Βρετανία: Θυσιάζει το «λονδρέζικο πλυντήριο» για να στριμώξει τους Ρώσους ολιγάρχες

Μια ευπρόσδεκτη από κάθε νομιμοφρονούντα φορολογούμενο επίπτωση των κυρώσεων της Δύσης κατά της Ρωσίας είναι η αυξημένη πίεση των κυβερνήσεων για οικονομική διαφάνεια και για αποδυνάμωση των «πλυντηρίων» χρήματος παγκοσμίως. Στο πλαίσιο αυτό η βρετανική κυβέρνηση καταθέτει σήμερα, Τρίτη, στη Βουλή των Κοινοτήτων νόμο «για την καταπολέμηση του οικονομικού εγκλήματος», τον οποίο επί σειρά ετών ζητούσαν τόσο οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις όσο και κάποια μέλη του Κοινοβουλίου, αλλά η κατάθεσή του αναβαλλόταν συστηματικά για… ευθετότερο χρόνο.

Εν τέλει χρειάστηκε να ξεκινήσει μια πολεμική αιματοχυσία σε ευρωπαϊκό έδαφος ώστε να γίνει «εύθετος ο χρόνος», να κινητοποιηθεί η κυβέρνηση και να… κατεβάσει στροφές στο «λονδρέζικο πλυντήριο» – πρόκειται για όρο που χρησιμοποίησαν πρώτα τα ίδια τα βρετανικά μέσα ενημέρωσης.

Αφού κατάρτισε μια λίστα με εκατοντάδες προσωπικότητες φίλα προσκείμενες στον Βλαντιμίρ Πούτιν και ως εκ τούτου «στόχους» των κυρώσεων, η κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον αποφάσισε να «απαιτήσει σε ξένους κατόχους περιουσιακών στοιχείων στο Ηνωμένο Βασίλειο να αποκαλύψουν την ταυτότητά τους προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι εγκληματίες δεν θα έχουν τη δυνατότητα να κρύβονται πίσω από μια αλυσίδα αδιαφανών εταιρειών-κελύφων».

Αυτή είναι η διατύπωση της ίδιας της βρετανικής κυβέρνησης σε ανακοινωθέν που εξέδωσε και στο οποίο προαναγγέλλει αυστηρές ποινές που μπορούν να φτάσουν σε πενταετή φυλάκιση σε περίπτωση που δεν αποκαλύψουν την ταυτότητά τους όλοι όσοι έχουν κάθε είδους περιουσιακό στοιχείο ή οικονομικά συμφέροντα στη Βρετανία και κυρίως στο Σίτι του Λονδίνου.

«Στόχος είναι να διώξουμε το βρόμικο χρήμα από το Ηνωμένο Βασίλειο», διακήρυξε η βρετανίδα υπουργός Εξωτερικών Λιζ Τρας από το βήμα της Βουλής των Κοινοτήτων, καθώς οι αρμόδιες υπηρεσίες της κυβέρνησής της άρχισαν να «χτενίζουν» αμέσως μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τις μεγάλες περιουσίες που έχουν επενδυθεί από Ρώσους ολιγάρχες αλλά και νομικά πρόσωπα ρωσικών συμφερόντων σε βρετανικές επιχειρήσεις και στη λονδρέζικη αγορά ακινήτων.

«Τα μέτρα που θα λάβουμε θα πιέσουν τους κλεπτοκράτες που καταχράστηκαν τη φιλοξενία μας», πρόσθεσε από το ίδιο βήμα ο υπουργός Επιχειρήσεων, Ενέργειας και Βιομηχανίας Κουαζί Κουαρτένγκ.

Αλλάζει το καθεστώς εγγραφών

Ο νόμος που προτείνεται θα δώσει κρίσιμες και ουσιαστικές αρμοδιότητες στο Γραφείο Επιβολής Οικονομικών Κυρώσεων (OFSI), μια υπηρεσία με περιορισμένη δράση μέχρι στιγμής. Είναι χαρακτηριστικό ότι η υπηρεσία αυτή που συστάθηκε το 2016 κατά τα πρότυπα της αντίστοιχης αμερικανικής, επέβαλε μόνο 6 ποινές το διάστημα αυτό, ενώ η αμερικανική επέβαλε μόνο την περυσινή χρονιά 87 ποινές και κυρώσεις σε φυσικά και νομικά πρόσωπα για αδιαφάνεια και ξέπλυμα χρήματος.

Με την ευκαιρία της νομοθετικής αναθεώρησης για την καταπολέμηση του οικονομικού εγκλήματος, μεταρρυθμίζεται και το σύστημα εγγραφής των βρετανικών επιχειρήσεων, Companies House, προς την κατεύθυνση της αυστηροποίησης των όρων και των προϋποθέσεων για την ίδρυση μιας νέας εταιρείας.

