντο το νέο ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης

Η πίεση που δέχεται ο τουρισμός, για μια ακόμη χρονιά, λόγω της πανδημίας και των μεταλλάξεων, φέρνει στο επίκεντρο την συζήτηση για τις εναλλακτικές που πρέπει να υπάρξουν στο πεδίο της οικονομίας.

Η χώρα μας επενδύει εδώ και δεκαετίες στον τουρισμό, ο οποίος αποδίδει πολλά και συνεισφέρει στο ΑΕΠ. Φθάνει όμως αυτό; Η πανδημία μας έδειξε ότι όλα μπορεί να ανατραπούν και ο χρυσός να χάσει την λάμψη του και βέβαια την αξία του. Ήδη υπάρχει σημαντική μείωση του τουριστικού προϊόντος και όλοι αγωνιούν για τις οικονομικές συνέπειες. Εξάλλου, δεν αρκεί ο εσωτερικός τουρισμός για να οδηγήσει σε θετικό ισοζύγιο ή να περιορίσει σημαντικά την «χασούρα» λόγω των ακυρώσεων ξένων επισκεπτών ή της απόφασής τους να μην ταξιδέψουν εκτός των χωρών τους.

Το ζήτημα είναι τι περιλαμβάνει ο σχεδιασμός για την επόμενη μέρα, μετά την πανδημία. Ήδη, όπως δημοσίευσε χθες ο Οικονομικός Ταχυδρόμος, βρίσκονται προ των πυλών τουλάχιστον έξι προγράμματα, μέσω ΕΣΠΑ, που θα δώσουν έμφαση στον μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας σε καίριους τομείς.

Όπως γίνεται κατανοητό, τόσο μέσα από το νέο ΕΣΠΑ όσο και από το Ταμείο Ανάκαμψης, παρουσιάζονται σημαντικές ευκαιρίες για την Ελλάδα. Ένα καθοριστικό όμως στοίχημα που πρέπει να κερδίσει το πολιτικό σύστημα είναι η ουσιαστική παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.

Η επιδίωξη του εξορθολογισμού σε όλα τα επίπεδα της κεντρικής πολιτικής του δημοσίου τομέα και της καθημερινότητας του πολίτη δημιουργεί νέες τάσεις που, αν αξιοποιηθούν σωστά από την πολιτεία, θα διαμορφώσουν νέες ισορροπίες.

Πολλά λέγονται για την περίφημη περιφερειακή ανάπτυξη που είναι ζητούμενο, αλλά δεν έχουν γίνει ουσιαστικές κινήσεις, αλλά τώρα υπάρχουν ευκαιρίες που θα μπορεί να δώσουν άλλες προοπτικές. Μην λησμονεί κανείς ότι το κόστος ζωής στα μεγάλα αστικά κέντρα εκτινάσσεται (σ.σ. ήδη έχουμε άνοδο του τιμάριθμου με σημαντικές αυξήσεις) και σε συνδυασμό με την ανεργία που είναι σε υψηλά ποσοστά, υπονομεύεται η κοινωνική συνοχή. Ως εκ τούτου δύναται να δημιουργηθούν συνθήκες επιστροφής στην περιφέρεια με αντιμετώπιση και της αστυφιλίας.

Όμως η παραγωγική ανασυγκρότηση που είναι το «κλειδί» σημαίνει δυο πολύ απλά πράγματα: α) να στηριχθεί άμεσα η δοκιμαζόμενη και από την πανδημία, πραγματική οικονομία για να σταθεροποιηθεί το οικονομικό περιβάλλον και β) να προχωρήσει η διαμόρφωση της νέας οικονομίας, με κύρια χρηματοδοτικά εργαλεία τόσο το νέο ΕΣΠΑ όσο και το Ταμείο Ανάκαμψης.

Είναι κρίσιμο να υπάρξουν, πέρα από οριζόντιες πολιτικές, στοχευμένες κινήσεις που θα εντάσσονται σε ένα ευρύτερο στρατηγικό πλαίσιο που θα βάζει γερά θεμέλια για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.

Κατά καιρούς έχουν εκπονηθεί και συζητηθεί ουκ ολίγα σχέδια, ενώ πάρα πολλές είναι οι προτάσεις τα τελευταία χρόνια από αξιόλογους φορείς, οργανισμούς και ιδρύματα, αλλά το ερώτημα είναι γιατί δεν υπάρχει σύνθεση των απόψεων. Θεωρώ ότι πιο πλούσιος δημόσιος διάλογος με τόσες πολλές και καλές ιδέες δεν έχει υπάρξει ποτέ. Υπάρχουν άρα ακατέργαστα διαμάντια που πρέπει να αξιοποιηθούν για να προχωρήσει η πολυπόθητη παραγωγική ανασυγκρότηση με στόχο μια πιο δίκαιη ανάπτυξη.

Σε αυτό το σχέδιο όμως δεν υπάρχει μόνο ο ιδιωτικός τομέας ή μόνο το Κράτος. Είναι η ώρα της μικτής οικονομίας που θα φροντίσει να συνυπάρξει ο ιδιωτικός με τον δημόσιο τομέα στο μονοπάτι για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου. Είναι η ώρα να αξιοποιηθούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της ελληνικής οικονομίας –δεν αρχίζουν και τελειώνουν όλα στον τουρισμό όπως μας λένε διάφοροι- με κεντρικό στόχο την ενίσχυση της ανάπτυξης και άρα της αύξηση της απασχόλησης και του παραγόμενου πλούτου.

Σε αυτή την προσπάθεια τόσο με το νέο ΕΣΠΑ όσο και με το Ταμείο Ανάκαμψης πρέπει να ενισχυθούν οι υγιείς δυνάμεις της οικονομίας και της κοινωνίας και να μην φθάσουμε πάλι στο σημείο να συντηρούνται τα παρασιτικά συστήματα. Θα το αποφύγουμε αυτό; Φοβάμαι πως όχι, αλλά ας το μειώσουμε τουλάχιστον το φαινόμενο.

Λύσεις και διέξοδοι υπάρχουν, φθάνει να μην κυριαρχεί εκατέρωθεν το όχι σε όλα κα να υπάρξουν συνθέσεις. Η παραγωγική ανασυγκρότηση είναι όρος επιβίωσης και διαβατήριο ασφαλείας για το μέλλον. Ο τόπος δεν έχει την πολυτέλεια, τουλάχιστον σε ορισμένα κρίσιμα ζητήματα, των άγονων πολιτικών συγκρούσεων. Είναι στιγμές που πρέπει να γίνονται και συνθέσεις και αυτό αφορά όλες τις κυβερνήσεις.