Στεγαστική ασφυξία

Για να κατανοήσουμε το μέγεθος του προβλήματος της προσιτής κατοικίας στην Ελλάδα θα πρέπει να διαβάσουμε τους επίσημους αριθμούς που δυστυχώς μας «βγάζουν» πρωταθλητές μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σύμφωνα με την Eurostat, το 36,6% του διαθέσιμου εισοδήματος του Έλληνα διατίθεται για το κόστος στέγασης, όταν ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι 20,1%. Οι επόμενες χώρες στο πόντιουμ δεν είναι χώρες που τις έχει χτυπήσει η κρίση, αλλά αντιθέτως πλούσιες χώρες, η Γερμανία (με ποσοστό 29,7% του διαθέσιμου εισοδήματος) και η Δανία (26,4%).

Για τα άτομα που θεωρείται ότι διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας το ποσοστό αυτό ξεπερνά το 60%.

Κοινωνική ανισότητα

Αν αναλογιστούμε ότι το 43% των Ελλήνων είτε νοικιάζει την πρώτη του κατοικία (25%) είτε πληρώνει δάνειο για αυτή (18%), μπορούμε να καταλάβουμε το μέγεθος της κοινωνικής ανισότητας, όταν ένας εργαζόμενος, μισθωτός ή ελεύθερος επαγγελματίας πρέπει να ξοδέψει περίπου 22 λεπτά κάθε ώρας που δουλεύει για την στέγαση του. Ή ακόμα καλύτερα όταν ένας μισθωτός που έχει κληρονομήσει την πρώτη του κατοικία, του μένει πάνω από το ⅓ του μισθού του σε σχέση με κάποιον που παίρνει τον ίδιο μισθό, αλλά δεν ήταν τόσο τυχερός στα κληρονομικά του….

Το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο στις μεγάλες πόλεις, και ιδιαιτέρως στους νέους και τις νέες. Πιο συγκεκριμένα το 29,1% του γενικού πληθυσμού στην χώρα μας αντιμετωπίζει σοβαρή στέρηση στέγασης, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στους νέους είναι 48,5%. Στον αντίποδα, με τα μικρότερα ποσοστά επί του διαθέσιμου εισοδήματος βρίσκονται η Κύπρος, η Ισπανία και η Πορτογαλία.

Τι κάνει η πολιτεία για αυτό;

Το αυτονόητο ερώτημα που προκύπτει είναι: τι κάνει η πολιτεία για αυτό;

Συζητά για ανώτατο όριο 3% στην επιτρεπόμενη αύξηση των ενοικίων επαγγελματικών μισθώσεων. Όχι για τις κατοικίες.

Συζητά για την μείωση της φορολόγησης των εισοδημάτων από τα ενοίκια, αλλά όχι για κάποιο μέτρο στήριξης των ενοικιαστών.

Ενώ, ταυτόχρονα, το τραπεζικό σύστημα έχει άλλο προσανατολισμό. Οι τράπεζες προτιμούν να ανταγωνίζονται στους όρους των δανείων που θα προσφέρουν στις μεγάλες επιχειρήσεις λόγω του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, οι τραπεζικές πιστώσεις για τα νοικοκυριά συρρικνώθηκαν συνεχώς τους 10 πρώτους μήνες του 2021. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, το μέσο ποσοστό χρηματοδότησης για την αγορά ενός ακινήτου κυμαίνεται κοντά στο 64% της εμπορικής αξίας του, με τη μέση εκταμίευση για το 2021 να είναι 73.200 ευρώ.

Οι νέοι και οι νέες που έμειναν

Αντί λοιπόν να συζητάμε στο δημόσιο διάλογο, μόνο για την αντιστροφή του brain drain, καλό είναι να ασχοληθούμε και με όσους νέους και νέες έμειναν πίσω, και προσπαθούν να στήσουν την ζωή τους.

Σε αυτή την συζήτηση δεν αρκούν μόνο οι διαπιστώσεις, αλλά χρειάζονται και προτάσεις. Στο πλαίσιο αυτό θα ήθελα να καταθέσω την δική μου για την εκμετάλλευση των κενών ανεκμετάλλευτων ιδιοκτησιών και την αξιοποίηση τους για την παροχή κοινωνικής κατοικίας μέσω ενός “ανάποδου” ΣΔΙΤ που θα χρηματοδοτηθεί από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης.

Το πρόβλημα είναι αρκετά έντονο και απαιτεί άμεση λύση, για να αρκεστούμε μόνο στην κατασκευή νέων κατοικιών που θα διατεθούν είτε για ενοικίαση είτε για πώληση. Το κράτος θα μπορούσε κάλλιστα να χρηματοδοτήσει ενεργειακές ανακαινίσεις (και όχι μόνο) τέτοιων κατοικιών που θα τις προσφέρει σε νέους με μικρό τίμημα, αλλά και με την 10ετή δέσμευση καταβολής κάποιου ποσού στους ιδιοκτήτες.

Η κατοικία είναι ο ναός της οικογένειας, Le Corbusier

* Ο κ. Μιχάλης Καλογιαννάκης είναι πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Διπλωματούχων Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών