Ρώμη vs Ριάντ: Η Μελόνι και ο πρίγκιπας Μοχάμεντ πήραν τα.. όπλα τους για την World Expo 2030

Oι βαθιές τσέπες της Σαουδικής Αραβίας και η ήπια δύναμη της Ιταλίας εμφανίστηκαν σε αντίπαλες εκδηλώσεις στο Παρίσι αυτή την εβδομάδα, καθώς ο διάδοχος του θρόνου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν και η πρωθυπουργός Τζορτζία Μελόνι υπέβαλαν τις προσφορές των πρωτευουσών τους για να φιλοξενήσουν την World Expo 2030 — μια παγκόσμια έκθεση που προσελκύει εκατομμύρια επισκέπτες και δισεκατομμύρια δολάρια σε επενδύσεις.

Οι καλεσμένοι σε μια δεξίωση της Σαουδικής Αραβίας που πραγματοποιήθηκε στον εκθεσιακό χώρο Grand Palais Éphémère του Παρισιού την Τρίτη κέρασαν μεταξύ άλλων μοκτέιλ και γεμιστούς χουρμάδες προκειμένου να επιδείξουν το πλούσιο σε πετρέλαιο βασίλειο των Σαούντ.

Κίνα και Σαουδική Αραβία δημιουργούν κοινοπραξία για παραγωγή χάλυβα

Το επόμενο βράδυ, η Μελόνι εμφανίστηκε σε μια δεξίωση στον γεμάτο λουλούδια κήπο της πρεσβείας της Ιταλίας στο Παρίσι για να προσελκύσει τους ίδιους αντιπροσώπους που θα ψηφίσουν αργότερα φέτος για τη νικήτρια πόλη της World Expo 2023.

Παρουσίασε μια μισάωρη παράσταση ήχου και φωτός, αντιπαραβάλλοντας φαινομενικά τις ιταλικές ουμανιστικές αξίες με αυτές της αυταρχικής Σαουδικής Αραβίας.

Ένας πιανίστας με ένα μπλε μοχαόκ έπαιζε δίπλα σε ένα κουαρτέτο εγχόρδων ενώ λευκοντυμένοι χορευτές έπαιξαν και μια φωνή τονιζόταν: «Άνδρες, γυναίκες, ιδέες που συγκεντρώνονται» και «Τι είναι καλύτερο για την ανθρωπότητα;»

Οι επισκέπτες κέρασαν Prosecco και πιατέλες με αλλαντικά, φρέσκα ζυμαρικά και παγωτό. «Α, αγαπώ τη Ρώμη», αναστέναξε ένας Γερμανός εκπρόσωπος, σαν να φανταζόταν τον εαυτό του ήδη εκεί το 2030.

Η νικήτρια πόλη που θα φιλοξενήσει την εκθεσιακή διοργάνωση θα επιλεγεί τον Νοέμβριο μέσω μυστικής ψηφοφορίας 179 χωρών.

Το λιμάνι Μπουσάν της Νότιας Κορέας βρίσκεται επίσης στη σύντομη λίστα και ο Πρόεδρος Yoon Suk Yeol βρέθηκε στο Παρίσι αυτή την εβδομάδα για να υποστηρίξει την υποψηφιότητα της χώρας του. Αλλά με την Έκθεση του 2025 που διεξάγεται στην Οσάκα της Ιαπωνίας, το Μπουσάν θεωρείται μακρινός στόχος για το 2030.

Το λιμάνι της Ουκρανίας, Οδησσός, στη Μαύρη Θάλασσα, είχε ετοιμαστεί να φιλοξενήσει την Έκθεση πριν από την εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022 και υπέβαλε την αίτησή της το φθινόπωρο. Αλλά με τον πόλεμο να μαίνεται, έχει πλέον αποκλειστεί.

Αυτό αφήνει την πρωτεύουσα της Ιταλίας Ρώμη και την πρωτεύουσα της Σαουδικής Αραβίας Ριάντ ως δύο φαβορί. Η Γαλλία υποστήριξε ήδη το Ριάντ πριν από σχεδόν ένα χρόνο, ενώ η Βραζιλία αυτή την εβδομάδα έγινε η τελευταία χώρα που ανακοίνωσε την υποστήριξή της στη Ρώμη.

Χωρίς κριτήρια

«Δεν υπάρχουν πραγματικά κριτήρια για την ψηφοφορία», δήλωσε ο Pascal Boniface, ειδικός στις διεθνείς σχέσεις στο γαλλικό think-tank Iris. «Είναι πραγματικά η διμερής σχέση που μετράει – και η επιμονή και η πίεση που ασκεί η υποψήφια χώρα».

Για τον πρίγκιπα Μοχάμεντ, η εξασφάλιση της Έκθεσης για το Ριάντ είναι μέρος μιας συνολικής προσπάθειας για την ενίσχυση της επιρροής του βασιλείου, καθώς επιδιώκει να μειώσει την οικονομική εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, να αναδειχθεί ως οικονομικός κόμβος και να διευρύνει την τουριστική βιομηχανία πέρα από τους θρησκευτικούς προσκυνητές.

Έχοντας χρησιμοποιήσει το κρατικό επενδυτικό ταμείο ύψους 650 δισεκατομμυρίων δολαρίων της Σαουδικής Αραβίας για να εξαγοράσει κορυφαίους ποδοσφαιρικούς συλλόγους και παίκτες όπως ο Κριστιάνο Ρονάλντο και να αποκτήσει επιρροή στο παγκόσμιο γκολφ, η World Expo θα ήταν άλλο ένα λαμπερό έπαθλο.

