KPMG: Τα μυστικά του επιτυχημένου Οικογενειακού Επιχειρείν

Με κεντρικό μήνυμα “United we thrive” πραγματοποιήθηκε το 8o Family Business Forum της KPMG στην Ελλάδα, την Πέμπτη 4 Μαΐου στο Electra Palace και διαδικτυακά, ένα εφ΄ όλης της ύλης συνέδριο, στο οποίο ξεχωριστές προσωπικότητες του επιχειρηματικού κόσμου ανέδειξαν επίκαιρα θέματα σχετικά με τη δυναμική και τη διακυβέρνηση των οικογενειακών επιχειρήσεων, τη διασφάλιση του οικογενειακού πλούτου και άλλα σημαντικά ζητήματα που αφορούν στις σύγχρονες οικογενειακές επιχειρήσεις. Παράλληλα, κατά τη διάρκεια του συνεδρίου-θεσμού για τις οικογενειακές επιχειρήσεις, οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να ακούσουν μοναδικές ιστορίες για την εξέλιξη, τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις που αντιμετώπισαν στο πέρασμα των χρόνων μεγάλες ελληνικές οικογενειακές επιχειρήσεις.

Η συνεδριακή ημέρα ξεκίνησε με ένα θερμό καλωσόρισμα από την Μαριλένα Παππά, Events Coordinator, KPMG στην Ελλάδα, η οποία αναφέρθηκε στη μεγάλη σημασία του συνεδρίου για το οικογενειακό επιχειρείν και στις ενότητες του συνεδρίου, δίνοντας την σκυτάλη στον Βαγγέλη Αποστολάκη, Deputy Senior Partner, ΚPMG στην Ελλάδα, ο οποίος χαιρετίζοντας το συνέδριο, μίλησε για το ρόλο και το σκοπό του Forum, καθώς και για τη φαρέτρα των υπηρεσιών της KPMG οι οποίες έχουν ως στόχο την ολοκληρωμένη υποστήριξη και την εξέλιξη των οικογενειακών επιχειρήσεων. Χαιρετισμό στην εκδήλωση απηύθυνε και ο Κρίστιαν Χατζημηνάς, Πρόεδρος ΔΣ ΕΕΝΕ, Πρόεδρος EFA GROUP, ο οποίος αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στη σημασία της εκπαίδευσης και ανάπτυξης των δεξιοτήτων των εργαζομένων, καθώς και στη στοχευμένη μείωση του μη μισθολογικού κόστους στην απασχόληση. Επίσης, τη σημασία προσέλκυσης κεφαλαίων τρίτων και προσώπων εκτός των οικογενειών, στις οικογενειακές επιχειρήσεις.

Για τις πρακτικές που μπορούν να εφαρμόσουν τα νεότερα μέλη των οικογενειακών επιχειρήσεων ώστε να ενισχύσουν την μακροβιότητά τους μίλησε ο Paolo Morosetti, Senior Lecturer of the Strategic and Entrepreneurial Management Department at SDA Bocconi School of Management and Teaching Fellow of Bocconi University, σύμφωνα με τα ευρήματα πρόσφατης έρευνας του πανεπιστήμιου Bocconi και της Russell Reynolds Associates. Ειδικότερα, παρουσίασε δέκα πρακτικές (“10 Roots of Longevity”) μεταξύ των οποίων: η ενδυνάμωση ενός κεντρικού και κοινού συστήματος λήψης αποφάσεων, η έγκαιρη προετοιμασία για το μέλλον της επιχείρησης και των μελών της, η διασφάλιση της ηγεσίας, η ισορροπία μεταξύ του «εμείς» και του «εγώ», η αξιοκρατία στην ανάθεση ρόλων, η παροχή αυτονομίας και ελευθερίας πρωτοβουλιών καθώς και η δίκαιη, ευέλικτη και αποτελεσματική διακυβέρνηση.

