Κλιματική αλλαγή: Μια ωρολογιακή βόμβα 4 τρισ. δολαρίων

Τον κώδωνα του κινδύνου ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αγνοούν μια «ωρολογιακή βόμβα πολλών τρισεκατομμυρίων δολαρίων» προωθώντας τα σχέδια παραγωγής ορυκτών καυσίμων,  κρούει ο επικεφαλής της παγκόσμιας αρχής για την επιστήμη του κλίματος, προειδοποιώντας ότι το κόστος αυτής της… αδράνειας αυξάνεται «κάθε εβδομάδα, κάθε μήνα και κάθε χρόνο».

Μιλώντας στο CNBC λίγο μετά την εκλογή του ως ο νέος πρόεδρος της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή, ο Τζιμ Σκέα είπε ότι ένα κύμα παγκόσμιων ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών υπογραμμίζει την πιεστική ανάγκη να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και σε βάθος.

«Ειλικρινά, βρισκόμαστε σε δεινή κατάσταση», είπε ο Σκέα στο CNBC. «Κάναμε προβλέψεις σχετικά με το είδος των επιπτώσεων που θα προκύψουν από την κλιματική αλλαγή και ήταν πάντα ένα είδος προσέγγισης προσανατολισμένης στο μέλλον».

«Αλλά συμβαίνει στις τηλεοπτικές μας οθόνες. Μπορείτε να κοιτάξετε έξω από το παράθυρο, πρέπει να κάνετε επιλογές για το τι θα φορέσετε ή αν θα βγείτε καθόλου αυτή τη στιγμή. Άρα, αντιμετωπίζουμε πραγματικές προκλήσεις», είπε.

Τι μπορούν οι χώρες να μάθουν από τις πόλεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής

«Το είχαμε προβλέψει, αλλά νομίζω ότι πιθανότατα συμβαίνει πιο γρήγορα και έχει εκπλήξει τους πάντες».

Αυτή η αίσθηση σοκ ήταν αισθητή μεταξύ των επιστημόνων του κλίματος τις τελευταίες εβδομάδες. Ο πλανήτης κατέγραψε την πιο καυτή του μέρα από τότε που άρχισαν να καταγράφονται τα στοιχεία για τρίτη φορά μέσα σε μόλις τέσσερις ημέρες στις αρχές Ιουλίου – ένας μήνας που έκτοτε έχει επιβεβαιωθεί ως ο θερμότερος στην ιστορία.

Τεράστιες περιοχές της Ευρώπης, της Βόρειας Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και της Ασίας έχουν υποφέρει από καύσωνα, ενώ οι χώρες της Νότιας Αμερικής έχουν κατακλυστεί από θερμοκρασίες ρεκόρ στη μέση του χειμώνα. Η κλιματική κρίση που προκαλείται από τον άνθρωπο κάνει τα ακραία καιρικά φαινόμενα και τις επιπτώσεις του πιο συχνές και πιο έντονες.

Ο φόβος της αδράνειας

Ο Σκέα, καθηγητής βιώσιμης ενέργειας στο Imperial College του Λονδίνου, ο οποίος συμπρόεδρος του τελευταίου γύρου εκθέσεων της IPCC, τόνισε τη σημασία του να αναγνωρίσουμε ότι «έχουμε τα μέσα» για να αποτρέψουμε τα χειρότερα από αυτά που επιφυλάσσει η κρίση.

«Ακριβώς επειδή είναι ζοφερό, δεν πρέπει να παραλύσουμε σε μια κατάσταση αδράνειας εξαιτίας αυτού», είπε χαρακτηριστικά. Ο προκάτοχός του ως πρόεδρος της IPCC, Hoesung Lee, επέμεινε επίσης ότι τα εργαλεία και η τεχνογνωσία που απαιτούνται είναι άμεσα διαθέσιμα για να διασφαλιστεί ένα βιώσιμο μέλλον.

Μια ωρολογιακή βόμβα 4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων;

Το μήνυμα από τους κορυφαίους κλιματικούς επιστήμονες στον κόσμο τον Απρίλιο του περασμένου έτους ήταν ότι θα είναι απαραίτητη μια σημαντική μείωση στη χρήση ορυκτών καυσίμων για τον περιορισμό της παγκόσμιας θέρμανσης. Η καύση ορυκτών καυσίμων όπως ο άνθρακας, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο είναι ο κύριος μοχλός της κρίσης.

Πράγματι, η IPCC αναφέρει ότι η τρέχουσα χρήση ορυκτών καυσίμων ήταν ήδη μεγαλύτερη από ό,τι μπορούσε να χειριστεί ο πλανήτης και πρόσθετα έργα προορίζονταν να κλειδώσουν ακόμη μεγαλύτερες εκπομπές με καταστροφικές συνέπειες.

