Σιγκαπούρη: Οι προκλήσεις της ναυτιλιακής βιομηχανίας της χώρας

Το διμερές εμπόριο Ελλάδος – Σιγκαπούρης είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένο, τόσο στον τομέα αγαθών όσο και στον τομέα των υπηρεσιών. Η διμερής εμπορική συνεργασία εστιάζεται κυρίως στη μακροχρόνια ναυτιλιακή συνεργασία των δύο χωρών και αντανακλάται τόσο στο εμπόριο αγαθών όσο και στο εμπόριο υπηρεσιών. Το ισοζύγιο είναι παραδοσιακά θετικό για τη χώρα μας καθώς τα εμβάσματα από τη ναυτιλία που εισπράττει η Ελλάδα από τη Σιγκαπούρη το 2022, άγγιξαν το 1,504 δισναυτιλια. ευρώ, ενώ οι ελληνικές εξαγωγές αγαθών διαμορφώθηκαν στα 278 εκ ευρώ.

Κύρια χαρακτηριστικά των ελληνικών εξαγωγών προς τη Σιγκαπούρη είναι η υψηλή συγκέντρωση, καθώς ο όγκος των εξαγωγών εξαρτάται σε ποσοστό 67% από τα ορυκτά καύσιμα και λιπαντικά με δεύτερο μεγαλύτερο τομέα αυτό των μηχανών με ποσοστό 7,2 %.

Ναυτιλία: Πυρηνική ενέργεια στον δρόμο προς την πράσινη μετάβαση

Το κυριότερο προϊόν που η Σιγκαπούρη εξάγει στην Ελλάδα, είναι τα φαρμακευτικά προϊόντα, τα οποία κατέγραψαν εύλογη αύξηση, λόγο πανδημίας, 67,68% το 2021.

Στα προϊόντα της πρώτης πεντάδας των σ/εξαγωγών στην Ελλάδα αποτελούν τα εξής:(30) φαρμακευτικά προϊόντα, (85) λέβητες , (84) μηχανές-λέβητες, (39) πλαστικές ύλες και (90) όργανα ακριβείας. Ως προς τους τετραψήφιους κωδικούς προϊόντων εισαγωγής από τη Σιγκαπούρη, τις πρώτες θέσεις καταλαμβάνουν οι κατηγορίες: φάρμακα (36.7%), πολυμερή από βινύλιο (23.29%), παρασκευάσματα περιποίησης σώματος, πολυμερή αιθυλενίου και εμβολοφόροι κινητήρες (3.81%). Η οικονομία της Σιγκαπούρης λόγω της δομής της και της εξάρτησης από τις υπηρεσίες, καθώς λόγω της συνολικής της εξωστρέφειας, παρουσίασε αύξηση στο ΑΕΠ και έντονες διακυμάνσεις στο διεθνές εμπόριο. Το διμερές εμπόριο Ελλάδας-Σιγκαπούρης συνέχισε να επηρεάζεται και το 2022 εξαιτίας των προβλημάτων στην εφοδιαστική αλυσίδα. Εντούτοις από τις αρχές του 2021 επανεκκίνησε η απευθείας αεροπορική πτήση Σιγκαπούρης-Αθήνας που είχε ανασταλεί κατά την διάρκεια της πανδημίας και μέσω της οποίας μεταφέρονταν φρέσκα φρούτα και λαχανικά και ιχθυρά.

Ζωτικό πυλώνα της οικονομίας, αποτελεί ο ναυτιλιακός τομέας στη Σιγκαπούρη, συμβάλλοντας, από τις αρχές της δεκαετίας του 60 στην ανάπτυξή, αναφέρει σε σχετική της μελέτη το γραφείο οικονομικών και εμπορικών υποθέσεων της ελληνικής πρεσβείας στη χώρα.

Πέρα από τις ευκαιρίες, όπως αναφέρεται, αντιμετωπίζει και σημαντικές προκλήσεις, όπως οι αλλαγές της κανονιστικής συμμόρφωσης, των περιβαλλοντικών ζητημάτων και των τεχνολογικών εξελίξεων, ενώ θα πρέπει να συνεχίσει να μεταμορφώνεται για να αντιμετωπίσει τις κοινές προκλήσεις της ναυτιλιακής βιομηχανίας, η οποία αναμένεται να σημειώσει μέση ετήσια αύξηση (CAGR) άνω του 2% κατά την πενταετία 2023-2028.