Success Story

Η πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία του Paolo Morosetti, έθεσε τα θεμέλια για το πρώτο fireside μεταξύ των Αλκιβιάδη Σιαράβα, Marketing, Communications & Corporate Citizenship Manager, KPMG στην Ελλάδα και Δημήτρη Σταϊνχάουερ, Founder & Owner of Skinos Mastiha Spirit & Mastiqua, Co-founder, CONCEPTS SA. O Δημήτρης Σταϊνχάουερ, μίλησε για την ιστορία της εταιρείας και μοιράστηκε με το κοινό το success story της και κάποια συστατικά της επιτυχίας της, όπως το timing, η υπομονή και η αξιοποίηση των κατάλληλων ευκαιριών, καθώς και για τις προκλήσεις που αντιμετώπισε και πώς τις διαχειρίστηκε. Επιπλέον, αναφέρθηκε σε κάποια στοιχεία που ενισχύουν τη σωστή λειτουργία των οικογενειακών επιχειρήσεων εν γένει, όπως η εμπλοκή όσο λιγότερων οικογενειακών μελών, η σημασία της διαρκής διαβούλευσης, η απαραίτητη χημεία των μελών που οδηγεί σε ένα κοινό όραμα αλλά και η αθλητική αντοχή “stamina” που είναι σημαντικό να έχουν τα μέλη της.

Στην ενότητα του συνεδρίου “Meet the Business Owners” ο Βαγγέλης Αποστολάκης, Deputy Senior Partner, KPMG στην Ελλάδα, πραγματοποίησε δύο αξιοσημείωτες συνεντεύξεις από τους Γιώργο Κίκιζα, Πρόεδρο ΔΣ, ΜΕΛΙΣΣΑ ΚΙΚΙΖΑΣ Α.Β.Ε.Ε και Αλέξανδρο Κίκιζα, Διευθύνοντα Σύμβουλο, ΜΕΛΙΣΣΑ ΚΙΚΙΖΑΣ Α.Β.Ε.Ε. σχετικά με την ιστορική βιομηχανία ζυμαρικών ΜΕΛΙΣΣΑ ΚΙΚΙΖΑΣ, την πορεία της στο χρόνο, τις προκλήσεις που αντιμετώπισαν, αλλά και τις ευκαιρίες που παρουσιάστηκαν στη μέχρι τώρα διαδρομή τους. Πιο συγκεκριμένα, ο Γιώργος Κίκιζας, μοιράστηκε κάποια στοιχεία που συνετέλεσαν στην επιτυχημένη εξέλιξη της επιχείρησης, όπως το εσωτερικό περιβάλλον, το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι «δένονται» με την εταιρεία και ότι στο διάστημα τόσων χρόνων δεν αντιμετώπισαν εντάσεις και αντιπαλότητες. Επίσης, μίλησε για το κομμάτι της διαδοχής και για το πώς επιτεύχθηκε από τη μία γενιά στην επόμενη, δείχνοντας εμπιστοσύνη από πολύ νωρίς την επόμενη γενιά και ειδικότερα στον γιο του Αλέξανδρο Κίκιζα. Από τη δική του πλευρά, ο Αλέξανδρος Κίκιζας, ως εκπρόσωπος της επόμενης γενιάς, αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στη σημασία που έχει για τη διαδοχή, η δυνατότητα συμμετοχής και η ανάληψη αρμοδιοτήτων από νωρίς για την αύξηση του αισθήματος της υπευθυνότητας. Επίσης, υπογράμμισε ότι είναι σημαντικό οι οικογενειακές επιχειρήσεις να επενδύουν σε στελέχη εκτός της οικογενείας, να έχουν ένα οργανωμένο καταστατικό και να τηρούν μια ισορροπία μεταξύ του “fairness” και των “effective decisions”.

