Μικρότερο καλάθι κρατούν στα σούπερ μάρκετ οι Γάλλοι καταναλωτές

Λιγότερα πιάτα στο τραπέζι, με διαφορετικό περιεχόμενο επίσης. Η νεότερη έρευνα του επίσημου γαλλικού ινστιτούτου στατιστικών μελετών INSEE και της εταιρείας Nielsen για την ακρίβεια των τροφίμων και τις επιπτώσεις στις διατροφικές συνήθειες των Γάλλων είναι αποκαλυπτική. Από τον Ιανουάριο του 2022 έως και το Μάιο του 2023 οι τιμές στα ράφια των σούπερ μάρκετ αυξήθηκαν κατά 18,4%. Το ίδιο 18μηνο οι δαπάνες των καταναλωτών για αγορές τροφίμων και άλλων βασικών προϊόντων από τις υπεραγορές αυξήθηκαν μόλις κατά 4,2%.

«Τα καλάθια είναι μικρότερα και οι αγορές γίνονται σε μικρές ποσότητες σε καθημερινή βάση. Τα μεγάλα εβδομαδιαία καρότσια πλέον σπανίζουν», σημειώνουν οι ερευνητές. Ένας στους τρεις Γάλλους εξάλλου δεν κρύβει ότι, για να κρατήσει υπό έλεγχο τον προϋπολογισμό του, έχει περιορίσει τα προϊόντα (τρόφιμα και άλλα) που προμηθεύεται από τα πολυκαταστήματα.

Σαμπάνια: Η κλιματική κρίση αλλάζει τη γεύση της

Πτώση δίχως προηγούμενο

Το INSEE υπολόγισε ότι από το τελευταίο τρίμηνο του 2021 έως και το δεύτερο τρίμηνο του 2023 οι Γάλλοι έχουν περιορίσει κατά 11,4% τις αγορές τροφίμων. Πρόκειται για ένα δείκτη που διαμορφώνεται από τις ποσότητες των τροφίμων που αγοράζουν οι καταναλωτές και από την γκάμα των προϊόντων που επιλέγουν. «Η παρατηρούμενη

πτώση στη διατροφική κατανάλωση δεν έχει κανένα προηγούμενο από το 1980 που ξεκίνησαν οι σχετικές καταγραφές στη Γαλλία», σημειώνει σε «τουιτάρισμά» του ο Φρανσουά Ζιρόλφ, ερευνητής στο Γαλλικό Παρατηρητήριο Οικονομικών Συγκυριών (OFCE).

«Οι πωλήσεις μας πέφτουν απότομα σε όγκο όλο και νωρίτερα μέσα στον μήνα, σημάδι ότι ο μισθός τελειώνει πιο γρήγορα και οι Γάλλοι σφίγγουν το ζωνάρι τους περιμένοντας την ημέρα της επόμενης πληρωμής τους. Υπάρχουν νοικοκυριά που παραλείπουν όλο και περισσότερα γεύματα», δηλώνει στη «Les Echos» επικεφαλής μεγάλης αλυσίδας σούπερ μάρκετ που δεν επιθυμεί να αποκαλύψει την ταυτότητα ούτε τη δική του ούτε της επιχείρησής του.

Η Nielsen συνοψίζει τις βασικές αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες των Γάλλων: λόγω του καλπασμού των τροφίμων και των καυσίμων ο κόσμος στρέφεται σε λιγότερο ακριβά προϊόντα επιλέγοντας ιδιωτικές ετικέτες και προσφορές, ενώ το 16% προτιμά τις τοπικές αγορές για να περιορίσει τις μετακινήσεις με το αυτοκίνητο.

Το σοκ των μεσαίων τάξεων

«Οι μεσαίες εισοδηματικές τάξεις είναι εκείνες που έχουν επηρεαστεί περισσότερο από αυτό το σοκ, αυτές είναι που αναγκάζονται να αλλάξουν κάποιες από τις ‘μεγαλοαστικές’ συνήθειές τους», τονίζει μιλώντας στη «Les Echos» ο κοινωνιολόγος Ζιλιέν Νταμόν. «Οι φτωχοί ανέκαθεν διαχειρίζονταν τη φτώχεια τους, ενώ οι ευκατάστατοι περιορίζουν τις αποταμιεύσεις τους», εξηγεί.

Οι φτωχοί ανέκαθεν διαχειρίζονταν τη φτώχεια τους, αλλά υπάρχουν και διαβαθμίσεις στην ανέχεια. Ο πληθωρισμός έχει αυξήσει αισθητά την επισιτιστική ανασφάλεια μεταξύ των χαμηλότερων εισοδηματικών στρωμάτων, διαπιστώνει το γαλλικό Δίκτυο Τραπεζών Τροφίμων. Το

2022 ο αριθμός των Γάλλων που ζήτησαν βοήθεια απ’ αυτό αυξήθηκε κατά 9% και έφθασε τα 2,4 εκατομμύρια.