Η Σιγκαπούρη έχει διατηρήσει τη θέση της ως το δεύτερο πιο πολυσύχναστο λιμάνι εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο και το νούμερο ένα λιμάνι ανεφοδιασμού καυσίμων το 2022, ενώ διευκόλυνε την αλλαγή πληρώματος για περισσότερους από 80.000 ναυτικούς εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού (COVID-19). Το 2022, η διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων για το νησιωτικό κράτος ανήλθε στα 36,9 εκατομμύρια TEU, σημειώνοντας πτώση 0,9% σε σύγκριση με το 2019.

Η Σιγκαπούρη παραμένει το πρώτο λιμάνι ανεφοδιασμού καυσίμων με πωλήσεις που ανέρχονται σε 49,8 εκατομμύρια τόνους, (αύξηση 5% ετησίως). Η Σιγκαπούρη αποτελεί επίσης την πύλη της Ασίας στη χρηματοδότηση πλοίων, τη μεσιτεία τους, τη διαχείριση κινδύνου και την ασφάλιση. Αξιοποιώντας τη στρατηγική της θέση, τις εξελιγμένες λιμενικές εγκαταστάσεις και τα ναυπηγεία της, η Σιγκαπούρη έχει εξελιχθεί σε ένα κορυφαίο Διεθνές Ναυτιλιακό Κέντρο (IMC) όπου ανθίζουν οι ναυλώσεις και οι βασικές βοηθητικές υπηρεσίες στη ναυτιλία, το εμπόριο και την επιμελητεία. Η ναυτιλιακή βιομηχανία της χώρας φιλοξενεί περισσότερους από 5.000 ναυτιλιακούς οργανισμούς και επιχειρήσεις. Οι κυβερνητικές πολιτικές υπέρ των ναυτιλιακών επιχειρήσεων έχουν καθιερώσει τη χώρα ως ένα κορυφαίο διεθνές ναυτιλιακό κέντρο. Η ναυτιλία διαδραμάτισε κρίσιμο ρόλο στην ανάπτυξη της Σιγκαπούρης από ένα έθνος του τρίτου κόσμου σε ένα έθνος του πρώτου μέσα σε μία γενιά, ενώ ο ναυτιλιακός τομέας συνεχίζει να αποτελεί σημαντική κινητήρια δύναμη ανάπτυξης για την οικονομία της Σιγκαπούρης, αποτελώντας το 7% του ΑΕΠ της χώρας και απασχολώντας περισσότερα από 170.000 άτομα σε διάφορες τεχνικές και εμπορικές λειτουργίες. Οι ΜΜΕ στον τοπικό ναυτιλιακό τομέα υιοθετούν ρομποτικές διαδικασίες στις καθημερινές λειτουργίες. Στο μέλλον, τα drones θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη μεταφορά μικρών συσκευασιών όπως φάρμακα ή έγγραφα προς και από πλοία ελλιμενισμένα στα λιμάνια της Σιγκαπούρης.

Η ναυτιλιακή βιομηχανία στη Σιγκαπούρη είναι κατατετμημένη ανά τύπο υπηρεσιών (Υπηρεσίες θαλάσσιων μεταφορών, μίσθωση σκαφών και υπηρεσίες ενοικίασης, διαχείριση φορτίου (υπηρεσίες εμπορευματοκιβωτίων, υπηρεσίες γερανών, υπηρεσίες οδοντωτών, κ.λπ.), υποστήριξη δραστηριοτήτων υπηρεσιών σε θαλάσσιες μεταφορές (ναυτιλιακά γραφεία, πλοία Υπηρεσίες μεσιτείας, υπηρεσίες διαχείρισης πλοίων, κ.λπ.).