Ψηφιακός μετασχηματισμός

Στη συνέχεια, η Κατερίνα Δελή, Διευθύντρια Marketing μικρομεσαίων επιχειρήσεων, VODAFONE, μίλησε για τον ψηφιακό μετασχηματισμό στις οικογενειακές επιχειρήσεις ως απαραίτητο παράγοντα για τη βιωσιμότητα τους, για τα οφέλη που προσφέρει και για τα ψηφιακά εργαλεία που παρέχουν οι υπηρεσίες της Vodafone για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ανέφερε χαρακτηριστικά μεταξύ άλλων ότι μέσω του ψηφιακού μετασχηματισμού οι επιχειρήσεις μπορούν να ενισχύσουν την παραγωγικότητά τους λόγω της αυτοματοποίησης των διαδικασιών, της καλύτερης λήψης των αποφάσεων και της καλύτερης και πιο άμεσης επικοινωνίας. Επιπλέον, στην παρουσίασή της ανέδειξε κάποια παραδείγματα οικογενειακών επιχειρήσεων που υιοθέτησαν τον ψηφιακό μετασχηματισμό στην καθημερινή τους λειτουργία.

Ένα ακόμη fireside chat μεταξύ των Βαγγέλη Αποστολάκη, Deputy Senior Partner, KPMG στην Ελλάδα και Χάρη Βαφειά, Founder and CEO, STEALTHGAS INC & IMPERIAL PETROLEUM INC. ανέδειξε εκ νέου τα χαρακτηριστικά εκείνα που χρειάζονται οι νέοι που επιχειρούν: θάρρος, επιμονή, αξιοποίηση των κατάλληλων ευκαιριών στο σωστό “timing”. Μέσα από τη συζήτηση ο Χάρης Βαφειάς, μίλησε για την επιτυχημένη πορεία του στο ναυτιλιακό χώρο, για το πώς ξεκίνησε, για τις προκλήσεις που αντιμετώπισε, για τα λάθη που έκανε αλλά και για τις ευκαιρίες που αξιοποίησε την κατάλληλη χρονική στιγμή, στέλνοντας το μήνυμα ότι είναι σημαντικό κανείς ειδικά στα πρώτα του βήματα «να ξεφεύγει από το δίχτυ ασφαλείας του».

Η Κατερίνα Πολυζώη, Family Business Advisory, KPMG στην Ελλάδα μίλησε για το καίριο ζήτημα της συν-διοίκησης της οικογενειακής επιχείρησης και τις σχετικές προκλήσεις και αβεβαιότητες που μπορεί να επιφέρει στην ευημερία της οικογενειακής επιχείρησης. Χαρακτηριστικά, ανέφερε ότι χρειάζονται να τηρούνται κάποιες προϋποθέσεις για να επιτευχθεί η ομαλή συν-διοίκηση, όπως ο υψηλός βαθμός εμπιστοσύνης, η ειλικρίνεια, η συμπληρωματικότητα μεταξύ των μελών, η σαφής διάκριση ρόλων και αρμοδιοτήτων εντός και εκτός της επιχείρησης, ο τρόπος λήψης αποφάσεων, οι ξεκάθαρες γραμμές λογοδοσίας και το μήνυμα που επικοινωνούν τα μέλη της επιχείρησης προς τα έξω να είναι κοινό.

Η σημασία

Τη σημασία για κάθε επιχειρηματία να φροντίζει εξίσου για την προσωπική και εταιρική του εικόνα ανέδειξε ο Δημήτρης Μιχόπουλος, Founder & CEO, Dimitris Michopoulos Reputation Management Firm, μέσα από την ομιλία του με θέμα «Χτίζοντας το Family Βrand ως Corporate Brand». Όπως σημείωσε ένα family brand δεν είναι απαραίτητο να μοιάζει με ένα corporate brand, ωστόσο μπορεί να αξιοποιήσει κάποια από τα εργαλεία ενός corporate brand για την ενίσχυση της εξωστρέφειάς του μέσω του storytelling και της προβολής των δράσεών του. Επιπλέον, έκανε λόγο για το πώς μπορούν να διαχειριστούν οι οικογενειακές επιχειρήσεις τις κρίσεις που μπορεί να προκύψουν κατά τη διάρκεια της δραστηριοποίησής τους, όπως ένα σκάνδαλο.

