Είναι ο νέος στασιμο-πληθωρισμός μη επηρεαζόμενος από τις πολιτικές;

H παγκόσμια οικονομία έχει υποστεί δύο μεγάλα αρνητικά σοκ από την πλευρά της προσφοράς, πρώτα από την πανδημία Covid-19 και τώρα από την εισβολή του ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία. Ο πόλεμος έχει διαταράξει περαιτέρω την οικονομική δραστηριότητα και οδήγησε σε υψηλότερο πληθωρισμό, επειδή οι βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις του στην προσφορά και τις τιμές των εμπορευμάτων συνδυάστηκαν με τις συνέπειες των υπερβολικών νομισματικών και δημοσιονομικών κινήτρων στις προηγμένες οικονομίες, ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και σε άλλες προηγμένες οικονομίες.

Παραμερίζοντας τις βαθιές μακροπρόθεσμες γεωπολιτικές επιπτώσεις του πολέμου, ο άμεσος οικονομικός αντίκτυπος έχει τη μορφή υψηλότερων τιμών ενέργειας, τροφίμων και βιομηχανικών μετάλλων. Αυτό, μαζί με πρόσθετες διακοπές στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, έχει επιδεινώσει τις συνθήκες στασιμότητας που εμφανίστηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Οι κυβερνήσεις, υπό την πίεση των δυσαρεστημένων πολιτών, μπορεί να μπουν στον πειρασμό να έρθουν στη διάσωση με ανώτατα όρια τιμών και μισθών και διοικητικούς ελέγχους για να τιθασεύσουν τον πληθωρισμό. Αυτά τα μέτρα έχουν αποδειχτεί ανεπιτυχή στο παρελθόν – ιδίως στη στασιμοπληθωριστική δεκαετία του 1970 – και δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι αυτή η εποχή θα ήταν διαφορετική. Αν μη τι άλλο, ορισμένες κυβερνήσεις θα έκαναν ακόμη χειρότερα τα πράγματα, ας πούμε, με την εκ νέου εισαγωγή μηχανισμών αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής για τους μισθούς και τις συντάξεις.

Σε ένα τέτοιο σενάριο, όλοι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα συνειδητοποιούσαν τους περιορισμούς των δικών τους εργαλείων. Οι κεντρικές τράπεζες θα έβλεπαν ότι η ικανότητά τους να ελέγχουν τον πληθωρισμό περιορίζεται από την ανάγκη να συνεχίσουν να νομισματοποιούν τα δημόσια και ιδιωτικά χρέη. Και οι κυβερνήσεις θα έβλεπαν ότι η ικανότητά τους να διατηρήσουν τις κυρώσεις στη Ρωσία περιορίζεται από τις αρνητικές επιπτώσεις στις δικές τους οικονομίες (όσον αφορά τόσο τη συνολική δραστηριότητα όσο και τον πληθωρισμό).

Υπάρχουν δύο πιθανά τελικά παιχνίδια. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μπορεί να εγκαταλείψουν έναν από τους στόχους τους, οδηγώντας σε υψηλότερο πληθωρισμό, χαμηλότερη ανάπτυξη, υψηλότερα μακροπρόθεσμα επιτόκια ή πιο ήπιες κυρώσεις – συνοδευόμενες ίσως από χαμηλότερους δείκτες μετοχών. Εναλλακτικά, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μπορεί να συμβιβαστούν μόνο με τη μερική επίτευξη κάθε στόχου, οδηγώντας σε ένα μη βέλτιστο μακροοικονομικό αποτέλεσμα υψηλότερου πληθωρισμού, χαμηλότερης ανάπτυξης, υψηλότερων μακροπρόθεσμων επιτοκίων και πιο ήπιων κυρώσεων – με χαμηλότερους μετοχικούς δείκτες και υποβαθμισμένα νομίσματα fiat στη συνέχεια. Είτε έτσι είτε αλλιώς, τα νοικοκυριά και οι καταναλωτές θα αισθανθούν τα αποτελέσματα, τα οποία θα έχουν πολιτικές επιπτώσεις στην πορεία.

Ο Νουριέλ Ρουμπινί είναι καθηγητής Οικονομικών στο Stern School of Business του New York University Stern School of Business και επικεφαλής οικονομολόγος της Atlas Capital Team.

Ο Μπρουνέλο Ρόσα της Rosa & Roubini Associates είναι καθηγητής στο Bocconi University