Οι τάσεις

1.Ανάπτυξη Λιμένων στη Χώρα. Η κυβέρνηση της Σιγκαπούρης συνεχίζει να επενδύει σε υποδομές μεταφορών για να διατηρήσει τη θέση της ως λιμένας παγκόσμιας κλάσης και βασικό διαμετακομιστικό κεντρο μεταξύ της Ασίας και του υπόλοιπου κόσμου. Ο λιμένας Tuas αναπτύσσεται ως το λιμάνι εμπορευματοκιβωτίων επόμενης γενιάς στη Σιγκαπούρη. Ο λιμένας λειτουργεί επίσημα από τον Σεπτέμβριο του 2022. Όταν ολοκληρωθεί πλήρως, όπως εκτιμάται τη δεκαετία του 2040, ο λιμένας θα είναι σε θέση να χειρίζεται έως και 65 εκατομμύρια TEU ετησίως ενώ θα είναι το μεγαλύτερο λιμάνι εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο. Το νέο λιμάνι πρόκειται να φιλοξενήσει τη μετακίνηση των σημερινών τερματικών σταθμών της πόλης όταν λήξουν οι μισθώσεις τους και θα ενοποιήσει σε μια τοποθεσία όλες τις δραστηριότητες εμπορευματοκιβωτίων της Σιγκαπούρης, μειώνοντας σημαντικά τις μεταφορές μεταξύ των τερματικών σταθμών και τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου. Ο λιμένας θα είναι αυτοματοποιημένος και ψηφιακός. Τα συστήματα Digitalport@SG και Just-in-Time (JIT) θα απλοποιήσουν τις διαδικασίες εκκαθάρισης των σκαφών, επιταχύνοντας έτσι τους χρόνους εναλλαγής των πλοίων.

Θα γίνεται εκτεταμένη χρήση αυτοματισμού και ρομποτικής σε συνδυασμό με συστήματα διαχείρισης αποβάθρας και με λειτουργίες που θα ελέγχονται από ένα Επιχειρησιακό Κέντρο. Η ανάπτυξη του Tuas Port θα αποτελέσει το κλειδί για να παραμείνει η Σιγκαπούρη ένας κορυφαίος παγκόσμιος ναυτιλιακός κόμβος.

2.Ψηφιοποίηση του ναυτιλιακού τομέα. Η αυξανόμενη ανάγκη για μια ασφαλή ψηφιακή εφοδιαστική αλυσίδα χρειάζεται αυτοματισμό από άκρο σε άκρο και ενσωμάτωση διαφόρων ψηφιακών συστημάτων στην εφοδιαστική αλυσίδα. Τα βασικά συστήματα ψηφιοποίησης περιλαμβάνουν φορείς εκμετάλλευσης τερματικών σταθμών, λιμενικές αρχές και μεταφορείς. Διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη τεχνολογιών όπως ψηφιακά έξυπνα λιμάνια/ πλήρως αυτοματοποιημένα τερματικά, συνδεδεμένα πλοία, αυτόνομα πλοία κ.λπ. Το λιμάνι Tuas προορίζεται να είναι σε μεγάλο βαθμό το μεγαλύτερο πλήρως αυτοματοποιημένο τερματικό στον κόσμο όταν ολοκληρωθεί. Το λιμάνι θα ενσωματώνει καινοτόμες τεχνολογίες, όπως yard automation και πλήρως ηλεκτρικά αυτοματοποιημένα οχήματα (full- electric automated guided vehicles.). Το νέο λιμάνι της Σιγκαπούρης περιλαμβάνει τεχνολογίες που ενισχύουν τις δραστηριότητες της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Οι προκλήσεις της ναυτιλιακής βιομηχανίας που αντιμετωπίζει η Σιγκαπούρη έχουν ωθήσει τον κλάδο να μεταμορφωθεί ενεργά. Ακόμη και πριν από την πανδημία, είχαν ξεκινήσει προσπάθειες διαφοροποίησης των περιοχών ανάπτυξης και ψηφιοποίησης. Αυτές οι προσπάθειες αποδίδουν, όπως αποδεικνύεται από τη σημαντική αύξηση των ετήσιων παραγγελιών που δέχτηκαν οι ναυτιλιακές και υπεράκτιες εταιρείες της Σιγκαπούρης από 820 εκατομμύρια δολάρια το 2016 σε 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια το 2019. Ωστόσο, απαιτούνται συνεχείς προσπάθειες για να διασφαλιστεί ότι ο κλάδος θα παραμείνει βιώσιμος και ανταγωνιστικός μακροπρόθεσμα.