Ο Yannis Sardis, Board Advisor, Finvent Software Solutions, μίλησε για το φλέγον ζήτημα της διαχείρισης του οικογενειακού πλούτου και το πώς μπορεί να διευκολυνθεί μέσω της χρήσης εργαλείων λογισμικού ώστε κάθε μέλος να μπορεί να έχει ανά πάσα στιγμή εικόνα της οικονομικής του δύναμης. Ειδικότερα, αναφέρθηκε στη σημασία της συγκέντρωσης των οικονομικών πληροφοριών της επιχείρησης με έναν ενοποιημένο τρόπο σε ένα κοινό σημείο, αναδεικνύοντας τα οφέλη που προσφέρει για τις αποφάσεις και τη διαχείριση του πλούτου των οικογενειακών επιχειρήσεων.

Επιτυχημένη πορεία

Το τελευταίο fireside chat της συνεδριακής ημέρας πραγματοποιήθηκε από τον Γιώργο Ραουνά, Partner, Head of Public Sector, KPMG στην Ελλάδα και τον Γιάννη Μαθιό, Πρόεδρο ΔΣ και Διευθύνοντα Σύμβουλο, ΜΑΘΙΟΣ ΠΥΡΙΜΑΧΑ Α.Ε. Η συζήτηση επικεντρώθηκε στην ιστορία της επιχείρησης και στην επιτυχημένη πορεία της στο πέρασμα των χρόνων, καθώς αποτελεί μια οικογενειακή επιχείρηση 4ης γενιάς. Επίσης, ο Γιάννης Μαθιός, αναφέρθηκε στα οφέλη και τις προκλήσεις που αντιμετώπισε η επιχείρηση μετά την ένταξή της στο Χρηματιστήριο. Όπως χαρακτηριστικά σημείωσε, μπορεί η γραφειοκρατία που απαιτείται να είναι μεγάλη ωστόσο είναι πολύ σημαντικό για τη θετική δραστηριοποίηση της επιχείρησης ότι ορίζεται από ένα πολύ συγκεκριμένο και διακριτό κανονιστικό πλαίσιο.

Το 8o Family Business Forum ολοκληρώθηκε με την παρουσίαση του Αλέξανδρου Παπανδρέου, Ιδρυτή του μη κερδοσκοπικού οργανισμού «Χαρισμάθεια» και σύμβουλο διαφοροποιημένης εκπαίδευσης σε διεθνή σχολεία. Μέσα από την ομιλία του με θέμα «Μεγαλώνοντας παιδιά – μελλοντικούς διαδόχους οικογενειακής επιχείρησης», ανέδειξε κάποιους μύθους σχετικά με την σωστή προετοιμασία της επόμενης γενιάς για την ανάληψη των καθηκόντων της οικογενειακής επιχείρησης αλλά και τρόπους που μπορούν να εφαρμόσουν οι γονείς στην καθημερινότητά τους για να βοηθήσουν τα παιδιά να διαχειριστούν μελλοντικές προκλήσεις, να είναι ανθεκτικά σε πιθανές δυσκολίες, να αποφύγουν τη σύγκριση με τους επιτυχημένους γονείς καθώς και τους αδελφικούς ανταγωνισμούς. Όπως σημείωσε μεταξύ άλλων καίριων σημείων στην παρουσίασή του, κανείς δεν γνωρίζει ούτε μπορεί να πει αν έχει βρει πράγματι τον διάδοχό του, πόσο μάλλον όταν το παιδί είναι ακόμη σε μικρή ηλικία.

Οι συμμετέχοντες ανανέωσαν το ραντεβού τους στο επόμενο συνέδριο της KPMG για τους Οικονομικούς Διευθυντές “ 21st CFO Forum” που θα διεξαχθεί στις 15 Ιουνίου 2023, στο Ξενοδοχείο Atheneum Intercontinental.