Σημειωτέον ότι η νομοθετική πρωτοβουλία κατά του οικονομιοκού εγκλήματος είχε προαναγγελθεί το 2016 από τον τότε πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον με στόχο να εισαχθεί και να συζητηθεί στο Κοινοβούλιο έως το 2018. Το «άνοιγμα» του βιβλίου εγγραφών των επιχειρήσεων τέθηκε επί τάπητος από μια κοινή επιτροπή μελών της Βουλής των Κοινοτήτων και της Βουλής των Λόρδων.

Η κοινή επιτροπή συνέταξε και δημοσιοποίησε την αναφορά της το 2019, αλλά η κυβέρνηση Τζόνσον την κράτησε στα συρτάρια δίχως να δώσει συνέχεια στις διατυπωθείσες προτάσεις. «Τα Pandora Papers τον Οκτώβριο του 2021, που έριξαν φως στο ιδιοκτησιακό καθεστώς διαφόρων ακινήτων στη βρετανική πρωτεύουσα, ανακίνησε το θέμα της διαφάνειας στο λονδρέζικο real estate, αλλά η ουκρανική κρίση έκανε πραγματικά ασφυκτική την πίεση στην βρετανική κυβέρνηση», σημειώνει η «Les Echos».

90.000 ιδιοκτήτες-φαντάσματα

Στη Βρετανία μπορεί κανείς να έχει μια ιδιοκτησία δίχως να αποκαλύπτει την ταυτότητά του. Στο σκοτάδι μπορούν να μένουν επίσης οι πραγματικοί ιδιοκτήτες μιας επιχείρησης που εδρεύει στη χώρα.

«Αυτά καθιστούν το Ηνωμένο Βασίλειο πολύ ελκυστικό για τους κεφαλαιούχους που δεν μπορούν, για κάποιο λόγο, να αποκαλύψουν τα κεφάλαιά τους, για τους εγκληματίες και τους κλεπτοκράτες ολόκληρου του πλανήτη», σημείωνε στην αναφορά της μια άλλη επιτροπή του βρετανικού Κοινοβουλίου για την οικονομική απάτη, που δημοσιεύθηκε μόλις στις αρχές Φεβρουαρίου.

Τα βρετανικά μέσα ενημέρωσης ήταν εκείνα που, με αφορμή την αναφορά αυτή, έκαναν για πρώτη φορά λόγο για το «λονδρέζικο πλυντήριο».

Σύμφωνα με τη Διεθνή Διαφάνεια (Transparency International), Ρώσοι που κατηγορούνται για διαφθορά ή διατηρούν στενές σχέσεις με το Κρεμλίνο διαθέτουν στη Βρετανία περιουσιακά στοιχεία αξίας 1,5 δισ. στερλινών (1,8 δισ. ευρώ). Η ΜΚΟ εκτιμά ότι περί τις 90.000 ιδιοκτησίες ακινήτων ελέγχονται από εταιρείες-κελύφη – και προειδοποιεί ότι οι αριθμοί αυτοί δεν αφορούν παρά την κορυφή του παγόβουνου αναφορικά με το χρήμα που ξεπλένουν Ρώσοι ολιγάρχες και άλλοι καταχραστές και φοροφυγάδες ή και κοινοί εγκλματίες στη Βρετανία.

Μάχη με το χρόνο

Η Διεθνής Διαφάνεια δεν αναφέρεται στο ειδικό φορολογικό καθεστώς που ισχύει σε διάφορες περιοχές της βρετανικής επικράτειας, όπως είναι το Νησί Μαν στη Μάγχη, για παράδειγμα, αλλά στην αδιαφανή κατάσταση που επικρατεί κυρίως στο Σίτι, που αποτελεί ως γνωστόν ένα από τα μεγαλύτερα χρηματοοικονομικά κέντρα στον πλανήτη.

Ο εκπρόσωπος της Διεθνούς Διαφάνειας στη Βρετανία Ντάνκαν Χέιμς χαιρέτισε τη νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης Τζόνσον. Σημείωσε ωστόσο ότι «για να είναι πραγματικά αποτελεσματικές οι μεταρρυθμίσεις και να θίξουν τους ολιγάρχες που στοχεύουν, θα πρέπει οι νόμοι να εφαρμοστούν το συντομότερο δυνατό».

Επίσης ο Χέιμς σημείωσε ότι «πρέπει η κυβέρνηση να αποδεσμεύσει κονδύλια για να γίνουν εφαρμοστοί οι νόμοι και για να ιχνηλατηθούν οι ύποπτες περιουσίες». Διότι το σκοπούμενο είναι, αν πρόκειται πράγματι η Βρετανία να μετατραπεί σε κόλαση για το βρόμικο χρήμα, να μην προλάβουν οι κάτοχοί του να το μεταφέρουν σε άλλους, άθικτους παραδείσους.