«Όλες πάντως οι εισοδηματικές κατηγορίες ισχυρίζονται ότι επηρεάζονται από την εκτίναξη των τιμών», σημειώνει σε ρεπορτάζ της η Ναταλί Ζιλμπέρ. Η ρεπόρτερ της «Echos» αναφέρει δημοσκόπηση που διενήργησε η Ifop τον περασμένο Ιούνιο, σύμφωνα με την οποία περισσότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες (το 53%) παραδέχθηκαν ότι λιγότερο ή περισσότερο συχνά έπαυαν να αγοράζουν ένα προϊόν διατροφής που συνήθιζαν να καταναλώνουν προτού ξεσπάσει η πληθωριστική κρίση.

Το σοκαριστικό στοιχείο της έρευνας εκείνης ήταν βέβαια το ότι ένα μεγάλο ποσοστό (το 28%) των ερωτηθέντων είχε αναφέρει ότι τακτικά παραλείπει ένα γεύμα της ημέρας.

Στην τελευταία έρευνα του INSEE και της Nielsen που καλύπτει το τελευταίο 18μηνο έδειξε γιατί μειώνουν οι Γάλλοι τις δαπάνες τους για τρόφιμα και άλλα βασικά προϊόντα από το σούπερ μάρκετ. «Εξαιτίας της μεγάλης αύξησης άλλων δαπανών που έχει ένα νοικοκυριό, όπως είναι οι λογαριασμοί του φυσικού αερίου, της ηλεκτρικής ενέργειας, των καυσίμων και των μεταφορών εν γένει, το μερίδιο του διαθέσιμου εισοδήματος που αφιερώνουν τα νοικοκυριά για τρόφιμα μειώθηκε κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες στο 13,1%», εξηγεί ο Τομά Λοράν, στέλεχος του INSEE.

Οι σπαζοκεφαλιές της κυβέρνησης

«Η κυβέρνηση παρακολουθεί το θέμα σαν το γάλα στη φωτιά», γράφει χαρακτηριστικά η ρεπόρτερ της «Les Echos». Διότι «οι λύσεις για τον περιορισμό των επιπτώσεων από την ακρίβεια στα τρόφιμα δεν είναι προφανείς». Και δεν είναι προφανείς «λόγω της πολύ μεγάλης εισοδηματικής ανομοιογένειας μεταξύ των κοινωνικών και ηλικιακών ομάδων, λόγω των διαφορετικών συνθηκών διαβίωσης ανάλογα με τον τόπο

διαμονής των νοικοκυριών και άλλων παραγόντων», όπως επισήμανε το Συμβούλιο Οικονομικής Ανάλυσης (CAE), μια ανεξάρτητη δεξαμενή σκέψης που παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες μεταξύ άλλων και στον πρωθυπουργό της χώρας – στην Ελιζαμπέτ Μπορν εν προκειμένω.

«Η οριζόντια εφαρμογή πολιτικών για την αντιμετώπιση της ακρίβειας δεν είναι εύκολη υπόθεση. Η σκέψη για την καθιέρωση ενός κουπονιού αγοράς τροφίμων που θα προορίζεται για τα πιο ευάλωτα οικονομικά νοικοκυριά σε εθνικό επίπεδο έχει εγκαταλειφθεί και έχει αντικατασταθεί από ένα πειραματικό πρόγραμμα αρωγής που θα εφαρμοστεί σε τοπικό επίπεδο τον επόμενο χρόνο», διευκρινίζει η οικονομική εφημερίδα.

«Επιπλέον, η δημιουργία ενός αντιπληθωριστικού καλαθιού αγαθών κοινού σε όλα τα σούπερ μάρκετ, έχει επίσης αποτύχει», αναφέρει η ρεπόρτερ της «Les Echos». Εν τω μεταξύ οι τιμές ορισμένων γεωργικών πρώτων υλών έχουν αρχίσει να μειώνονται και ο υπουργός Οικονομικών Μπρουνό Λεμέρ κάλεσε τους παραγωγούς τροφίμων να μετακυλίσουν πάραυτα το όφελος στους καταναλωτές. «Αλλά για την ώρα ελάχιστοι ήταν αυτοί που ανταποκρίθηκαν», σημειώνεται στο ρεπορτάζ.

Τον Ιούλιο οι τιμές στις ετικέτες των τροφίμων εξακολουθούσαν να είναι υψηλότερες κατά 12,6% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους, σύμφωνα με το INSEE. Ενθαρρυντικό σημάδι για τους παρατηρητές και για την κυβέρνηση – αλλά μικρή παρηγοριά για τον Γάλλο καταναλωτή – αποτελεί το γεγονός ότι τον Ιούλιο μειώθηκε για τέταρτο συνεχόμενο μήνα ο ρυθμός αύξησης των τιμών των τροφίμων στα ράφια.