Οι επικριτές λένε ότι ο πρίγκιπας Μοχάμεντ χρησιμοποιεί τέτοια γεγονότα για να καθαρίσει την εικόνα της χώρας του μετά τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι το 2018 στα χέρια πρακτόρων ασφαλείας της Σαουδικής Αραβίας μέσα στο προξενείο του βασιλείου στην Κωνσταντινούπολη.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν βοήθησε στην αποκατάσταση του πρίγκιπα φιλοξενώντας τον στο παλάτι των Ηλυσίων τον περασμένο Ιούλιο, όπου ο Μακρόν υποστήριξε την προσφορά της Σαουδικής Αραβίας για την Expo.

Ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν ήδη κατακρίνει την προοπτική μιας Έκθεσης στο Ριάντ ως «ξέπλυμα» του «αβυσσαλέου ιστορικού του βασιλείου στα ανθρώπινα δικαιώματα, τόσο στο παρελθόν όσο και στο παρόν», συμπεριλαμβανομένης της φίμωσης των αντιφρονούντων, της καταστολής των γυναικών και της συχνής χρήσης της θανατικής ποινής.

«Θέλει να δείξει ότι η Σαουδική Αραβία είναι ανοιχτή στον κόσμο και να κάνει τους ανθρώπους να σταματήσουν να μιλάνε για τον Κασόγκι, την Υεμένη ή την καταστολή στο βασίλειο», είπε ο Boniface. «Η νίκη στη διοργάνωση θα ήταν άλλο ένα σημάδι ότι η Σαουδική Αραβία απλά δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως κράτος παρία από τον υπόλοιπο κόσμο».

«Εμπνευσμένη» έκθεση υπόσχεται η Ρώμη

Αντίθετα, η Ρώμη είχε μια πειστική υπόθεση για τη διοργάνωση μιας περιεκτικής και εμπνευσμένης παγκόσμιας έκθεσης, δήλωσε ο Giampiero Massolo, ένας συνταξιούχος διπλωμάτης που τώρα ηγείται της ιταλικής επιτροπής υποβολής υποψηφιοτήτων. Πρόσθεσε ότι μια τέτοια εκδήλωση δεν πρέπει να είναι απλώς ένα εργαλείο για την «προώθηση μιας και μόνο χώρας ή ενός μεμονωμένου ατόμου».

«Πιστεύουμε ότι υπάρχουν εκθέσεις για να δείξουν τι μπορεί να πετύχει ο κόσμος εάν οι χώρες συνεργαστούν», είπε ο Massolo. Ως μέρος της παρουσίασής της, η Ρώμη προτείνει μια έκθεση που τροφοδοτείται αποκλειστικά από ηλιακή ενέργεια.

Οι ιταλικές πόλεις έχουν εμπειρία στη φιλοξενία τέτοιων εκδηλώσεων: το Μιλάνο αναζωογονήθηκε φιλοξενώντας την Expo του 2015 και ο Massolo είπε ότι η Ιταλία ήλπιζε τώρα ότι το «μεγάλο ενωτικό έργο» θα αναζωογονούσε με παρόμοιο τρόπο τη Ρώμη.

Ερωτηθείσα για το ότι η Γαλλία δεν υποστήριξε την προσφορά της Ρώμης, η Μελόνι είπε ότι «δεν ήταν σε θέση να κρίνει τις επιλογές των άλλων» και παρέμεινε αποφασισμένη να κερδίσει τον διαγωνισμό.

«Πιστεύω ότι η υποψηφιότητα της Ρώμης είναι μια εξαιρετική επιλογή που [πολλές] χώρες μπορούν ακόμη να υποστηρίξουν, επομένως η εστίασή μου είναι σε αυτές», πρόσθεσε.

Ένας αξιωματούχος των Ηλυσίων είπε αυτή την εβδομάδα ότι η Σαουδική Αραβία κέρδισε τη γαλλική υποστήριξη επειδή ήταν η πρώτη και μοναδική χώρα που της ζητήθηκε – και άφησε να εννοηθεί ότι το Παρίσι είχε επίσης άλλα συμφέροντα. «Θέλαμε επίσης με αυτόν τον τρόπο να παρακινήσουμε τη Σαουδική Αραβία να αναλάβει δεσμεύσεις απέναντί μας για θέματα που κατά τα άλλα ήταν σημαντικά για εμάς», είπε το άτομο χωρίς να δώσει συγκεκριμένες λεπτομέρειες.

Η Γαλλία εισάγει πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τη Σαουδική Αραβία, ενώ εξάγει προς την χώρου του Κόλπου αεροσκάφη και αμυντικό εξοπλισμό, με το Ριάντ να δεσμεύεται αυτή την εβδομάδα να αγοράσει σημαντικό αριθμό αεροσκαφών. Η Σαουδική Αραβία διαδραματίζει επίσης βασικό διπλωματικό ρόλο στη Μέση Ανατολή, όπου η Γαλλία έχει στόχους για τους οποίους πιέζει.

Ο Boniface είπε ότι και άλλα κράτη είναι πιθανό να κάνουν παρόμοιους υπολογισμούς με βάση τα συμφέροντά τους. «Τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν παίζουν συνήθως ρόλο στη λήψη αποφάσεων», είπε. «Οι οικονομικές πτυχές έχουν πραγματικά σημασία και γι’ αυτό η Σαουδική Αραβία είχε δυνατότητα να παίξει».

Εάν η υποψηφιότητα της Σαουδικής Αραβίας επικρατήσει, είπε ο Boniface, «θα σημαίνει ότι θα έχουν προσφέρει συμβόλαια και μορφές αποζημίωσης σε χώρες που την υποστηρίζουν – αυτό δεν είναι διαφθορά, απλώς κάπως έτσι στα σιωπηρά λειτουργούν τα πράγματα».