Δημιουργείται ενιαίος φορέας για αεροπορικά και σιδηροδρομικά ατυχήματα

Στα χέρια ενός ενιαίου, ανεξάρτητου φορέα περνά η διερεύνηση αεροπορικών και σιδηροδρομικών ατυχημάτων. Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, που κατατέθηκε χθές το βράδυ στη Βουλή, ενοποιεί τις δύο υφιστάμενες επιτροπές διερεύνησης, συστήνοντας τον Εθνικό Οργανισμό Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ). Καθιερώνει οικονομικό κίνητρο για τους διερευνητές μέσω Eurocontrol και προβλέπει την κατάρτιση ενός εθνικού σχεδίου έκτακτης ανάγκης για τα ατυχήματα πολιτικής αεροπορίας, που καλύπτει την παροχή βοήθειας στα θύματα και τις οικογένειές τους.

Σύμφωνα με το κατατεθέν σχέδιο νόμου, σήμερα η αρμοδιότητα της διερεύνησης των αεροπορικών και σιδηροδρομικών ατυχημάτων είναι μοιρασμένη σε δύο Επιτροπές, με συναφές αντικείμενο, εκ των οποίων μάλιστα εκείνη για τα σιδηροδρομικά ατυχήματα δεν έχει λειτουργήσει ποτέ στην πράξη. Αυτό συνεπάγεται πολυδιάσπαση και καθυστερήσεις στη διερεύνηση ατυχημάτων και την έκδοση πορισμάτων, διακινδυνεύοντας έτσι την εύρυθμη λειτουργία και ασφάλεια των μεταφορών της χώρας. Στόχος των ρυθμίσεων είναι ο εξορθολογισμός των διαδικασιών και η ενίσχυση της ασφάλειας των μεταφορών.

Αερομεταφορές: Δεν είναι αρκετά τα αεροπλάνα – Τι σημαίνει αυτό για τους ναύλους

Η σύσταση λοιπόν της νέας αυτοτελούς δημόσιας υπηρεσίας διερεύνησης ατυχημάτων και ασφάλειας μεταφορών, η οποία θα εποπτεύεται από τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, θα οδηγήσει στην κατάργηση των δύο Επιτροπών (Διερεύνησης Ατυχημάτων και Ασφάλειας Πτήσεων και Διερεύνησης Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Συμβάντων). Ο νέος φορέας επιφορτίζεται με τις αρμοδιότητές τους και με την ασφάλεια των μεταφορών.

Με τις ρυθμίσεις του σχεδίου νόμου, ενοποιούνται τα όργανα διοίκησης των δύο Επιτροπών. Το νέο πενταμελές Συμβούλιο θα αποτελείται από τρία μέλη (Πρόεδρο κι άλλα δύο μέλη) αρμόδια για τα αεροπορικά δυστυχήματα, και δύο (Αντιπρόεδρο κι άλλο ένα μέλος) για τα σιδηροδρομικά. Επίσης, συστήνεται αυτοτελής Μονάδα Μελετών και Διερευνήσεων, υπαγόμενη απευθείας στον Πρόεδρο, η οποία θα αποτελείται από τρία Γραφεία (Αεροπορικών Ατυχημάτων, Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων, και Πρόληψης, Ανάλυσης και Στατιστικής). Αυτά θα στελεχωθούν από τους υπάρχοντες διερευνητές της ΕΔΑΑΠ.

Βάσει της έκθεσης συνεπειών ρύθμισης, εκτιμάται πως η νέα διάρθρωση θα ενισχύσει την αξιοπιστία και τη λειτουργικότητα του φορέα, «επιτρέποντας του να επιτελέσει απρόσκοπτα και αποτελεσματικά τις αρμοδιότητές του». Επίσης, η χώρα μας συμμορφώνεται με τον Κανονισμό 996/2010 σχετικά με τη διερεύνηση και την πρόληψη ατυχημάτων και συμβάντων στην πολιτική αεροπορία και εναρμονίζεται πλήρως με τις διατάξεις του Κεφαλαίου V της Οδηγίας (ΕΕ) 2016/798 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων.

Οι διερευνητές μπαίνουν στην πίτα του Eurocontrol

Με το σχέδιο νόμου, προβλέπεται μηνιαία αποζημίωση στους Διερευνητές του Γραφείου Διερεύνησης Αεροπορικών Ατυχημάτων και Συμβάντων του νέου ενιαίου οργανισμού από́ τα αδιάθετα υπόλοιπα του λογαριασμού Eurocontrol, στον οποίο αποδίδονται τα τέλη διαδρομής και τερματικής περιοχής από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια της Αεροναυτιλίας. Ορίζεται, επίσης, πως οι πάσης φύσεως αποδοχές των διερευνητών δεν μπορεί να υπολείπονται των πάσης φύσεως αμοιβών των επιθεωρητών της Αρχής Πολιτικής Αεροπορίας (ΑΠΑ). Όσον αφορά δε, στο ύψος της ετήσιας δαπάνης εις βάρος του εν λόγω λογαριασμού, αυτό θα προκύψει μετά την έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης.

