Σκοπεύσατε! Πυρ!

Η Ιαπωνική τεχνολογία και βιομηχανία ήταν από παλιά -και σε ένα βαθμό είναι και σήμερα- ο αντίποδας εκείνης των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Πολλά έχουν γραφεί για το θέμα αυτό. Ένα ανέκδοτο που μου έρχεται στο νου είναι χαρακτηριστικό:

Οι Αμερικανοί, έχοντας εξελίξει σημαντικά την τεχνολογία τους, ιδιαίτερα μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, για να ανταγωνιστούν τους Ιάπωνες, κατασκεύασαν ένα χαλύβδινο έλασμα, τόσο λεπτό σε πάχος, που όμοιό του δεν υπήρχε στον κόσμο. Είχε το σχήμα και τη διάμετρο μιας ανθρώπινης τρίχας. Το έστειλαν λοιπόν σε ένα φάκελο στους Ιάπωνες, προκαλώντας τους να κατασκευάσουν -αν μπορούσαν- ένα αντίστοιχο έλασμα.

Οι Ιάπωνες απάντησαν στέλνοντας πίσω τον φάκελο στους Αμερικανούς. Όταν εκείνοι τον άνοιξαν, βρήκαν μέσα το έλασμα που είχαν στείλει. Μόνο που ήταν τρύπιο εσωτερικά κατά μήκος, καθιστώντας το το λεπτότερο σωληνάκι επί της γης…

Σκοπεύσατε! Πυρ!

Μελετώντας τη στρατηγική ανάπτυξης της Ιαπωνικής επιχειρηματικότητας, θα διαπιστώσει κανείς τα ίδια -και επαναλαμβανόμενα- χαρακτηριστικά. Το βασικότερο από αυτά είναι ο λεπτομερής σχεδιασμός. Οι Ιάπωνες επενδύουν το μεγαλύτερο χρόνο τους στο να σχεδιάσουν τις κινήσεις τους, σε βάθος χρόνου και σε όσο το δυνατόν καλύτερη λεπτομέρεια. Εκεί δίνουν βαρύτητα. Τα πάντα, ή έστω όσο το δυνατόν περισσότερα πρέπει να προβλεφθούν. Να υπάρχουν εναλλακτικά σχέδια για τις όποιες εξελίξεις. Και όλα αυτά είναι καταγεγραμμένα και γνωστά πριν η επιχείρηση ξεκινήσει την εφαρμογή στην πράξη.

Έτσι, για παράδειγμα σε ένα project δημιουργίας και εισαγωγής ενός νέου προϊόντος στην αγορά, το μέρος του σχεδιασμού είναι το πλέον σημαντικό. Πραγματοποιείται ενδελεχής έρευνα, σχεδιάζονται όλες οι λεπτομέρειες, λαμβάνεται υπ’ όψιν η γνώμη των μελλοντικών πελατών/χρηστών, γίνονται εξαντλητικές δοκιμές πρωτοτύπων, αν χρειασθεί τροποποιούνται ορισμένες προδιαγραφές, και όταν έχουν καλυφθεί όλες οι προβλέψιμες αστοχίες, βγαίνει το προϊόν στην αγορά.

Πυρ! Σκοπεύσατε!

Σε γενικές γραμμές η Αμερικανική επιχείρηση είναι υπέρ της άμεσης κινητοποίησης, και της ταχύτητας. Άρα δίνει βαρύτητα περισσότερο στη δράση και λιγότερο στον σχεδιασμό. Στο παράδειγμα της εισαγωγής ενός νέου προϊόντος στην αγορά, συνήθως θα προτιμηθεί να παραχθεί το προϊόν το συντομότερο δυνατόν -έστω και με κάποιες αδυναμίες- και να κυκλοφορήσει όσο το δυνατόν ευρύτερα. Ο στόχος είναι να αποκομισθούν κέρδη από την καινοτομία, και να διασφαλισθεί η ηγετική θέση της επιχείρησης στην αγορά, πριν μπορέσει να αντιδράσει ο ανταγωνισμός.

Αφού κυκλοφορήσει αυτό το νέο προϊόν, και όταν συλλεχθούν πληροφορίες για τα πιθανά λειτουργικά προβλήματά του, μπορεί η επιχείρηση να επικεντρωθεί στη βελτίωσή του. Τότε, και με δεδομένη την κυριαρχία της στη συγκεκριμένη αγορά, θα έχει την πολυτέλεια του χρόνου να σχεδιάσει με περισσότερη λεπτομέρεια και να βελτιώσει τόσο τις τεχνικές προδιαγραφές, όσο και τρόπους καλύτερης διακίνησης και τεχνικής στήριξής του.

Ποια στρατηγική;

Κατ’ αρχήν πρέπει να διευκρινισθεί ότι όπως σε όλα τα θέματα, τίποτα δεν είναι απόλυτο. Οπωσδήποτε υπάρχουν επιχειρήσεις στην Ιαπωνία που θα προτιμήσουν να προχωρήσουν με κριτήριο την ταχύτητα και θα δώσουν μικρότερη βαρύτητα στο σχέδιο δράσης.

Αντίστοιχα, αρκετές Αμερικανικές επιχειρήσεις βασίζονται πρώτα απ’ όλα σε ένα λεπτομερές επιχειρηματικό σχέδιο, όσο χρονοβόρο και αν είναι αυτό.

Και θα ρωτήσει κάποιος: ποια είναι η βέλτιστη στρατηγική; Η απάντηση δεν είναι πάντα μονοσήμαντη. Πολύ συχνά εξαρτάται από το περιβάλλον όπου δραστηριοποιείται η επιχείρηση, την κατάσταση του ανταγωνισμού, την οικονομική ευρωστία της, τους πόρους και την τεχνογνωσία που διαθέτει, αλλά και το ίδιο το προϊόν και την αγορά όπου απευθύνεται.

Τούτων λεχθέντων, πολλοί ισχυρίζονται ότι η Ιαπωνική πρακτική έχει μακροπρόθεσμα περισσότερα θετικά αποτελέσματα. Επιπλέον, με τον προσεκτικό σχεδιασμό και την προηγούμενη ανάλυση, ενισχύεται η ποιότητα των προϊόντων και μεγεθύνεται η καλή φήμη του παραγωγικού ιστού που εφαρμόζει αυτή την πρακτική.

Εν τέλει κάθε στρατηγική έχει τα θετικά και αδύναμα σημεία της. Και οι δυο καταλήγουν στον “πυροβολισμό”, έστω με διαφορετική σειρά. Και ως εδώ καλά. Τόσο, όσο τα πυρά δεν αφορούν σε πραγματικό πόλεμο στο πεδίο…

*Ο Σταμάτης Παππάς, MEng/MBA, είναι Σύμβουλος Επιχειρήσεων