Καταστροφές

Οι πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές, ο συγκλονισμός που προκάλεσαν, το σοκ που διαρκεί, ο προβληματισμός που ανακινεί το γεγονός, η συνάντηση για πολλούς με την εισβολή της ήδη εδώ κλιματικής αλλαγής, κάνουν τον φετινό Αύγουστο πικρή αφορμή της πάντοτε επιβαλλόμενης, όσο ποτέ πλέον, ανακεφαλαίωσης της κατάστασής μας.

Είναι δυσάρεστο να διαπιστώνει κανείς ότι μια καταστροφή ή επαναλαμβανόμενες καταστροφές διεκδικούν με επιτυχία το ρόλο να γίνουν το εκφραστικό μέσο μιας εποχής. Συχνά αυτό που δεν θέλουμε να ακούσουμε, έρχεται μια καταστροφή να το φωνάξει. Και χωρίς πάντοτε να μας διδάσκει, γίνεται όλο και πιο δύσκολο να πούμε ότι δεν γνωρίζαμε. Αυτό που οι άνθρωποι δεν αντέχουν να δουν, έρχεται η φωνή των γεγονότων να το θυμίσει.

Το περιβάλλον, η αδιαφορία μας για το πολυδιαφημισμένο θέμα, η αποξένωσή μας από τη φύση, η φύση ως αντικείμενο χρήσης, ακόμη και ως μέσο πολιτικού ελέγχου, τοποθετήθηκαν, περιβάλλον και φύση, με έμφαση μάλιστα διακοσμητική, στο περιθώριο των πραγμάτων. Θα αρκούσε μια ματιά στις συμπεριφορές του καλοκαιριού των Ελλήνων, για να αισθανθεί κανείς αυτή την αμέριμνη άρνηση της ζωτικής αξίας του φυσικού χώρου.

Η αποξένωση από τα σημαντικά είναι ο πιο δυνατός άνεμος καταστροφής. Δεν αφήνει τίποτα όρθιο. Πέρα από ευθύνες της Κυβέρνησης για τις τελευταίες πυρκαγιές – δεν είμαι σε θέση για τέτοια αξιολόγηση – το ζήτημα ξεπερνά κυβερνήσεις και θητείες, είναι ζήτημα αντοχής και υπόστασης της ίδιας της χώρας, που κάθε μέρα κάτι χάνει εκεί που θα έπρεπε κάτι να κερδίζει.

Στις κοινωνίες τίποτα δεν πέφτει από τον ουρανό. Ολα είναι δημιουργία την ανθρώπων. Και οι καταστροφές έργο μας είναι. Οχι γιατί δεν είμαστε παντοδύναμοι να αντιμετωπίζουμε τις απειλές, αλλά γιατί δεν αποδεχθήκαμε την ευθύνη της μέριμνας για το έκτακτο, τη συμμόρφωση στις απαιτήσεις του, την πειθαρχία στην αναπόδραστη αυτή ανάγκη. Σε θεσμούς, σε πόρους, σε λειτουργία. Οι Κυβερνήσεις είναι περαστικές, έχουν θητεία, οφείλουν έργο και αποτέλεσμα.

Οι καταστροφές της περασμένης εβδομάδας δεν θα είναι οι τελευταίες. Ο χρόνος και η φύση των πραγμάτων θα μας φέρουν και πάλι αντιμέτωπους με νέες. Η κλιματική αλλαγή, που δεν τη συναντά για πρώτη φορά ο άνθρωπος στη διαδρομή του, δεν θα είναι εντυπωσιασμός στα δελτία ειδήσεων. Θα είναι ένα σύνολο νέων απειλών και άμεσων απαντήσεων. Ο χρόνος κινείται ουδέτερα και αδιάφορα, αυτά όμως που φέρνει μας αγκαλιάζουν ως τη λεπτομέρεια.

Σε λίγες μέρες, οι πολιτικοί αντιπρόσωποι, στην καθιερωμένη παράσταση στη ΔΕΘ, θα εκφωνήσουν υποσχέσεις ευτυχίας. Η ανασύσταση της χώρας με συναίνεση στα θεμελιώδη είναι η άμυνα. Ή καλύτερα η ζητούμενη οχύρωση, όπως εύστοχα σημείωνε ο Αντώνης Καρακούσης εδώ την περασμένη Κυριακή.

Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.