Η ομάδα του ΟΗΕ για το κλίμα εκτίμησε επίσης ότι οι επενδυτές ορυκτών καυσίμων θα κινδυνεύσουν να χάσουν από 1 τρισεκατομμύριο έως 4 τρισεκατομμύρια δολάρια εάν οι κυβερνήσεις ενεργήσουν για να περιορίσουν την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας. Αυτή η αποκαλούμενη «φούσκα άνθρακα» αναγνωρίζεται ως σημαντικός κίνδυνος για τους επενδυτές με υψηλή έκθεση σε ορυκτά καύσιμα και, σε περίπτωση που αυτή η φούσκα σκάσει, πιστεύεται ότι οι επιπτώσεις θα είναι αλυσιδωτές για την παγκόσμια οικονομία.

«Θα συνεχίσουμε να βλέπουμε τα ορυκτά καύσιμα μέχρι τα μέσα αυτού του αιώνα. Θα υπάρχει πετρέλαιο και φυσικό αέριο ιδιαίτερα που θα εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται», υπογράμμισε ο Σκέα όταν ρωτήθηκε για τον κίνδυνο για τους επενδυτές εάν τα περιουσιακά στοιχεία ορυκτών καυσίμων χάσουν απότομα την αξία τους ως αποτέλεσμα της κλιματικής πολιτικής.

Παρόλα αυτά, μερικά από τα πλουσιότερα έθνη του κόσμου, όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα , ανέφεραν την ενεργειακή ασφάλεια ως λόγο για να επενδύσουν σε πρόσθετα έργα ορυκτών καυσίμων. Οι ηγέτες της G7, επίσης, επικρίθηκαν τον Μάιο επειδή ενέκριναν τις επενδύσεις σε φυσικό αέριο ως «προσωρινή απάντηση» στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την επακόλουθη ενεργειακή κρίση.

Κληθείς να σχολιάσει συγκεκριμένα παραδείγματα κυβερνήσεων που προωθούν τα σχέδια επέκτασης των ορυκτών καυσίμων, όπως η πρόσφατη δέσμευση του Ηνωμένου Βασιλείου να προσφέρει εκατοντάδες άδειες πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Βόρεια Θάλασσα και το COP28 που φιλοξενεί την ενεργειακή στρατηγική των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων για αύξηση της παραγωγής και κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων, ο Σκέα έδωσε διπλωματική απάντηση.

«Τώρα είμαι πρόεδρος ενός διακυβερνητικού οργάνου που βασίζεται σε παγκόσμια συναίνεση, επομένως δεν κάνουμε σχολιασμούς για μεμονωμένες χώρες, αλλά έχω διατυπώσει τη γενική επισήμανση ότι εάν λάβουμε αυτές τις αποφάσεις τώρα, αφήνει ορισμένες δύσκολες αποφάσεις για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στην μέλλον», είπε.

Κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες

Ο Σκέα τόνισε ότι η κλίμακα δράσης που απαιτείται για την επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού ορόσημο δεν είναι σταδιακή:. «Είναι πολύ φιλόδοξη μετασχηματιστική δράση που χρειάζεται».

Η Συμφωνία του Παρισιού του 2015 λέει ότι ο μακροπρόθεσμος στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη θα παραμείνει «πολύ κάτω από» τους 2 βαθμούς Κελσίου και να «συνεχίσουν οι προσπάθειες» για να περιοριστεί η άνοδος της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Κελσίου.

Ο στόχος του 1,5 βαθμού Κελσίου αναγνωρίζεται ως κρίσιμος παγκόσμιος στόχος γιατί πέρα ​​από αυτό το επίπεδο, τα λεγόμενα σημεία ανατροπής γίνονται πιο πιθανά. Αυτά είναι ένα κατώφλι στο οποίο μικρές αλλαγές μπορούν να οδηγήσουν σε δραματικές αλλαγές σε ολόκληρο το σύστημα υποστήριξης της ζωής της Γης.

«Για να οικοδομήσουμε το είδος της κοινωνικής συναίνεσης γύρω από αυτές τις δράσεις, πρέπει πραγματικά να δώσουμε προσοχή στις ευρύτερες κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες γιατί … πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο παραγωγής και χρήσης ενέργειας κ.λπ. Υπάρχουν πάσης φύσεως ζητήματα σχετικά με τη χρήση γης και τη γεωργία που πρέπει επίσης να αντιμετωπιστούν», είπε ο Σκέα.

«Πρέπει να έχουμε πλήρη επίγνωση αυτών των κοινωνικών και οικονομικών συνεπειών και να μην τις κρύβουμε κάτω από το χαλί. Πρέπει να τους αντιμετωπίσουμε ευθέως και να αντιμετωπίσουμε αυτά τα ζητήματα».