Φυσικό αέριο: Crash test υπουργών Ενέργειας για το πλαφόν

Το πρώτο crash test για τους υπουργούς Ενέργειας λαμβάνει χώρα σήμερα στο Λουξεμβούργο μετά το θετικό μήνυμα και τη συμφωνία των 27 ηγετών στη Σύνοδο Κορυφής της περασμένης εβδομάδας.

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μετά την ολοκλήρωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες εξέφρασε την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι μετά από επτά μήνες έντονων συζητήσεων, «πετύχαμε συμφωνία ως προς την απαραίτητη ευρωπαϊκή παρέμβαση στο ζήτημα της ενέργειας». Ο πρωθυπουργός υπενθύμισε ότι ήταν από τους πρώτους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων που είχε ζητήσει μία ενιαία ευρωπαϊκή απάντηση, «η οποία θα μπορέσει να θέσει ένα πλαίσιο, ένα πλαφόν, στις ανώτατες τιμές φυσικού αερίου, έτσι ώστε να μην αναγκαζόμαστε, ως ευρωπαϊκές κοινωνίες και ως ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, να πληρώνουμε πολύ περισσότερα από όσα πρέπει προκειμένου να καλύψουμε τις ανάγκες μας σε φυσικό αέριο».

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ είχε υπογραμμίσει ότι «υπάρχει ισχυρή και ομόφωνη δέσμευση να δράσουμε από κοινού, ως Ευρωπαίοι, για να επιτύχουμε τρεις στόχους: χαμηλότερες τιμές ή μείωση των τιμών, εγγύηση της ασφάλειας του εφοδιασμού και συνέχιση της εργασίας για τη μείωση της ζήτησης».

Από την πλευρά της, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είχε τονίσει ότι «έχουμε έναν πολύ καλό και σταθερό οδικό χάρτη για να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε στο θέμα των τιμών της ενέργειας» επισημαίνοντας ότι «οι ηγέτες έδωσαν τη στρατηγική καθοδήγηση».

 Τι θα συζητήσουν

Οι υπουργοί Ενέργειας, όπως αναφέρουν πληροφορίες του ΟΤ, αναμένεται να συμφωνήσουν πολιτικά επί των άρθρων και διατάξεων της προτεινόμενης νομοθεσίας, η οποία ουσιαστικά αποσκοπεί στην έγκαιρη προετοιμασία της Ευρώπης ενόψει του επόμενου χειμώνα 2023-2024. Οι ίδιες πηγές σημειώνουν πως δεν πρόκειται να επαναληφθούν οι διαφωνίες μεταξύ των κρατών – μελών, κάτι που συνέβη στη Σύνοδο Κορυφής. «Το πακέτο των μέτρων είναι ισορροπημένο και επιδιώκει την ταχύτερη ενεργοποίηση των χωρών για την πλήρωση των αποθηκευτικών χώρων με φυσικό αέριο αλλά και για τη δημιουργία των απαραίτητων μηχανισμών ελέγχου των τιμών σε περίπτωση ακραίων διακυμάνσεων», αναφέρουν αρμόδιοι κύκλοι στον ΟΤ.

Διαβάστε επίσης: Σύνοδος Κορυφής: Άλλη μια… τρύπα στο νερό για την ενέργεια

Το σχέδιο Κανονισμού της Ευρ. Επιτροπής περιλαμβάνει τέσσερις δέσμες μέτρων για τη διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας, την έγκαιρη προετοιμασία των χωρών προκειμένου να φουλάρουν με αέριο τις αποθήκες τους, την αντιμετώπιση των ακραίων διακυμάνσεων των τιμών στα χρηματιστήρια, την επιβολή πλαφόν καθώς και την περαιτέρω μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου.

Κοινή αγορά αερίου

Ιδιαίτερη σημασία δίνει η Ευρ. Επιτροπή και στις κοινές προμήθειες φυσικού αερίου από τα κράτη – μέλη ώστε να αξιοποιείται η αγοραστική ισχύς της Ε.Ε. με αποτέλεσμα την επίτευξη ανταγωνιστικότερων τιμών στο φυσικό αέριο.

«Η παρούσα πρόταση», αναφέρεται στο σχέδιο Κανονισμού, «αντιμετωπίζει αυτά τα επείγοντα ζητήματα αναπτύσσοντας ένα προσωρινό εργαλείο κοινής προμήθειας, σύμφωνα με το αίτημα των κρατών μελών. Υπάρχει σημαντική πίεση χρόνου για να είναι έτοιμο το αργότερο στις αρχές της άνοιξης του 2023, και ιδίως ενόψει της επόμενης περιόδου πλήρωσης αποθήκευσης», επισημαίνει η Κομισιόν.