3. Περιβαλλοντικά θέματα. Μία από τις σημαντικότερες ανησυχίες είναι το μεταβαλλόμενο τοπίο συμμόρφωσης με τους κανονισμούς για τα περιβαλλοντικά ζητήματα. Για παράδειγμα, η βιομηχανία πρέπει τώρα να συμμορφώνεται με τους νέους κανονισμούς, όπως το ανώτατο όριο θείου του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO) για το 2020, το οποίο απαιτεί τη χρήση καυσίμων χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο για την ελαχιστοποίηση των εκπομπών.

Εκτός από το ανώτατο όριο θείου, υπάρχει αυξανόμενη ευαισθητοποίηση για τη συμβολή της ναυτιλιακής βιομηχανίας στην κλιματική αλλαγή. Η ναυτιλία ευθύνεται για περίπου το 3% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, οι οποίες αναμένεται να αυξηθούν τα επόμενα χρόνια λόγω της αυξανόμενης ζήτησης για διεθνές εμπόριο. Ως αποτέλεσμα, υπάρχει μια αυξανόμενη ανάγκη να υιοθετήσει πράσινες τεχνολογίες και να μειώσει τις εκπομπές άνθρακα. Αυτό περιλαμβάνει τη βελτίωση της απόδοσης των καυσίμων, τη χρήση καθαρότερων καυσίμων και την επένδυση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια.

Για την αντιμετώπιση ζητημάτων βιωσιμότητας στον ναυτιλιακό τομέα, η Αρχή Ναυτιλίας και Λιμένων της Σιγκαπούρης (MPA) ξεκίνησε την Πράσινη Πρωτοβουλία Maritime Singapore το 2011, με τη δέσμευση να επενδύσει έως και 100 εκατομμύρια S$ σε 5 χρόνια. Το 2019, η πρωτοβουλία παρατάθηκε έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024 και ενισχύθηκε για την προώθηση της απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα.

Η πρωτοβουλία Maritime Singapore Green Initiative περιλαμβάνει τέσσερα προγράμματα, (Green Ship, Green Port Program, reen Technology Program και το Green Energy Program), όλα με στόχο την προώθηση της βιωσιμότητας στον κλάδο. Εκτός από την Πράσινη Πρωτοβουλία Maritime Singapore, η βιομηχανία έχει επίσης κάνει σημαντικά βήματα προς τη βιωσιμότητα υιοθετώντας πράσινη ενέργεια και τεχνολογίες. Για παράδειγμα, η βιομηχανία έχει επενδύσει σε πλοία που κινούνται με LNG για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα. Αυτά τα μέτρα ήταν ζωτικής σημασίας για την προώθηση της βιωσιμότητας στον ναυτιλιακό τομέα και την αντιμετώπιση των μεταβαλλόμενων κανονιστικών και περιβαλλοντικών ζητημάτων.

4. Τεχνολογικές προκλήσεις. Οι τεχνολογικές εξελίξεις έχουν θέσει επίσης σημαντικές προκλήσεις στον ναυτιλιακό τομέα, απαιτώντας από τις εταιρείες να προσαρμοστούν και να καινοτομήσουν για να παραμείνουν ανταγωνιστικές. Από τη μία πλευρά, οι τεχνολογικές εξελίξεις έχουν οδηγήσει σε ουσιαστικές αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των ναυτιλιακών εταιρειών. Για παράδειγμα, η ανάπτυξη αυτόνομων πλοίων και drones έχει τη δυνατότητα να φέρει επανάσταση στη βιομηχανία μειώνοντας το λειτουργικό κόστος και αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα. Ωστόσο, αυτές οι τεχνολογικές αλλαγές απαιτούν επίσης σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές και εκπαίδευση προσωπικού, κάτι που μπορεί να είναι δύσκολο για μικρότερες εταιρείες με περιορισμένους πόρους.

