Ευρώπη: Το σχέδιο για την ενέργεια

Με την Ευρώπη να πλήττεται εδώ και έναν χρόνο από μία άνευ προηγουμένου ενεργειακή κρίση, οι επιπτώσεις της οποίας αμβλύνθηκαν κάπως από τον σχετικά ήπιο χειμώνα, αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες είναι έτοιμοι να αποκαλύψουν το σχέδιό τους για να αποτρέψουν τεράστιες διακυμάνσεις στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στο μέλλον.

Αν και ορισμένοι ηγέτες της ΕΕ υποσχέθηκαν ριζική αναμόρφωση, αυτό που είναι πιθανό να προκύψει κάθε άλλο παρά ριζικό είναι.

Κι αυτό γιατί οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου έχουν υποχωρήσει σημαντικά από τα επίπεδα στα οποία βρέθηκαν στο απόγειο της κρίσης το περασμένο καλοκαίρι, αφαιρώντας μέρος της πολιτικής πίεσης για βαθιά παρέμβαση.

Όπως γράφει το Bloomberg, μετά από μήνες αντεγκλήσεων, διαφωνιών και διαβουλεύσεων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή – ο εκτελεστικός βραχίονας του μπλοκ – πρόκειται να δημοσιεύσει την πρότασή της στις 14 Μαρτίου.

Στόχος είναι να γίνει η ενεργειακή αγορά της περιοχής πιο ανθεκτική όταν λήξουν τα εργαλεία έκτακτης ανάγκης.

Η Γερμανία και η ενεργειακή πρόκληση του 1 τρισ. δολ.

Μεταξύ των κορυφαίων στόχων είναι:

• η προστασία των καταναλωτών από τις ραγδαίες αυξανόμενες τιμές
• η αποδυνάμωση της σχέσης μεταξύ ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου
• και ενθάρρυνση της ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Η περιπλοκότητα της αγοράς

«Η αγορά είναι πολύ περίπλοκη και ουδείς επιθυμεί να παρέμβει με βιαστικό τρόπο», δήλωσε η Catherine MacGregor, διευθύνουσα σύμβουλος της εταιρείας κοινής ωφέλειας Engie SA σε εκδήλωση την περασμένη εβδομάδα στο Λονδίνο. «Πρέπει πραγματικά να βεβαιωθούμε ότι καταλαβαίνουμε τις συνέπειες γιατί πρέπει να έχουμε μια αγορά που λειτουργεί».

Προκλήσεις

Η αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης ήταν στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας και είναι ένα έργο γεμάτο προκλήσεις. Οι επικριτές μιας επιθετικής αναμόρφωσης λένε ότι η υπερβολική παρέμβαση θα μπορούσε να διαταράξει τη ροή ενέργειας σε ολόκληρη την περιοχή, να εξαντλήσει τη ρευστότητα της αγοράς βραχυπρόθεσμα και ενδεχομένως να αποτρέψει την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

«Αυτή η κρίση σώθηκε από τον σχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και όχι το αντίστροφο», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο υπουργός Ενέργειας του Λουξεμβούργου Claude Turmes.

«Πρέπει να δημιουργήσουμε εμπιστοσύνη»

Ο χρόνος πιέζει

Ο χρόνος είναι ουσιαστικός.

Όπως γράφει το Bloomberg, μετά τα αποκαλυπτήρια της 14ης Μαρτίου, τα μέτρα αυτά θα χρειαστούν υποστήριξη από τις εθνικές κυβερνήσεις και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μια δυνητικά χρονοβόρα διαδικασία που θα περιλαμβάνει τροποποιήσεις.

Η μεταρρύθμιση πρέπει να είναι αρκετά ευχάριστη για να κερδίσει την έγκριση πριν από τις επόμενες εκλογές του κοινοβουλίου τον Μάιο του 2024 και το τέλος της θητείας της τρέχουσας επιτροπής αργότερα εκείνο το έτος.

Πράσινες ανησυχίες

Υπάρχει επίσης μια παγκόσμια ανατροπή. Η ΕΕ προσπαθεί επί του παρόντος να ανταποκριθεί στις ανησυχίες ότι οι πράσινες βιομηχανίες θα μπορούσαν να μεταναστεύσουν στις ΗΠΑ και την Κίνα, με κινητήριο παράγοντα το τίμημα που πληρώνει η Ευρώπη για την ενέργειά της. Οι τιμές αναφοράς του φυσικού αερίου είναι επτά φορές υψηλότερες στην ήπειρο από ό,τι στις ΗΠΑ, ενώ οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας είναι τρεις φορές υψηλότερες από ό,τι στην Κίνα, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας.

«Στοχευμένη μεταρρύθμιση»

Με περιορισμένο περιθώριο ελιγμών για το ρυθμιστικό σκέλος της ΕΕ, η μεταρρύθμιση πιθανότατα θα επικεντρωθεί σε εργαλεία που θα βοηθήσουν την περιοχή να αποκομίσει τα οφέλη των φθηνότερων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα, όπως η επέκταση των συμβάσεων σταθερής τιμής. Αυτό θα μπορούσε επίσης να επιταχύνει την ανάπτυξη καθαρής ενέργειας, σύμφωνα με τη φιλόδοξη στρατηγική της Ευρώπης για την Πράσινη Συμφωνία για το κλίμα, σύμφωνα με διπλωμάτες που γνωρίζουν το θέμα.

Σύμφωνα με τον τρέχοντα σχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ, το φυσικό αέριο καθορίζει την τιμή για όλη την ενέργεια που πωλείται στην αγορά. Αυτό σημαίνει ότι οι καταναλωτές επωμίζονται το μεγαλύτερο βάρος των περικοπών της ρωσικής προμήθειας στην ήπειρο μετά την εισβολή της στην Ουκρανία και οι λογαριασμοί τους δεν αντικατοπτρίζουν το αυξανόμενο μερίδιο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας χαμηλού κόστους όπως τα αιολικά πάρκα.

Η ΕΕ δεν σκοπεύει να αλλάξει το μοντέλο οριακής τιμολόγησης, καθώς κάτι τέτοιο δεν θα λάμβανε έγκριση από τις εθνικές κυβερνήσεις.

«Ορισμένα κράτη μέλη ήθελαν να έχουν μια βαθιά μεταρρύθμιση στο σύστημα οριακής τιμολόγησης. Αλλά αυτή η συζήτηση, με τις τιμές να μειώνονται ξανά, μετατοπίστηκε λίγο», δήλωσε ο Klaus-Dieter Borchardt, ανώτερος σύμβουλος ενέργειας στην εταιρεία συμβούλων Baker McKenzie και πρώην ανώτερος αξιωματούχος της επιτροπής. «Σε γενικές γραμμές, δεν περιμένω μια πολύ βαθιά μεταρρύθμιση».

Η Κομισιόν σχεδιάζει να αποδυναμώσει τη σχέση μεταξύ αερίου και ενέργειας με αυξημένη χρήση συμφωνιών αγοράς ενέργειας και των λεγόμενων Συμβάσεων για τη Διαφορά, όπου οι κυβερνήσεις μπορούν να εγγυηθούν στους επενδυτές μια σταθερή τιμή.