Η πρόταση για από κοινού προμήθεια θεσπίζει μια διαδικασία που αποτελείται από δύο στάδια: πρώτον, συγκέντρωση της ζήτησης φυσικού αερίου και δεύτερον, πιθανή από κοινού προμήθεια στο πλαίσιο της ενεργειακής πλατφόρμας.

Μέτρα αλληλεγγύης για επάρκεια

Η δεύτερη δέσμη μέτρων έχει να κάνει με την αλληλεγγύη ανάμεσα στα κράτη μέλη για την ασφάλεια εφοδιασμού.

Όπως εξηγούν οι συντάκτες του σχεδίου της Κομισιόν: «Δεδομένου ότι δεν διαθέτουν όλα τα κράτη μέλη συμφωνίες αμοιβαίας αλληλεγγύης, η Επιτροπή προτείνει ρυθμίσεις άμεσης εφαρμογής ελλείψει τέτοιων συμφωνιών αλληλεγγύης”.

Προτείνει επίσης την επέκταση της υποχρέωσης παροχής αλληλεγγύης σε μη συνδεδεμένα κράτη μέλη με εγκαταστάσεις LNG.  «Αυτό θα διασφαλίσει ότι θα είμαστε προετοιμασμένοι και έτοιμοι να δράσουμε σε περίπτωση που χρειαστούν αυτές οι συμφωνίες.  Η Επιτροπή εξετάζει επίσης την ανάγκη για περαιτέρω προτάσεις για καταστάσεις όπου ορισμένες περιφέρειες αντιμετωπίζουν μεγαλύτερη κρίση εφοδιασμού από άλλες», αναφέρει η Κομισιόν.

Μηχανισμοί τιμών και πλαφόν

Η τρίτη δέσμη μέτρων αφορά στην αντιμετώπιση των υψηλών τιμών του φυσικού αερίου.

Στο πλαίσιο αυτό ο κανονισμός προβλέπει:

• Τη δημιουργία έως τις 31 Ιανουαρίου του 2023 στις χρηματιστηριακές αγορές φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας (παράγωγα ενέργειας) ενδοημερήσιων μηχανισμών διαχείρισης της μεταβλητότητας των ακραίων τιμών (όχι πλαφόν).
• Τη δημιουργία ενός δείκτη αναφοράς για ποσότητες LNG από την 1η Μαρτίου 2023.
• Τη δυνατότητα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αποφασίζει την επιβολή στο TTF ανώτατη τιμή διαπραγμάτευσης, σε ακραίες συνθήκες και υπό προϋποθέσεις. Σε τέτοιο ενδεχόμενο θα δημιουργείται ένας διάδρομος τιμών με άλλους δείκτες αγοράς φυσικού αερίου

Μείωση κατανάλωσης αερίου

Και το τέταρτο πακέτο μέτρων που προτείνει η Κομισιόν είναι η περαιτέρω μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου.

Η Ευρ. Επιτροπή αναφέρει, μάλιστα, την πιθανότητα τα μέτρα που υιοθετήθηκαν με τον Κανονισμό του περασμένου Αυγούστου και προβλέπουν τη μείωση κατά 15% της ζήτησης αερίου να επεκταθούν για όλο το 2023 (λήγουν τον Μάρτιο) αλλά και το ενδεχόμενο να αναθεωρηθούν οι στόχοι.

Αν και τα παραπάνω περιγράφονται στο «σκεπτικό» της εφαρμογής του σχεδίου Κανονισμού, εντούτοις το άρθρο 28 έρχεται να δώσει μία πρόγευση των διαθέσεων των Βρυξελλών. Δίνει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη όταν σημαίνει συναγερμός για την ασφάλεια εφοδιασμού, να λαμβάνουν μέτρα για τη μείωση της «μη ουσιώδους κατανάλωσης φυσικού αερίου από προστατευόμενους πελάτες». Τέτοιοι είναι τα νοικοκυριά, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, κοινωνικές υπηρεσίες και εγκαταστάσεις τηλεθέρμανσης. Μέχρι τώρα από το μέτρο της διακοπής παροχής εξαιρούνταν οι προαναφερόμενες ομάδες καταναλωτών. Στο σκεπτικό των διατάξεων του προτεινόμενου κανονισμού αποσαφηνίζεται πως ο περιορισμός της κατανάλωσης αερίου θα πρέπει να μην περιορίζει τη βασική χρήση των προστατευόμενων καταναλωτών και ιδίως τη θέρμανσης. Στα μέτρα του περιορισμού της κατανάλωσης περιλαμβάνονται ενδεικτικά το κλείσιμο της παροχής αερίου για θέρμανση πισίνων και εξωτερικών χώρων.