Η ναυτιλιακή βιομηχανία και οι εταίροι της επενδύουν σε μεγάλο βαθμό σε τεχνολογικές λύσεις σε μια σειρά προκλήσεων, από τη βελτίωση της ασφάλειας στη θάλασσα έως τη δοκιμή καυσίμων πλοίων χαμηλών και μηδενικών εκπομπών άνθρακα. Για παράδειγμα, το Ναυτικό Ινστιτούτο της Σιγκαπούρης, που ιδρύθηκε το 2011, συνεργάζεται με ένα δίκτυο τεσσάρων Κέντρων Αριστείας για να οδηγήσει τις εξελίξεις στη ναυτιλιακή τεχνολογία (MarineTech), να αυξήσει τις δυνατότητες των ερευνητικών ινστιτούτων στη Σιγκαπούρη και να προωθήσει ερευνητικές συνεργασίες με τη βιομηχανία.

Η Ναυτιλιακή και Λιμενική Αρχή της Σιγκαπούρης (MPA) και η NUS Enterprise συνεργάζονται με εταίρους της βιομηχανίας και της έρευνας μέσω του προγράμματος Port Innovation Ecosystem Reimagined at BLOCK71 (PIER71) για την ανάπτυξη του θαλάσσιου οικοσυστήματος. Οι πρωτοβουλίες ναυτιλιακής Ε&Α συγχρηματοδοτούνται μέσω του Ταμείου Ναυτιλιακής Καινοτομίας και Τεχνολογίας (MINT) $265 εκατομμυρίων. Συμφωνίες ναυτιλιακής Ε&Α έχουν υπογραφεί τόσο σε τοπικό όσο και σε εξωτερικό με διάφορα ερευνητικά ιδρύματα για συνεργατικά έργα. Το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών ενέκρινε επίσης επιχορήγηση 50 εκατομμυρίων δολαρίων για την υποστήριξη του Προγράμματος Ναυτιλιακού Μετασχηματισμού, το οποίο ενισχύει τις συνεχιζόμενες προσπάθειες Ε&Α της MPA ως μέρος του Χάρτη Μετασχηματισμού της Βιομηχανίας Θαλάσσιων Μεταφορών.

Για να επιτύχει μακροπρόθεσμη ανάπτυξη, ο θαλάσσιος και υπεράκτιος τομέας στη Σιγκαπούρη εξερευνά νέους τομείς ανάπτυξης. Το MPA Living Lab και το Maritime Transformation Program είναι μεταξύ των πρωτοβουλιών που έχουν δημιουργηθεί για την υποστήριξη της καινοτομίας και την ενίσχυση των ικανοτήτων έρευνας και ανάπτυξης στη ναυτιλιακή βιομηχανία. Εκτός από την καινοτομία και την ψηφιοποίηση, ο τομέας της ναυτιλιακής και υπεράκτιας μηχανικής διαφοροποιεί τις αναπτυξιακές του στρατηγικές. Έχει δημιουργηθεί ένας οδικός χάρτης για τον εντοπισμό και την αποτύπωση μακροπρόθεσμων ευκαιριών ανάπτυξης, με στόχο τη συνεισφορά 5,8 δισεκατομμυρίων S$ στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της Σιγκαπούρης και τη δημιουργία 1.500 νέων θέσεων εργασίας έως το 2025.

5.Κανονιστικό πλαίσιο. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η Σιγκαπούρη υποστηρίζει τους κανονισμούς του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO) για τον έλεγχο της ρύπανσης από τα πλοία. Έχει επικυρώσει κάθε σημαντική Σύμβαση του ΙΜΟ σχετικά με την πρόληψη της ρύπανσης από τα πλοία. Για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, η Σιγκαπούρη υποστηρίζει επίσης τους στόχους του ΙΜΟ για μείωση της εκπομπής άνθρακα της διεθνούς ναυτιλίας κατά τουλάχιστον 40% έως το 2030 και μείωση των συνολικών ετήσιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από τη διεθνή ναυτιλία κατά τουλάχιστον 50% έως το 2050.