Σημειώνεται ότι οι διερευνητές μετατάσσονται και μεταφέρονται αυτοδικαίως στον νέο φορέα, ενώ οι διοικητικοί υπάλληλοι των δύο επιτροπών μετατάσσονται στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Αυτό με τη σειρά του θα τους διαθέτει στον νέο φορέα, ανάλογα με τις ανάγκες που θα έχει. Η μετάταξη και μεταφορά του προσωπικού διενεργείται σε κενές θέσεις. Εφόσον δεν υπάρχουν διενεργείται σε συνιστώμενες προσωποπαγείς, το δε μεταφερόμενο προσωπικό διατηρεί το μισθολογικό και συνταξιοδοτικό του καθεστώς.

Παρέχεται δε, η δυνατότητα συνεργασίας με τρίτους διερευνητές και τεχνικούς συμβούλους, προκειμένου να καλυφθεί άμεσα η απουσία διερευνητών σιδηροδρομικών ατυχημάτων. Ο προς σύσταση οργανισμός μπορεί, ακόμη, να αναθέτει μελέτες, έργα και υπηρεσίες, με τη σύναψη συμβάσεων, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών τεχνικών συμβουλών, καθώς και των αναγκαίων προμηθειών για τη λειτουργία του.

Σύμφωνα με την έκθεση συνεπειών, η προτεινόμενη ενοποίηση των υφισταμένων Επιτροπών Διερεύνησης κι ο εξορθολογισμός της λειτουργίας τους αναμένεται να οδηγήσουν σε μείωση δαπανών και αποτελεσματικότερη χρήση ανθρωπίνων και υλικών πόρων. Τα εν λόγω οφέλη εκτιμάται πως «θα υπερκεράσουν το τυχόν πρόσθετο κόστος που θα προκληθεί βραχυπρόθεσμα κατά το μεταβατικό στάδιο ενοποίησης».

Αυξάνονται τα πρόστιμα

Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, αυξάνονται τα όρια των προστίμων, σε εύρος από 50.000 ως 500.000 ευρώ, που επιβάλλονται από την Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας (ΑΠΑ) και τις κατά τόπους αστυνομικές αρχές, στις περιπτώσεις παραβάσεων στον τόπο αεροπορικού ατυχήματος. Αυτές περιλαμβάνουν ενδεικτικά, την είσοδο στον τόπο του ατυχήματος και τις όποιες μεταβολές στον τόπο, στα πειστήρια, στα συντρίμματα ή το λοιπό περιεχόμενο του αεροσκάφους πριν την άρση του αποκλεισμού. Επίσης, προβλέπεται πρόστιμο και στην περίπτωση έκφρασης δημόσιας άποψης για την πορεία της έρευνας ή για επί μέρους συμπεράσματα χωρίς τη συγκατάθεση του ΕΟΔΑΣΑΑΜ.

Προβλέπεται επίσης η κατάρτιση, σε εθνικό επίπεδο, σχέδιο έκτακτης ανάγκης για τα ατυχήματα πολιτικής αεροπορίας, το οποίο καλύπτει επίσης την παροχή βοήθειας στα θύματα ατυχημάτων και τις οικογένειές τους.

Αναμορφώνεται ο χάρτης των Ανεξάρτητων Αρχών

Στο πλαίσιο της αναδιοργάνωσης του χάρτη των Ανεξαρτήτων Αρχών της χώρας, έχει ήδη πραγματοποιηθεί σειρά  διορθωτικών κινήσεων και συγκεκριμένα:
–       Με τον νόμο 4757/2020 συστάθηκε η Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας (Α.Π.Α.) κι έγινε πράξη ο εκπορευόμενος από την ευρωπαϊκή νομοθεσία διαχωρισμός ρυθμιστή και παρόχου αεροναυτιλίας.
–       Με το ν. 4974/2022 καταργήθηκε η Ρυθμιστική Αρχή Επιβατικών Μεταφορών (ΡΑΕΜ), που ουδέποτε είχε συγκροτηθεί στην πράξη. Οι αρμοδιότητές της – σε ό,τι αφορά στις δημόσιες μεταφορές – πέρασαν στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Ενώ για τον σχεδιασμό, την εποπτεία και τον έλεγχο των τοπικών μεταφορών αρμόδιες είναι οι Περιφέρειες.
–       Επίσης, με τον ν. 4850/2021 η Εθνική Αρχή Συντονισμού Πτήσεων πλέον ονομάζεται «Εθνικός Οργανισμός Συντονισμού Πτήσεων» (Ε.Ο.Σ.Π.).